حضرت آیت الله مکارم شیرازی معتقد است: بی شک ریشه هاى جریان خونین کربلا به ویژه شهادت طفل شش ماهه امام حسین علیه السلام را باید در «سقیفه» پی جویى کرد.
موضوع: اندیشه
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی معتقد است: بی شک ریشه هاى جریان خونین کربلا به ویژه شهادت طفل شش ماهه امام حسین علیه السلام را باید در «سقیفه» پىجویى کرد،این جاست که عمق این کلام که «قتل الحسین یوم السقیفه؛ امام حسین علیه السلام در همان روز سقیفه به شهادت رسید» بیشتر آشکار مى شود.
به گزارش مرجع ما به نقل از شفقنا، این مرجع تقلید در سخنانی به مناسبت شهادت حضرت علی اصغر(ع) می گوید: بی تردید صحنه کربلا همه درسها را در خود نهفته دارد.[۱] واقعه ای که تاریخ هرگز آن را فراموش نخواهد کرد و آثار حزن انگیز آن در دلها تا همیشه باقى خواهد ماند.[۲]
از این رو پیام هاى عاشورا همه شنیدنى است[۳] ،لذا با نگاهى گذرا به تاریخ اسلام بعد از حادثه کربلا مى بینیم پیام هاى عاشورایى تا چه اندازه سرمشق قیام هاى مجاهدان راه خداوند در مقابل گردنکشان و طاغوتیان بوده است.[۴] لیکن پیام شهادت کودک شیرخوار از همه شنیدنى تر و عبرت خیزتر است[۵].
خون مقدسی که به زمین بازنگشت؛سند مظلومیت و حقانیت امام حسین(علیه السلام)
گفتنی است مظلومیت امام حسین علیه السلام و یارانش در واقعۀ کربلا ،در یک بعد نبوده است؛ بلکه ابعاد گوناگونى از مظلومیت در حادثه کربلا دیده مى شود؛ دعوت کردن امام علیه السلام و بى وفایى نسبت به آن حضرت، کشتن مهمان، بستن آب به روى آن حضرت و یاران و زنان و کودکان اهلبیت او، جنگ نا برابر سى هزار نیروى مجهز در برابر ۷۲ تن و شهادت مظلومانۀ یاران باوفای آن حضرت و جهات دیگر، از جمله مصادیق مظلومیت آن حضرت به شمار می رود، لیکن کشتن کودک شیرخوار، ازجمله ویژگى هاى مظلومیت و حقانیت امام حسین علیه السلام در این حادثه است که آن را از حوادث مشابه دیگر جدا مى سازد.[۶]
لذا هنگامى که امام علیه السلام شهادت خاندان وفرزندانش را دید و از آنان کسى جز امام و زنان و کودکان و فرزند بیمارش امام سجاد علیه السلام نماند، ندا داد: «هل من ذاب یذب عن حرم رسول الله؟ هل من موحد یخاف الله فینا؟ هل من مغیث یرجوا الله فی إغاثتنا؟ هل من معین یرجوا ما عندالله فی إعانتنا؟؛ آیا کسى هست که از حرم رسول خدا دفاع کند؟ آیا خداپرستى در میان شما پیدا مى شود که از خدا بترسد و ستم بر ما روا ندارد؟ آیا فریادرسى هست که براى خدا به فریاد ما برسد؟ آیا یارى کننده اى هست که با امید به عنایت خداوند به یارى ما برخیزد؟».[۷]
با طنین افکن شدن نداى استغاثه امام علیه السلام، صداى گریه و ناله از بانوان حرم برخاست. امام علیه السلام به خیمه ها نزدیک شد و فرمود:«ناولونی علیا ابنی الطفل حتى اودعه؛ فرزند خردسالم «على» را به من بدهید تا با او وداع کنم».[۸]
فرزندش را نزد وى آوردند. امام علیه السلام در حالى که طفلش را مى بوسید، خطاب به او فرمود: «ویل لهؤلاء القوم إذا کان خصمهم جدک؛ بدا به حال این گروه ستمگر آنگاه که جدت رسول خدا صلى الله علیه و آله با آنان به مخاصمه برخیزد؟». هنوز طفل در آغوش امام آرام نگرفته بود که حرمله بن کاهل اسدى، او را هدف قرار داد و تیرى به سوى وى پرتاب کرد و گلوى او را درید، خون سرازیر شد، امام علیه السلام دست ها را زیر گلوى آن طفل گرفت تا از خون پر شد؛ آنگاه خون ها را به سوى آسمان پاشید که به فرمودۀ امام باقر علیه السلام :«فلم یسقط من ذلک الدم قطره إلى الأرض؛ از خون گلوى على اصغر که امام علیه السلام آنها را به آسمان پاشید، قطرهاى به زمین برنگشت!».[۹]
