موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی

 

زكات فطره

مسأله ۲۰۰۸ ـ كسى كه موقع غروب شب عید فطر بالغ و عاقل است و فقیر و بنده كسى نیست ، به این معنى كه ماه رمضان را ـ اگر چه به یك آن تا تحقّق غروب ـ با این شرایط درك كند ، باید براى خودش و كسانى كه نان خور او هستند ، هر نفرى یك صاع ـ كه تقریباً سه كیلوگرم است ـ گندم یا جو یا خرما یا كشمش یا برنج و مانند اینها به مستحقّ بدهد ، و بنابر احتیاط واجب غذاى معمول محلّش باشد ، و اگر پول یكى از اینها را هم بدهد كافیست ، و بنابر احتیاط واجب كسى كه وقت غروب شب عید فطر بى هوش است ، باید فطره را بدهد.

مسأله ۲۰۰۹ ـ كسى كه مخارج سال خود و عیالاتش را ندارد و كسبى هم ندارد كه بتواند مخارج سال خود و عیالاتش را بگذراند، فقیر است، و دادن زكات فطره بر او واجب نیست.

مسأله ۲۰۱۰ ـ انسان فطره كسانى را كه در غروب شب عید فطر نان خور او حساب مى شوند باید بدهد ، كوچك باشند یا بزرگ ، مسلمان باشند یا كافر ، دادن خرج آنها بر او واجب باشد یا نه ، در شهر خود او باشند یا در شهر دیگر.

مسأله ۲۰۱۱ ـ اگر كسى را كه نان خور اوست و در شهر دیگر است وكیل كند كه از مال او فطره خود را بدهد ، چنانچه اطمینان داشته باشد كه فطره را مى دهد ، لازم نیست خودش فطره او را بدهد.

مسأله ۲۰۱۲ ـ فطره میهمانى كه پیش از غروب شب عید فطر با رضایت صاحبخانه وارد شده و در وقت وجوب زكات فطره نان خور او حساب مى شود ، بر او واجب است.

مسأله ۲۰۱۳ ـ مهمانى كه پیش از غروب شب عید فطر بدون رضایت صاحبخانه وارد شده و مدّتى نزد او مى ماند ، بنابر احتیاط واجب فطره اش را هم خودش و هم میزبان بدهد ، و همین احتیاط در مورد كسى كه انسان را مجبور كرده اند كه خرجى او را بدهد ، باید رعایت شود.

مسأله ۲۰۱۴ ـ فطره مهمانى كه بعد از غروب شب عید وارد مى شود ، بر صاحبخانه واجب نیست ، اگر چه پیش از غروب او را دعوت كرده باشد و در خانه او هم افطار كند.

مسأله ۲۰۱۵ ـ اگر كسى موقع غروب شب عید فطر دیوانه باشد ، زكات فطره بر او واجب نیست.

مسأله ۲۰۱۶ ـ اگر پیش از غروب بچّه بالغ شود یا دیوانه عاقل گردد یا فقیر غنى شود ، در صورتى كه شرایط واجب شدن فطره را دارا باشد ، باید زكات فطره را بدهد.

مسأله ۲۰۱۷ ـ كسى كه موقع غروب شب عید فطر زكات فطره بر او واجب نیست ، اگر تا پیش از ظهر روز عید شرطهاى واجب شدن فطره در او پیدا شود ، بنابر احتیاط مستحبّ زكات فطره را بدهد.

مسأله ۲۰۱۸ ـ كافرى كه بعد از غروب شب عید فطر مسلمان شده ، فطره بر او واجب نیست ، ولى مسلمانى كه شیعه نبوده اگر بعد از دیدن ماه شیعه شود ، باید زكات فطره را بدهد.

