موضوع: کتب استفتائی
احكام اجاره
(مسئله ) اجاره دهنده و كسى كه چيزى را اجاره مى‌كند، بايد مكلّف و عاقل باشند و به اختيار خودشان اجاره را انجام دهند؛ همچنين بايد در مال خود حقّ تصرّف داشته باشند. پس سفيهى كه مال خود را در كارهاى بيهوده مصرف مى‌كند، اگر چيزى را بدون اجازه ولىّ اجاره كند يا اجاره دهد، صحيح نيست.
(مسئله ) انسان مى‌تواند از طرف ديگرى وكيل شود و مال او را اجاره دهد.
(مسئله ) اگر ولىّ يا قيّم بچه مال او را اجاره دهد يا خود او را اجير ديگرى نمايد، اشكال ندارد و اگر مدتى از زمان بالغ شدن او را جزو مدت اجاره قرار دهد، بعد از آنكه بچه بالغ شد، مى‌تواند بقيّه مدت اجاره را به هم بزند.
(مسئله ) بچه صغيرى را كه ولىّ ندارد، بدون اجازه مجتهد نمى‌توان اجير كرد؛ و كسى كه به مجتهد دسترس ندارد، مى‌تواند از يك نفر مؤمن كه عادل باشد، اجازه بگيرد و او را اجير نمايد، به شرط آنكه اجير گرفتن بچه نابالغ به مصلحت او باشد.
(مسئله ) اجاره دهنده و مستأجر لازم نيست صيغه اجاره را به عربى بخوانند؛ بلكه اگر مالك به كسى بگويد: «ملك خود را به تو اجاره دادم» و او بگويد: «قبول كردم»، اجاره صحيح است؛ همچنين اگر حرفى نزنند و مالك به قصد اينكه ملك را اجاره دهد، آن را به مستأجر واگذار كند و او هم به قصد اجاره كردن، بگيرد، اجاره صحيح است.
(مسئله ) اگر انسان بدون خواندن صيغه اجاره، بخواهد براى انجام عملى اجير شود، همين كه با رضايت طرف معامله، مشغول آن عمل شد، اجاره صحيح است.
(مسئله ) كسى كه نمى‌تواند حرف بزند اگر با اشاره بفهماند كه ملك را اجاره داده يا اجاره كرده، صحيح است.
(مسئله ) اگر خانه يا مغازه يا اتاقى را اجاره كند و صاحب ملك با او شرط كند كه فقط خود او از آنها استفاده نمايد، مستأجر نمى‌تواند آن را به ديگرى اجاره دهد؛ و اگر شرط نكند، مى‌تواند آن را به ديگرى اجاره دهد، ولى اگر بخواهد به زيادتر از مقدارى كه اجاره كرده آن را اجاره دهد، بنا بر احتياط واجب بايد در آن، كارى مانند تعمير و سفيدكارى انجام داده باشد، خواه به غير جنسى كه اجاره كرده آن را اجاره دهد يا به همان جنس.
(مسئله ) اگر اجير با انسان شرط كند كه فقط براى خود انسان كار كند، نمى‌توان او را به ديگرى اجاره داد؛ و اگر شرط نكند، و بخواهد او را به ديگرى اجاره دهد، بنا بر احتياط واجب بايد زيادتر از آنچه او را اجاره كرده نگيرد، خواه به غير جنسى كه اجاره كرده آن را اجاره دهد يا به همان جنس.
(مسئله ) اگر غير از خانه و مغازه و اتاق و اجير، چيز ديگرى، مثلاً زمين رااجاره كند و مالك با او شرط نكند كه فقط خودش از آن استفاده نمايد، اگرچه به بيشتر از مقدارى كه اجاره كرده آن را اجاره دهد، مانعى ندارد، هرچند احتياط مستحب آن است كه به چيز ديگرى اجاره دهد و يا كارى در آن زمين انجام داده باشد.
(مسئله ) اگر خانه يا مغازه‌اى را مثلاً يك ساله به صد تومان اجاره كند و ازنصف آن خودش استفاده نمايد، مى‌تواند نصف ديگر آن را به صد تومان اجاره دهد؛ ولى اگر بخواهد نصف آن را به زيادتر از مقدارى كه اجاره كرده، مثلاًبه صدو بيست تومان اجاره دهد، بنا بر احتياط واجب بايد در آن، كارى مانند تعميرانجام داده باشد، خواه به غير جنسى كه اجاره كرده آن را اجاره دهد يا به همان جنس.