استکبارستیزی حضرت علی اصغر(علیه السلام) با گلوی پاره پاره
از جمله مهمترین آموزه های شهادت جانسوز حضرت علی اصغر علیه السلام این است که در مبارزه با دشمنان حق، هیچ کس مستثنى نیست. بلکه سربازان شیرخوار دوش به دوش جوانان و سالخوردگان به میدان مى آیند و به موقع در صفوف شهدا قرار مى گیرند.[۱۰]
بنابراین هر سربازى سلاحى دارد، یکى تیر و نیزه و شمشیر؛ و دیگرى هم گلوى نازک و چندین قطره خون پاک که گویاترین دلیل مظلومیت و حقانیت امام حسین علیه السلام است. خونى که هم به آسمان پاشیده شد و هم بر زمین، و هر دو با آن شکوهى تازه گرفت.[۱۱]
امروزه نیز جوانان و نوجوانان و بزرگسالان در روز عاشورا یکپارچه در مراسم سوگوارى امام حسین علیه السلام و شهداى کربلا شرکت می کنند و چنان تحولى در فکر و جان همه نمایان است که اگر از آنها براى مبارزه با[۱۲] دشمنان اسلام دعوت شود همه اسلحه به دست گرفته وارد میدان مى شوند و از هر گونه ایثار و فداکارى ابا ندارند، گویى خون شهادت در عروق همه جارى شده و در همین لحظه و همین ساعت حسین علیه السلام و یارانش را در کربلا در میدان جانبازى در راه اسلام در برابر خود مى بینند.[۱۳]
این مسأله نشانه ای آشکار از استعمار ستیزی و استکبار ستیزی و عدم سازش کاری با ظلم و ستم، و انتخاب و ترجیح مرگ افتخارآمیز بر زندگى ذلتبار است، که این گفتمان یک سرمایه عظیم معنوى است که باید آن را حفظ کرد و از آن براى زنده نگهداشتن اسلام و ایمان و تقوا بهره گرفت.[۱۴]
شهادت جانسوز حضرت علی اصغر(علیه السلام)؛ برهان قطعی اوج قساوت و جنایت دشمنان اهل بیت(علیهم السلام)
شالودۀ دستگاه بنىامیه نه براساس[۱۵] تقوا و ایمان ، بلکه بر اساس مطامع دنیوى ریخته شده بود و کسانى که شیطنت بیشتر، قساوت قلب شدیدتر، دین فروشى زیادترى داشتند را به خود جذب مىکرد، لذا امام حسین علیه السلام براى از بین بردن این بدعتها و احیاى آن سنت ها قیام کرد.[۱۶]
از این رو شهادت طفل شش ماهه با گلوی پاره پاره حاکی از این مسأله است که دشمنان ستمگر قساوت و جنایت را به بالاترین حد خود رساندند[۱۷] و با ناجوانمردى، ستمگرى، پلیدى، قساوت وبى رحمى [۱۸] حتى بر کودک شیرخوار زاده زهرا علیها السلام در آغوش پدر نیز رحم نکردند!.[۱۹]
امام حسین(علیه السلام) و صبر بر مصیبت شهادت طفل شش ماهه
«صبر» از مهمترین ارکان ایمان است[۲۰]؛ صبر بر مصیبت نیز یعنى پایدارى در برابر حوادث تلخ و ناگوار و عدم برخورد انفعالى و ترک جزع و فزع.[۲۱]
لذا در واقعۀ کربلا و قتی بناگاه تیرى از سوى ستمگرى سیاه دل حرمله بن کامل اسدى حلقوم طفل را پاره کرد و از گوش تا گوش را درید. امام دستانش را زیر گلوى طفل گرفت[۲۲] و گفت:«یا نفس اصبری فیما أصابک، الهی ترى ما حل بنا فی العاجل فاجعل ذلک ذخیره لنا فی الاجل؛ اى نفس! در برابر این همه مصیبت شکیبا باش! خدایا! تو مى بینى که در این دنیاى فانى چه مصائبى براى ما رخ داده، پس آن را براى روز رستاخیزمان ذخیره ساز!».[۲۳]
علامه مجلسى رحمت الله علیه نیز مى افزاید: امام علیه السلام فرمود: «هون على ما نزل بی أنه بعین الله؛ این مصیبت بر من آسان است، چرا که در محضر خداست».[۲۴]
