مسابقه با آلات قمار با گرو گذارى و عوض
بعضى از اهل لغت گفته اند:
القمار رهن الشىء على اللّعب بشىء من الآلات المعروفة;
قمار عبارت است از بازى با آلات معروفه همراه با گرو گذارى و عوض.
كه مرحوم شيخ انصارى(رحمه الله) در مكاسب به آن اشاره كرده است.
حرمت لعب و مسابقه با آلات قمار بين
علماى اسلام(خاصّه و عامّه) اجماعى است;
چنان كه مرحوم علاّمه(رحمه الله) در منتهى المطلب فرموده و فقط شافعى را در بازى با شطرنج مخالف اين اجماع مى داند.
و نيز مرحوم شهيد ثانى(رحمه الله) در مسالك الافهام مى نويسد:
مذهب الاصحاب تحرم اللعب بآلات القمار كلها، من الشطرنج و النرد والاربعة عشر و غيرها. و وافقهم على ذلك جماعة من العامّة منهم ابوحنيفة و مالك و بعض الشّافعية;
روش فقاهتى علماى مذهب (شيعه) به گونه اى است كه بازى با كليه ابزار و آلات قمار را حرام مى دانند و بر اين مسأله، رأى موافق جماعتى از عامّه مثل ابو حنيفه و مالك و بعضى از شافعيه همراه آنان است.
مرحوم شيخ انصارى(رحمه الله) هم فرموده است:
و لا اشكال فى حرمتها و حرمة العوض و الاجماع عليها تحقق و الاخبار به متواترة;
هيچ حرف و اشكالى متوجه حرمت اين قسم
از بازى ها و حرمت عوض آنها نيست و اجماع بر آن محقَّق شده و اخبار در مورد آن متواتر است.
و نيز سيد احمد خوانسارى(رحمه الله) مى نويسد:
اللعب بآلات القمار مع الرهن و لا اشكال فى حرمته و حرمة العوض للاجماع و الأخبار;
هيچ حرف و اشكالى متوجه حرمت بازى با آلات قمار با عوض و گرو گذارى در آنها نيست; همچنين است حكم عوض آنها. و دليل بر آن، اجماع و اخبار است.
الف. آيات
در كتب فقهى آيات دلالت كننده بر حرمت اين قسم از مسابقات را اين گونه مى آورند:
يَـأَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُواْ إِنَّمَا الْخَمْرُ وَالْمَيْسِرُ وَالاَْنصَابُ وَالاَْزْلَـمُ رِجْسٌ مِّنْ عَمَلِ الشَّيْطَـنِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ * إِنَّمَا يُرِيدُ الشَّيْطَـنُ أَن يُوقِعَ بَيْنَكُمُ الْعَدَ وَةَ وَالْبَغْضَآءَ فِى الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ وَيَصُدَّكُمْ عَن ذِكْرِ اللَّهِ وَعَنِ الصَّلَوةِ فَهَلْ أَنتُم مُّنتَهُونَ;
اى كسانى كه ايمان آورده ايد، شراب و قمار و بت ها و ازلام (نوعى بخت آزمايى)، پليد و از عمل شيطان است، از آنها دورى كنيد تا رستگار شويد. شيطان مى خواهد به وسيله شراب و قمار، در ميان شما عداوت و كينه ايجاد كند، و شما را از ياد خدا و از نماز بازدارد. آيا (با اين همه زيان و فساد، و با اين نهى اكيد) خوددارى خواهيد كرد؟!
مرحوم علاّمه(رحمه الله) در منتهى المطلب مى فرمايد:
و فى هذه الآية دلالة على تحريم الخمر و القمار من عشرة اوجه;
و اين آيه بر حرمت خمر و قمار به ده وجه دلالت دارد.
البته هيچ اشاره اى به اين وجوه نمى كند، ولى آنها را  مى توان اين گونه بر شمرد:
1. رجس: پليد است.
2. من عمل الشيطان: از عمل شيطان است.
3. فاجتنبوه: از آنها دورى كنيد.
4. مجاورت و مقارنت ميسر با خمر (شراب)
و انصاب (بت پرستى) كه هر دو حرمتشان قطعى مى باشد.
5. لعلكم تفلحون: تا رستگار شويد.
6 . انّما يريد الشيطان أن يوقع بينكم العداوة: شيطان مى خواهد به وسيله شراب و قمار در ميان شما عداوت ايجاد كند.
7. والبغضاء: و كينه ايجاد نمايد.