مسأله ۲۰۱۹ ـ كسى كه فقط به اندازه یك صاع ـ كه تقریباً سه كیلوگرم است ـ گندم و مانند آن دارد ، مستحبّ است زكات فطره را بدهد ، و چنانچه عیالاتى داشته باشد و بخواهد فطره آنها را هم بدهد ، مى تواند به قصد فطره آن یك صاع را به یكى از عیالاتش بدهد ، و او هم به همین قصد به دیگرى بدهد ، و همچنین تا به نفر آخر برسد ، و بهتر است نفر آخر چیزى را كه مى گیرد به كسى بدهد كه از خودشان نباشد ، و اگر یكى از آنها صغیر باشد ، ولىّ او براى خودش بگیرد ، و آنچه را براى خود گرفته براى صغیر به قصد فطره بدهد ، و اگر براى صغیر گرفت ـ بنابر احتیاط واجب ـ آن را به كسى ندهد.

مسأله ۲۰۲۰ ـ اگر بعد از غروب شب عید فطر بچّه دار شود ، یا كسى نان خور او حساب شود ، واجب نیست فطره او را بدهد ، اگر چه احتیاط مستحبّ آن است كه فطره كسانى را كه بعد از غروب تا پیش از ظهر عید ، نان خور او حساب مى شوند بدهد.

مسأله ۲۰۲۱ ـ اگر انسان نان خور كسى باشد و پیش از غروب نان خور كس دیگر شود ، فطره او بر كسى كه نان خور او شده واجب است ، مثلا اگر دختر پیش از غروب به خانه شوهر رود ، باید شوهرش فطره او را بدهد.

مسأله ۲۰۲۲ ـ كسى كه دیگرى باید فطره او را بدهد ، واجب نیست فطره خود را بدهد.

مسأله ۲۰۲۳ ـ اگر فطره انسان بر كسى واجب باشد و او فطره را ندهد ، احتیاط مستحبّ آن است كه اگر واجد شرایط وجوب زكات فطره باشد ، خودش بدهد.

مسأله ۲۰۲۴ ـ اگر كسى كه فطره او بر دیگرى واجب است ، خودش فطره را بدهد ، از كسى كه فطره بر او واجب شده ساقط نمى شود.

مسأله ۲۰۲۵ ـ زنى كه شوهرش مخارج او را نمى دهد ، چنانچه نان خور كس دیگر باشد ، فطره اش بر آن كس واجب است ، و اگر نان خور كس دیگر نیست ، در صورتى كه شرایط وجوب در او جمع باشد ، باید فطره خود را بدهد.

مسأله ۲۰۲۶ ـ كسى كه سید نیست نمى تواند به سید فطره بدهد ، حتّى اگر سیدى نان خور او باشد نمى تواند فطره او را به سید دیگرى بدهد.

مسأله ۲۰۲۷ ـ فطره طفلى كه از مادر یا دایه شیر مى خورد ، بر كسى است كه مخارج مادر یا دایه را مى دهد ، ولى اگر مادر یا دایه مخارج خود را از مال طفل بر مى دارد ، فطره طفل بر كسى واجب نیست.

مسأله ۲۰۲۸ ـ انسان اگر چه مخارج عیالاتش را از مال حرام بدهد ، باید فطره آنان را از مال حلال بدهد.

مسأله ۲۰۲۹ ـ اگر انسان كسى را اجیر نماید و شرط كند كه مخارج او را بدهد و به شرط خود وفا كند ، باید فطره او را هم بدهد ، ولى چنانچه شرط كند كه مقدار مخارج او را بدهد ، مثلا پولى براى مخارجش بدهد و به عنوان نفقه نباشد ـ چه به عنوان مزد كارش باشد یا به عنوان دیگرى ـ واجب نیست فطره او را بدهد.

مسأله ۲۰۳۰ ـ اگر كسى بعد از غروب شب عید فطر بمیرد ، باید فطره او و عیالاتش را از مال او بدهند ، ولى اگر پیش از غروب بمیرد ، واجب نیست فطره او و عیالاتش را از مال او بدهند.