بنابراین یکی از مهم ترین پیام های شهادت طفل شش ماهۀ کربلا این است که تحمل همه درد و رنجها و مصیبت ها در راه خدا آسان است، چرا که عالم محضر اوست و همه اینها در پیشگاه او انجام مى گیرد.[۲۵]
با عنایت بخورم زهر که شاهد ساقى است با محبت بکشم درد که درمانم از اوست[۲۶]
حضرت علی اصغر(علیه السلام)؛ شهید تیر سقیفه
بی شک ریشه هاى جریان خونین کربلا به ویژه شهادت طفل شش ماهه امام حسین علیه السلام را باید در «سقیفه» پىجویى کرد[۲۷]،این جاست که عمق این کلام که «قتل الحسین یوم السقیفه؛ امام حسین علیه السلام در همان روز سقیفه به شهادت رسید» بیشتر آشکار مى شود.[۲۸]
مرحوم محقق اصفهانى در دو بیت بسیار جامع و پر معنى به همین نکته اشاره کرده، مى گوید:
و ما رماه إذ رماه حرمله و إنما رماه من مهد له
سهم أتى من جانب السقیفه و قوسه على یدى خلیفه[۲۹]
«آن هنگام که حرمله تیر مىانداخت (و حلقوم على اصغر علیه السلام را نشانه مى گرفت) این حرمله نبود که تیر مى انداخت، بلکه این تیر را کسى رها کرده است که چنین بسترى را براى حرمله آماده ساخته بود! این تیرى است که از سوى سقیفه رها شده و کمانش در دستان خلیفه بود!».[۳۰]
سخن آخر
در خاتمه باید گفت بعد از شهادت جانسوز و مظلومانۀ حضرت علی اصغر علیه السلام، امام علیه السلام از اسب پیاده شد و با غلاف شمشیر، قبر کوچکى کند و کودکش را به خونش آغشته ساخت و بر وى نماز گذارد (و دفن نمود).[۳۱]
آرى چنین بود داستان غم انگیز اهلبیت علیهم السلام در کربلا،[۳۲] خاطرات تشنگى و بى تابى على اصغر علیه السلام، حلقوم دریده او و پرپر شدنش روى دست پدر[۳۳].
حال از آنجا که آنچه در درون سینه انسان جاى دارد «قلب» است نه «سنگ»! و این قلب است که ترسیم کننده امواج عواطف انسانى است، لذا قلوب انسا ن ها با شنیدن حادثه جان سپردن یک طفل شیرخوار در آغوش پدر، و دست و پا زدن در میان سیلاب خون، در حادثه کربلا، به لرزه در مىآیند و با سرازیر کردن سیلاب اشک، خطوط این امواج را در صفحه صورت ترسیم می کنند، و شراره هاى آتشین خود را به صورت قطره هاى اشک به خارج پرتاب می کنند.[۳۴]
پی نوشت:
[۱] عاشورا ریشه ها، انگیزه ها، رویدادها، پیامدها ؛ ص۴۶۰.
[۲] آیین ما (اصل الشیعه) ؛ ص۱۲۴.
[۳] عاشورا ریشه ها، انگیزه ها، رویدادها، پیامدها، ص: ۵۰۰
[۴] همان ؛ ص۷۴.
[۵] همان ص ۵۰۰.
[۶] همان ؛ ص۳۳.
[۷] همان ؛ ص۴۹۷.
[۸] همان.
[۹] همان.
[۱۰] همان ؛ ص۵۰۰.
[۱۱] همان.
[۱۲] اعتقاد ما ؛ ص۱۱۱.
[۱۳] همان؛ ص ۱۱۲.
[۱۴] همان.
[۱۵] اهداف قیام حسینى ؛ ص۵۰.
[۱۶] همان؛ ص ۵۱.
[۱۷] عاشورا ریشه ها، انگیزه ها، رویدادها، پیامدها ؛ ص۵۰۰.
[۱۸] همان ؛ ص۲۹.
[۱۹] همان؛ص۵۰۰.
[۲۰] اخلاق در قرآن ؛ ج۲ ؛ ص۴۲۷.
[۲۱] همان ؛ ص۴۲۷.
[۲۲] عاشورا ریشه ها، انگیزه ها، رویدادها، پیامدها ؛ ص۴۹۹.
[۲۳] معالى السبطین، ج ۱، ص ۴۱۹.
[۲۴] عاشورا ریشه ها، انگیزه ها، رویدادها، پیامدها، ص: ۴۹۸.
[۲۵] همان ؛ ص۵۰۰.
[۲۶] همان.
[۲۷] همان ؛ ص۴۷.
[۲۸] همان ؛ ص۱۲۶.
[۲۹] دیوان اشعار مرحوم محقق اصفهانى( رضوان الله علیه).
[۳۰] عاشورا ریشه ها، انگیزه ها، رویدادها، پیامدها ؛ ص۱۲۶.
[۳۱] مقتل الحسین خوارزمى، ج ۲، ص ۳۲ و بحارالانوار، ج ۴۵، ص ۴۶.
[۳۲] عاشورا ریشه ها، انگیزه ها، رویدادها، پیامدها ؛ ص۶۴۰.
[۳۳] همان؛۶۳۹.
[۳۴] فلسفه شهادت ؛ ص۱۸.
