موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی صانعی

 

ب ـ محرّمات ويژه مردان

1. پوشيدن لباس دوخته

(مسئله 362 )پوشيدن چيزهاى دوخته، مثل پيراهن و زيرجامه و قبا و امثال آنها بر مرد مُحرم حرام است; بنابراين، هر جامه اى كه دوخته باشد پوشيدن آنها جايز نيست.

(مسئله 363 )بر مُحرم لازم است كه از مطلق لباس دوخته (لباس هايى كه متعارف است در غير حال احرام) هر چند كم باشد، اجتناب كند.

(مسئله 364 ) كمربند و بند ساعت و دمپايى و امثال آنها اگر دوخته باشند اشكال ندارد، چون بر اين موارد صدق لباس نمى كند، ولى احتياط استحبابى در ترك است.

(مسئله 365 )استفاده از برخى چيزهاى دوخته شده مثل هميانى كه در آن پول مى گذارند و به كمر مى بندند اشكال ندارد، ولى بهتر آن است به نحوى ببندد كه بى گِرِه باشد.

(مسئله 366 )براى محرم جايز است فتق بند به خود ببندد گرچه احتياط مستحب آن است كه در حال ضرورت استفاده نمايد و در اين صورت بنا بر احتياط مستحب يك كفاره بدهد و كفاره آن يك گوسفند است.

(مسئله 367 )بر محرم جايز است كه شال ندوخته و يا عمامه به دور كمرخود ببندد، ولى بنا بر احتياط  مستحب آن را تا سينه خود بالا نبرد.

(مسئله 368 )اگر مُحرم چند قسم لباس دوخته بپوشد، مثل پيراهن و قبا و عبا، براى هر يك بايد كفّاره بدهد; و احتياط واجب آن است كه اگر آنها را توى هم كرد و يك دفعه هم پوشيد، باز براى هر يك از آنها كفّاره بدهد.

(مسئله 369 )اگر محرم به لباس دوخته احتياج پيدا كند و ناچار شود آن را بپوشد جايز است آن را بپوشد، ولى بايد كفاره بدهد.

(مسئله 370 )در دست گرفتن  كيف و ساك دوخته و قمقمه آب كه در محفظه دوخته نگهدارى مى شود، براى محرم اشكالى ندارد، ولى احتياط مستحب آن است كه آن را به دوش نيندازد.

(مسئله 371 )هرگاه محرم لباس احرام را كنار بگذارد و با لباس دوخته اعمال عمره را انجام دهد، جهلاً يا عمداً، گرچه معصيت كرده ليكن عمره او صحيح و مجزى است. ولى در صورت عمد كفّاره دارد، كه كفّاره آن يك گوسفند است.

(مسئله 372 )براى زنها جايز است لباس دوخته هر قدر مى خواهند بپوشند با رعايت شرايطى كه در لباس احرام معتبر است و كفّاره ندارد، آرى، براى آنها پوشيدن «قفازين» (و آن به صورت يك جفت دستكش زنانه بوده كه براى رفع سرما به دست مى كردند) بلكه هر نوع دستكش براى بانوان در حال احرام، جايز نيست.

(مسئله 373 )اگر محرم يك نوع لباس دوخته مانند پيراهن بپوشد و كفّاره آن را بدهد و بعد پيراهن ديگرى بپوشد يا آن پيراهن را درآورد و پس از دادن كفّاره دوباره آن را بپوشد، بايد براى دفعه ديگر نيز كفّاره بدهد.

(مسئله 374 )احتياط واجب آن است كه اگر چند لباس از يك نوع بپوشد، مثل چند قبا يا چند پيراهن، بايد براى هر يك از آنها كفّاره بدهد.

(مسئله 375 ) جايز است مُحرم هنگام خوابيدن، از لحاف يا روانداز دوخته استفاده كند و بدن خود را با آن بپوشاند، ولى سر خود را نبايد بپوشاند.

(مسئله 376 ) كفّاره پوشيدن لباس دوخته اگر از روى علم و عمد باشد، يك گوسفند است.

2. پوشيدن جوراب، چكمه، گيوه و كفش

(مسئله 377 )بر مرد محرم پوشيدن چكمه، گيوه، كفش، جوراب و هر چيزى كه تمام روى پا را مى گيرد، حرام است; ولى براى زن در حال احرام مانعى ندارد.

(مسئله 378 )اگر مرد مُحرم محتاج شود به پوشيدن چيزى كه روى پا را مى گيرد، بنا بر اقوى بايد روى آن را به نحوى شكاف دهد كه همه روى پا پوشيده نباشد.

(مسئله 379 )اگر مرد مُحرم زير لحاف يا پتو - گرچه دوخته شده هم باشد- بخوابد، مانعى ندارد، هر چند روى پاهاى او را هم بپوشاند چون صدق لُبس نمى كند.

(مسئله 380)در حال احرام پوشيدن نعلين كه بندهاى عريض دارد ولى همه روى پاها را نمى گيرد، مانعى ندارد، گرچه احوط ترك است.

