موضوع: کتب استفتائی
ارث دسته سوم
(مسئله ) دسته سوم «عمو، عمه، دايى، خاله و اولاد آنان» هستند، به تفصيلى كه بيان شد، كه اگر از طبقه اول و دوم كسى نباشد، اينها ارث مى‌برند.
(مسئله ) اگر وارث ميّت فقط «يك عمو» يا «يك عمه» است، چه پدر و مادرى باشد، يا پدرى يا مادرى، همه مال به او مى‌رسد؛ و اگر «چند عمو» يا «چند عمه» باشند و همه پدر و مادرى يا همه پدرى باشند، مال به طور مساوى بين آنان قسمت مى‌شود؛ و اگر «عمو و عمه» هر دو باشند و همه پدر و مادرى يا همه پدرى باشند، عمو دو برابر عمه ارث مى‌برد. مثلا اگر وارث ميّت «دو عمو و يك عمه» باشند، مال را پنج قسمت مى‌كنند: يك قسمت را به عمه مى‌دهند و چهار قسمت را عموها به طور مساوى بين خودشان قسمت مى‌كنند.
(مسئله ) اگر وارث ميّت فقط «چند عموى مادرى» يا «چند عمه مادرى» باشند، مال به طور مساوى بين آنان قسمت مى‌شود؛ ولى اگر فقط «چند عمو و عمه مادرى» داشته باشد، بنا بر احتياط واجب بايد در تقسيم با يكديگر مصالحه نمايند.
(مسئله ) اگر وارث ميّت فقط «عمو و عمه» باشد و بعضى پدرى و بعضى مادرى و بعضى پدر و مادرى باشند، «عمو و عمه پدرى» ارث نمى‌برند. بنا براين، اگر ميّت «يك عمو» يا «يك عمه مادرى» دارد، مال را شش قسمت مى‌كنند: يك قسمت را به عمو يا عمه مادرى و بقيّه را به عمو و عمه پدر و مادرى مى‌دهند و عموى پدر و مادرى دو برابر عمه پدر و مادرى ارث مى‌برد، و اگر هم عمو و هم عمه مادرى دارد، مال را سه قسمت مى‌كنند: دو قسمت را به عمو و عمه پدر و مادرى مى‌دهند و عمو دو برابر عمه ارث مى‌برد و يك قسمت را به عمو و عمه مادرى مى‌دهند و احتياط واجب آن است كه در تقسيم با يكديگر مصالحه كنند.
(مسئله ) اگر وارث ميّت فقط «يك دايى» يا «يك خاله» باشد، همه مال به او مى‌رسد؛ و اگر وارث «دايى و خاله» باشند و همه پدر و مادرى يا پدرى يا مادرى باشند، مال به طور مساوى بين آنان قسمت مى‌شود و احتياط آن است كه در تقسيم با يكديگر مصالحه كنند.
(مسئله ) اگر وارث ميّت فقط «يك دايى»، يا «يك خاله مادرى» و «دايى و خاله پدر و مادرى» و «دايى و خاله پدرى» باشند، دايى و خاله پدرى ارث نمى‌برند و مال را شش قسمت مى‌كنند: يك قسمت را به دايى يا خاله مادرى و بقيّه را به دايى و خاله پدر و مادرى مى‌دهند كه به طور مساوى بين خودشان قسمت كنند.
(مسئله ) اگر وارث ميّت فقط «دايى و خاله پدرى» و «دايى و خاله مادرى» و «دايى و خاله پدر و مادرى» باشند، دايى و خاله پدرى ارث نمى‌برند و بايد مال را سه قسمت كنند: يك قسمت آن را دايى و خاله مادرى به طور مساوى بين خودشان قسمت نمايند و بقيّه را به دايى و خاله پدر و مادرى بدهند كه به طور مساوى بين خودشان قسمت كنند.
(مسئله ) اگر وارث ميّت «يك دايى» يا «يك خاله» و «يك عمو يا يك عمه» باشند، مال را سه قسمت مى‌كنند: يك قسمت را دايى يا خاله و بقيّه را عمو يا عمه ارث مى‌برد.
(مسئله ) اگر وارث ميّت «يك دايى» يا «يك خاله» و «عمو و عمه» باشند، چنانچه عمو و عمه پدر و مادرى يا پدرى باشند، مال را سه قسمت مى‌كنند: يك قسمت را دايى يا خاله مى‌برد و از بقيّه دو قسمت به عمو و يك قسمت به عمه مى‌دهند. بنا براين، اگر مال را نُه قسمت كنند، سه قسمت را به دايى يا خاله و چهار قسمت را به عمو و دو قسمت را به عمه مى‌دهند.
