مسابقه و بازى با ابزار و آلات قمار بدون عوض و گرو گذارى
حرمت اين قسم از بازى ها و مسابقات مثل بازى براى سرگرمى با شطرنج و ورق ـ  كه امروزه هم خيلى رايج و مورد ابتلاست ـ از ديدگاه برخى از بزرگان مانند فقيه دقيق و متقى، مرحوم سيد احمد خوانسارى(رحمه الله) مورد تشكيك قرار گرفته است; آنجا كه مى فرمايد:
اللعب بآلات القمار من دون رهن قد يشكّ فى حرمته ... ;
حرمت بازى با آلات قمار، بدون عوض و گرو گذارى، مسلم نبوده و مورد تشكيك است.
همچنين مقدس اردبيلى(رحمه الله) مى فرمايد:
ثم اعلم ان ظاهر الآية تحريم الخمر و كل مسكر مطلقاً و كذا كل قمار و ميسر لكن مع اخذ الرهن... ;
بدان كه ظاهر آيه برحرمت خمر و هر مست كننده مطلقاً و همچنين هر قمار و ميسر(بازى با ابزار و آلات قمار) به شرط عوض و گرو گذارى دلالت مى نمايد.
شيخ انصارى(رحمه الله) نيز مى فرمايد:
در اين كه بازى با آلات قمار اما بدون عوض و گروگذارى را جزء مصاديق قمار بشماريم، تأمل و نظر است.
البته شطرنج و نرد را از اين قاعده مستثنا كرده و مطلق بازى با آنها را جايز نمى داند.
براى جواز و حليت اين قسم مسابقات به اصل و قصور ادله حرمت از اين قسم بازى ها استدلال مى شود:
قصور آيات
الف. آيه شريفه:
(يَسْـَلُونَكَ عَنِ الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ قُلْ فِيهِمَآ إِثْمٌ كَبِيرٌ وَمَنَـفِعُ لِلنَّاسِ وَإِثْمُهُمَآ أَكْبَرُ مِن نَّفْعِهِمَا);
درباره شراب و قمار از تو سؤال مى كنند، بگو: «در آنها گناه و زيان بزرگى است; و منافعى (از نظر مادى) براى مردم در بردارد; (ولى) گناه آنها از نفعشان بيشتر است».
اين آيه در خود، قرينه دلالت كننده بر حرمت مال و عوض دارد و اين آيه به وجوهى كه ذيلاً اشاره مى شود، قاصر از دلالت بر حرمت فعل بازى و مسابقه است:
1. منسبق به ذهن از منافع «ميسر» همان منفعتِ مالى و مادى آن است; چنان كه متعارف از منافع خمر نشئگى و با نشاط شدن است، هر چند منافع اين دو اعم از اين هاست; اما متبادر به ذهن در خمر منفعت روحى و در قمار منفعت مالى است.
2. اين سخن هم قابل پذيرش نخواهد بود كه منفعت اعم از منفعت مالى و سرگرمى و تفريح در اين گونه مسابقات است; چرا كه ظاهر از ميسر به قرينه وحدت سياق، منفعت مالى و مادى آن است; چون خمر عين است، پس ميسر هم عين بايد باشد.
3. اين كه مقتضاى اشتقاق «ميسر» ـ كه از يسر گرفته شده ـ آن ميسرى است كه در آن منفعت مالى در كار باشد; چنان كه در عبارت مقدس اردبيلى(رحمه الله) به آن تصريح شده است: «على ما فهم من اشتقاقه...»  كه اين عبارت اشاره به كلام زمخشرى در الكشاف دارد و مرحوم مقدس(رحمه الله) خود نيز اين گونه به آن اشاره مى فرمايد:
قال فى الكشاف: الميسر القمار، مصدر من يسر كالموعد و المرجع عن فعلهما، ... و اشتقاقه من اليسر لأنه اخذ مال رجل بيسر و سهولة من غير كد و تعب او من اليسار لانه سلب يساره;
زمخشرى در الكشاف مى گويد: ميسر قمار است، مصدرى از ريشه يسر مانند موعد از «وعد» و مرجع از «رجع»...و اشتقاق آن بدين جهت است كه فرد برنده به سهولت و آسانى و بدون رنج و تلاش، مالك عوض از مالباخته مى شود و اگر ريشه آن يسار باشد، بدين جهت است كه توسط آن سلب آسايش مال باخته مى شود.