(مسئله 381) كسانى كه از ناحيه پا معلول هستند و داراى پاى مصنوعى مى باشند و ناچار از پوشيدن جوراب يا پارچه مى باشند پوشيدن آن مانعى ندارد، چون پاى مصنوعى حكم پاى طبيعى را ندارد، بنابر اين پوشيدن جوراب خاص براى جانبازان و يا افراد ديگر كه پايشان قطع شده براى قسمت قطع شده مانعى ندارد .

(مسئله 382 )در پوشيدن آنچه روى پا را مى گيرد، كفّاره نيست گرچه حرام است.

3. پوشانيدن سر

(مسئله 383 ) مرد محُرم نبايد سر خود يا بعض سر را با لباس احرام و يا با پارچه بپوشاند، حتى به چيزهاى غيرپوششى مثل گِل و حنا و دوا و پوشال. همچنين گذاشتن محمولات روى سر هم جايز نيست، امّا گذاشتن بندِ مَشك آب و بند ساك بر سر، مانعى ندارد.

(مسئله 384 )جايز است محرم سر خود را با اعضاى بدن خود مانند دستها يا ذراع خود بپوشاند، ليكن احتياط در ترك است.

(مسئله 385 )جايز نيست محرم سر يا قسمتى از سر خود را زير آب كند، بلكه جايز نيست سر را زير مايع ديگرى مثل گلاب و سركه و غير آن كند.

(مسئله 386 )زير دوش حمام رفتن براى محرم مانعى ندارد، ليكن زير آبشارى كه سر را فرا گيرد، جايز نيست.

(مسئله 387 )پوشانيدن رو براى مردان مانعى ندارد و جزء سر محسوب نمى شود، پس در وقت خواب، مانعى در پوشاندن آن نيست، امّا گوشها حكم سر را دارند و نبايد آنها را پوشانيد.

(مسئله 388 )خشك كردن سر با حوله و دستمال و مانند آن، جايز نيست و بعض سر، در حكم تمام سر مى باشد.

(س 389 ) آيا براى كسى كه خودش محرم نيست، جايز است چيزى روى سر محرمى بيندازد مثلا محرمى كه خوابيده پتو را روى سر او بيندازد و چنانچه محرم باشد چه حكمى دارد؟

ج ـ مانعى ندارد.

(س 390 ) اگر مرد محرم به غير محرم بگويد: «وقتى كه خواب رفتم، پتو را روى سرم بينداز» چه حكمى دارد؟

ج ـ چنين درخواستى جايز نيست و در فرض ارتكاب كفاره ندارد.

(مسئله 391 )بر محرم جايز است براى خواب، سر خود را روى زمين يا بالش بگذارد.

(مسئله 392 )دستمالى را كه براى سر درد به سر مى بندند، مانعى ندارد و كفّاره هم ندارد، اگر چه تمام سر را بگيرد.

(مسئله 393 )براى محرم، خوابيدن زير پشه بند و مانند آن كه بالاى سر قرار مى گيرند از حيث پوشانيدن سر، مانعى ندارد.^[1]

(مسئله 394 )اگر محرم سرش را شست، نبايد سر يا بعض آن را با حوله و دستمال خشك كند.

(مسئله 395 )مرد در وقت خوابيدن نبايد سر خود را به وسيله پتو يا ملافه بپوشاند، و اگر بدون التفات پوشانيد، بايد فوراً آن را برطرف نمايد، و همين طور اگر از روى فراموشى پوشانيد، واجب است فوراً سر را باز كند، و مستحب است تلبيه بگويد، بلكه گفتن تلبيه احوط است.

(مسئله 396 )احوط آن است كه اگر كسى مكرّر سر را پوشانيد، مكرّر كفّاره بدهد، يعنى براى هر دفعه يك گوسفند كفّاره بدهد، گرچه تعدّد كفّاره معلوم نيست و عدم وجوب آن بعيد نيست.

(مسئله 397 )اگر سر را پوشانيد و گوسفند را براى كفّاره ذبح كرد و باز سر را پوشانيد، احتياط به كفّاره دادن دوباره خيلى مطلوب است، گرچه عدم وجوبش بعيد نيست.

(مسئله 398 )هرگاه محرم سر خود را با لباس دوخته بپوشاند، بايد دو كفّاره بدهد، مگر در صورت جهل و نسيان.

(س 399 ) اينكه مرد نبايد در حال احرام سرخود را بپوشاند، آيا اين حرمت، شامل كلاه گيس كه نمى تواند از سر خود بردارد نيز مى شود؟

ج ـ شمول ادلّه حرمت پوشاندن سرِ مرد در حال احرام، بر چنين مواردى كه كلاه گيس را براى پوشانيدن به سر نگذاشته و عرف هم آن را پوشش سر همانند پوشاندن با حنا و دوا نمى داند بلكه آن را موى سر مصنوعى مى داند، مشكل، بلكه ممنوع است، ليكن احتياط واجب در دادن يك گوسفند به عنوان كفّاره است.