(مسئله ) اگر وارث ميّت «يك دايى» يا «يك خاله» و «يك عمو» يا «يك عمه مادرى» و «عمو و عمه پدر و مادرى يا پدرى» باشند، مال را سه قسمت مى‌كنند، يك قسمت آن را به دايى يا خاله مى‌دهند و دو قسمت باقى‌مانده را شش قسمت مى‌كنند، يك قسمت را به عمو يا عمه مادرى و بقيّه را به عمو و عمه پدر و مادرى يا پدرى مى‌دهند و عمو دو برابر عمه مى‌برد. بنا براين، اگر مال را نُه قسمت كنند، سه قسمت را به دايى يا خاله و يك قسمت را به عمو يا عمه مادرى و پنج قسمت ديگر را به عمو و عمه پدر و مادرى يا پدرى مى‌دهند.
(مسئله ) اگر وارث ميّت «يك دايى يا يك خاله» و «عمو و عمه مادرى» و «عمو و عمه پدر و مادرى يا پدرى» باشند، مال را سه قسمت مى‌كنند: يك قسمت را دايى يا خاله مى‌برد و دو قسمت باقى‌مانده را سه سهم مى‌كنند: يك سهم آن را به عمو وعمه مادرى مى‌دهند كه بنا بر احتياط واجب با هم مصالحه مى‌كنند، و دو سهم ديگر را بين عمو و عمه پدر و مادرى يا پدرى به نحوى قسمت مى‌نمايند كه عمو دو برابر عمه ارث ببرد. بنا براين، اگر مال را نُه قسمت كنند، سه قسمت آن، سهم خاله يا دايى و دو قسمت سهم عمو و عمه مادرى و چهار قسمت سهم عمو و عمه پدر و مادرى يا پدرى مى‌باشد.
(مسئله ) اگر وارث ميّت «چند دايى» و «چند خاله» باشند كه همه پدر و مادرى يا پدرى يا مادرى باشند و «عمو» و «عمه» هم داشته باشد، مال سه سهم مى‌شود، دو سهم آن به دستورى كه در مسئله قبل بيان شد، عمو و عمه بين خودشان قسمت مى‌كنند و يك سهم آن را داييها و خاله‌ها به طور مساوى بين خودشان تقسيم مى‌نمايند.
(مسئله ) اگر وارث ميّت «دايى يا خاله مادرى» و «چند دايى و خاله پدر و مادرى يا پدرى» و «عمو و عمه» باشند، مال سه سهم مى‌شود: دو سهم آن را به دستورى كه قبلاً بيان شد عمو و عمه بين خودشان قسمت مى‌كنند؛ پس اگر ميّت يك دايى يا يك خاله مادرى دارد، يك سهم ديگر آن را شش قسمت مى‌كنند: يك قسمت را به دايى يا خاله مادرى مى‌دهند و بقيّه را به دايى و خاله پدر و مادرى يا پدرى مى‌دهندو به طور مساوى قسمت مى‌كنند و اگر چند دايى مادرى يا چند خاله مادرى يا هم دايى مادرى و هم خاله مادرى دارد آن يك سهم را سه قسمت مى‌كنند: يك قسمت را داييها و خاله‌هاى مادرى به طور مساوى بين خودشان قسمت مى‌كنندوبقيّه رابه دايى و خاله پدر و مادرى يا پدرى مى‌دهند كه به طور مساوى قسمت كنند.
(مسئله ) اگر ميّت «عمو، عمه، دايى و خاله» نداشته باشد، مقدارى كه به عمو و عمه مى‌رسد، به اولاد آنان و مقدارى كه به دايى و خاله مى‌رسد، به اولاد آنان داده مى‌شود.
(مسئله ) اگر وارث ميّت «عمو، عمه، دايى و خاله پدر» و «عمو، عمه، دايى و خاله مادرِ» او باشند، مال سه سهم مى‌شود: يك سهم آن مال عمو و عمه و دايى و خاله مادر ميّت است و به طور مساوى قسمت مى‌كنند، ولى احتياط واجب در عمو و عمه مادرى مادر ميّت آن است كه در تقسيم آن با هم مصالحه كنند، و دو سهم ديگر آن را سه قسمت مى‌كنند: يك قسمت را دايى و خاله پدر ميّت به طور مساوى بين خودشان قسمت مى‌نمايند و دو قسمت ديگر آن را به عمو و عمه پدر ميّت مى‌دهند و عمو دو برابر عمه ارث مى‌برد.