8 . و يصدكم عن ذكر الله: و شما را از ياد خدا باز دارد.
9 . عن الصلوة: و از نماز باز دارد.
10. فهل انتم منتهون: آيا با اين همه زيان و فساد خود دارى خواهيد كرد؟
لسان العرب به نقل از قول مجاهد مى گويد:
كل شىء فيه قمار فهو من الميسر حتى لعب الصبيان بالجوز;
هر چه در آن قمار باشد ميسر محسوب مى شود حتى بازى كودكان با گردو.
يعنى هر چيزى كه در آن قمار باشد، ميسر است و گفته شد كه قمار، بازى با ابزار و آلات آن با عوض و گرو گذارى است; بنابراين، دلالت آيه بسيار روشن است.
مقدس اردبيلى مى فرمايد:
ثم اعلم ان ظاهر الآية تحريم الخمر و كل مسكر مطلقاً و كذا كل قمار و ميسر... ;
بدان كه ظاهر آيه بر حرمت خمر و هرمست كننده مطلقا و همچنين هر قمار و ميسر دلالت مى نمايد.
آيه ديگرى كه دلالت بر حرمت اين قسم از مسابقات دارد، اين آيه شريفه است:
(يَسْـَلُونَكَ عَنِ الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ قُلْ فِيهِمَآ إِثْمٌ كَبِيرٌ وَمَنَـفِعُ لِلنَّاسِ وَإِثْمُهُمَآ أَكْبَرُ مِن نَّفْعِهِمَا);
درباره شراب و قمار از تو سؤال مى كنند، بگو: «در آنها گناه و زيان بزرگى است; و منافعى (از نظر مادى) براى مردم در بردارد; (ولى) گناه آنها از نفعشان بيشتر است».
علاوه بر ظاهر اين آيات، روايات رسيده در تفسير آنها نيز هستند; مانند خبر ابراهيم بن عنبسه:
و عن حمدويه، عن محمد بن عيسى قال: كتب ابراهيم بن عنبسه يعنى الى على بن محمد(عليه السلام) ان رأى سيدى و مولاى ان يخبرنى عن قول الله ـ عزوجل ـ (يَسْـَلُونَكَ عَنِ الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ) الآية، فما الميسر ـ جعلت فداك ـ ؟ فكتب: كلما قومر به فهو الميسر و كل مسكر حرام;
درباره ميسر در آيه شريفه از امام هادى(عليه السلام)در نامه اى سؤال شد و حضرت در جواب نوشتند:
هر چيزى كه با آن قمار شود، ميسر است و هر مست كننده اى حرام.
يا خبر ابى الجارود در تفسير آيه «انما الخمر و الميسر ...» از امام باقر(عليه السلام) نقل مى كند كه:
و اما الميسر فالنرد و الشطرنج و كل قمار ميسر  و... ;
و اما ميسر، نرد و شطرنج و هر قمارى ميسر است و... .
ب . روايات
اما روايات دلالت كننده بر حرمت بازى و مسابقه با ابزار و آلات قمار با گرو گذارى و عوض مستفيض، بلكه متواترند.  علاوه بر دو روايت ذكر شده، به چند روايت ديگر نيز اشاره مى كنيم:
صحيحة محمد بن مسلم، عن احدهما(عليهما السلام)قال: «لا تصلح المقامرة و لا النهبة»;
قمار و غارت اموال، سزاوار و به صلاح نيست.
اين سخن قابل پذيرش نيست كه «لا تصلح» اعم از حرمت و كراهت است; چون متعلق «لا تصلح» چيزى است كه دلالت بر حرمت مى كند و آن «نهبه» يعنى غارت اموال است كه نمى توان در مورد آن، حكم به كراهت نمود. پس، به قرينه مجاورت، حكم به حرمت مقامره مى شود.
موثقه سكونى، عن ابى عبدالله(عليه السلام) قال:
كان ينهى عن الجوز يجىء به الصبيان من القمار ان يؤكل و هو سحت;
حضرت از خوردن گردوهايى كه كودكان از قمار حاصل مى كردند، نهى نموده و فرمودند حرام است.
صحيحه وشّاء، عن ابى الحسن(عليه السلام) قال سمعته يقول:
الميسر هو القمار;
ميسر همان قمار است.
بنابر آنچه گفته شد، حرمت صورت اول مسابقات، يعنى برد و باخت با ابزار و آلات قمار با شرط عوض و گروگذارى، از ضروريات فقه و قدر متيقن از آيات، روايات و اجماع است.