پس همان طور كه گفتيم، پايه و ركن ميسر جهت مالى آن است.
ب. آيه اى كه مى فرمايد:
(إِنَّمَا يُرِيدُ الشَّيْطَـنُ أَن يُوقِعَ بَيْنَكُمُ الْعَدَ وَةَ وَالْبَغْضَآءَ فِى الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ);
شيطان مى خواهد به وسيله شراب و قمار، در ميان شما عداوت و كينه ايجاد كند، و شما را از ياد خدا و از نماز بازدارد. آيا (با اين همه زيان و فساد، و با اين نهى اكيد،) خوددارى خواهيد كرد؟!
اين آيه علت حرمت را ايجاد عداوت و بغض از طرف شيطان بيان كرده است. اين ادعا براى جايى صحيح است كه مالى در بين باشد; زيرا اين مال است كه از دست دادن آن و يا به دست آوردن آن موجب دشمنى و كينه مى شود و الاّ صِرف سرگرمى و تفريح موجب اين مسائل نمى شود و تمام مفاسد در بازى با عوض است; چنان كه به اين نكته نيز مرحوم سيد احمد خوانسارى(رحمه الله)اشاره كرده است.  پس اين آيه هم قاصر از دلالت بر حرمت لعب به آلات و ابزار قمار بدون عوض است.
قصور روايات
روايات دلالت كننده بر حرمت قمار و ميسر شامل اين نحوه از لعب; يعنى بدون عوض نمى شود; چنان كه مرحوم شيخ انصارى(رحمه الله) به اين مطلب تصريح فرموده است و ما قبلا به آن اشاره كرديم:
الثانية اللعب بآلات القمار من دون رهن، و فى صدق القمار عليه نظر لما عرفت، و مجرد الاستعمال لا يوجب اجراء احكام المطلقات و لو مع البناء على اصالة الحقيقة فى الاستعمال لقوة انصرافها الى الغالب من وجود الرهن فى اللعب بها;
قسم دوم، بازى با آلات قمار بدون عوض است كه در صدق قمار بر آن محل تأمل و نظر است. و اين كه قمار در اين معنا و مفهوم به كار رفته (صِرف استعمال) موجب اجراى احكام ادلّه مطلق قمار بر آنها نمى شود; اگر چه قايل به اصالت حقيقت در استعمال لفظ شويم; چون اين ادله به آن مواردى كه در آنها عوض و گروگذارى باشد، منصرف اند.
همان طور كه از برخى لغوى ها نقل شده  آنها قمار را به مواردى كه بازى با آلات قمار با عوض باشد، اختصاص داده اند.
اگر اشكال شود كه بازى با آلات و ابزار قمار، تقويت باطل و وهن حق است، چنان كه مرحوم امام خمينى(رحمه الله) به نقل از مرحوم علاّمه مجلسى(رحمه الله) اين طور فرموده اند،  در جواب خواهيم گفت كه بازى با اين آلات براى تفريح و سرگرمى براى جلوگيرى از ارتكاب قمار واقعى(بازى با عوض) و يا ساير محرمات، واقعاً باعث تضعيف حق و تقويت باطل نخواهد بود; خصوصا  اگر اغراض عقلايى در آن نهفته باشد.
با قصور ادله حرمت از شمول اين مورد و اصل اباحه، حليت قسم دوم از مسابقات، يعنى بازى و مسابقه با آلات و ابزار قمار بدون عوض و گروگذارى متصور خواهد بود.