(مسئله 400 ) اگر محرم سر خود را بپوشاند، كفّاره آن يك گوسفند است، و بنا بر احتياط واجب براى پوشاندن قسمتى از سر هم بايد يك گوسفند كفّاره بدهد.

4. سايه قرار دادن بالاى سر خود

(مسئله 401 )جايز نيست مرد محرم در روز هنگام سير و طىّ مسافت، خود را در زير سقف اشياى سايه دار متحرك مانند محمل روپوش دار يا مشين سرپوشيده يا كشتى يا هواپيما قرار دهد. همچنين جايز نيست خود را زير چتر و مانند آن قرار دهد. خواه سواره باشد يا پياده; امّا براى زنها و بچه ها جايز است و كفّاره هم ندارد.

(مسئله 402 )اگر محرم در محلّى منزل كرد، در مكه باشد يا منى يا عرفات و يا مشعرالحرام باشد، زير خيمه يا داخل منزل رفتن مانعى ندارد، ولى بنا بر احتياط واجب براى رفتن به رمى جمرات يا كشتارگاه از چتر و امثال آن استفاده نكند.

(مسئله 403 )بعد از آنكه مُحرم به منزل رسيد، در محلّه هاى جديد مكّه كه از مسجدالحرام دور هستند، بنا بر احتياط واجب نمى تواند در روز براى رفتن به مسجدالحرام در ماشينهاى سقف دار سوار شود. ولى اگر سوار شد احتياطاً يك گوسفند كفاره اش مى باشد و اگر پياده روى براى آنها مختصر صدمه اى داشته باشد كه معمولاً نيز چنين است و تهيه ماشين بى سقف هم مشكل باشد، به حكم سهولت و نفى حرج رفتن با ماشين مسقف مانعى ندارد و احتياطاً يك گوسفند كفاره بدهد.

(مسئله 404 )احتياط آن است كه در وقت طىّ منزل، به پهلوى محمل يا هر چيزى كه بالاى سر او نباشد، استظلال نكند، بلكه عدم جواز آن خالى از قوّت نيست.

(مسئله 405 )در شب، استظلال نيست; بنابراين، جايز است محرم در شب با ماشين سقف دار به مكّه يا جاى ديگر برود، و هواى ابرى در روز همان حكم نبود ابر را دارد نه حكم شب.

(س 406 )افرادى از مسجد شجره مُحرم شده اند و شبانه به سوى مكّه حركت نموده اند، ولى نزديك طلوع آفتاب در ماشين سقف دار به خواب رفته اند و بعد از طلوع آفتاب بيدار شده اند و ماشين را نگاه داشته اند، آيا مدتى كه در حال سير در زير سقف بوده اند، كفّاره دارد يا خير، و الآن كه ايستاده اند و مى خواهند پياده شوند، چه حكمى دارد؟

ج ـ در مفروض سؤال كفّاره ندارد و حرام هم نبوده است.

(س 407 )براى شخص محرم در روز، وقتى ماشينهاى بى سقف حركت مى كند و سفر انجام مى شود، آيا پياده و سوار شدن از ماشين، در حالى كه ايستاده است، در صورتى كه مستلزم گذشتن از زير سقف قسمت جلوى ماشين است، چه حكمى دارد؟

ج ـ مانعى ندارد.

(س 408 )كسانى كه از مسجدالحرام براى حج مُحرم مى شوند و از مسجدالحرام سوار ماشين سقف دار مى شوند و مثلا در عزيزيه كه منزل ايشان است پياده مى شوند، آيا سوار شدن در اتومبيل سقف دار از مسجدالحرام به منزل چه صورتى دارد؟ اگر پياده نشوند و از اول قصد عرفات داشته باشند، حكم چيست؟

ج ـ با ماشين سرپوشيده رفتن در هر دو صورت حرام و موجب كفّاره است.

(مسئله 409 ) آنچه در حال اِحرام، حرام است، سايه بر سر قرار دادن است. بنابراين، اگر ماشين از زير پلهايى كه در مسير واقع شده برود، و بناچار ُمحرمين از زير پلها عبور كنند و يا در جايگاه پمپ بنزين در زير سقف متوقّف شود و مُحرمين زيرسقف قرار گيرند، اشكالى ندارد و كفّاره، هم ندارد.

(مسئله 410 )استظلال در وقت طىّ منزل، براى عذرى «مثل شدّت گرما يا شدّت سرما يا بارندگى» براى محرم جايز است، ليكن بايد كفّاره بدهد.

(مسئله 411 ) جايز است مرد مُحرم به وسيله دست و ذراعِ خود، جلوى تابش آفتاب را بر بدن خود بگيرد.

(مسئله 412 )كفّاره سايه قرار دادن در حال طىّ منزل، يك گوسفند است، چه با عذر سايه افكنده باشد و چه با اختيار، و اقوى كفايت يك گوسفند است در احرام عمره و يك گوسفند در احرام حج، هر چند بيش از يك مرتبه سايه قرار داده باشد.