موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی
احكام دفاع و جهاد
جهاد از واجبات دين و درى از درهاى بهشت است كه خداوند آن را براى اولياى خود گشوده است(1) و در جهت حفظ كيان اسلام و امنيت مسلمانان و دفاع در مقابل هجوم كافران و ناپاكان و يارى مستضعفان، مورد تأكيد قرآن و معصومان عليهمالسلام قرار گرفته است. امّتى كه از جهاد روى گردانند، جامه ذلّت و خوارى و رداى بلا و گرفتارى بپوشند و با حقارت و پستى از انصاف و عدالت محروم شوند.
«مسأله 2186» جهاد بر دو نوع است: «ابتدايى» و «دفاعى». «جهاد ابتدايى» آن است كه مسلمانان به منظور دعوت كفّار و مشركين به اسلام و عدالت و يا جلوگيرى از نقض پيمان اهل ذمّه يا طغيان باغيان (شورشيان مسلح) بر امام واجبالطّاعه مسلمين، نيروى نظامى به مناطق آنان گسيل دارند. در حقيقت هدف از جهاد ابتدايى كشور گشايى نيست، بلكه دفاع از حقوق فطرى انسانهايى است كه توسّط قدرتهاى كفر و شرك و طغيان از خدا پرستى و توحيد، عدالت و شنيدن و پذيرش آزادانه احكام خداوند محروم شدهاند. «جهاد دفاعى» زمانى است كه دشمن به مرز و بوم مسلمانان هجوم آورد و قصد تسلّط سياسى يا فرهنگى و اقتصادى نسبت به آنان داشته باشد و ممكن است جهاد در برابر باغيان در زمانى كه به حمله مسلحانه دست زدهاند نيز جهاد دفاعى محسوب گردد.
«مسأله 2187» شركت در جهاد بر كسى واجب است كه بالغ، عاقل، مرد و آزاد باشد و نابينا، پير، زمينگير و مبتلا به بيمارى نباشد كه نتواند وظيفهاش را انجام دهد.
«مسأله 2188» گريختن از صحنه جهاد جايز نيست، مگر اين كه ترك صحنه
--------------------------------------------------------------------------------
1 ـ وسائل الشيعة، چاپ آل البيت، كتاب الجهاد، باب 1 از «أبواب جهاد العدوّ و ما يناسبه»،ح13،ج15،ص14.
(394)
جهاد به منظور جا به جايى از جبههاى به جبهه ديگر يا براى تدارك نيروى بيشتر باشد.
«مسأله 2189» اگر ادامه جهاد نياز به به كمكهاى مادى داشته باشد، بر همه كسانى كه تمكّن مالى دارند واجب است به قدر توانايى كمك نمايند.
«مسأله 2190» شركت در جهاد ابتدايى يا دفاعى واجب كفايى است؛ پس اگر افراد به اندازه كافى شركت نكنند، بر همه كسانى كه شرايط آن را داشته باشند، واجب است كه به جهاد بروند.
«مسأله 2191» اگر پدر و مادر، فرزند خود را از شركت در جهاد ابتدايى يا دفاعى نهى نمايند، در صورتى كه جهاد بر او واجب عينى باشد، نهى آنان تأثيرى ندارد و بايد در جهاد شركت كند؛ ولى اگر جهاد بر او واجب كفايى باشد و نيروى كافى در جبهه حضور داشته باشد، چنانچه شركت در جهاد موجب اذيت و آزار پدر و مادر باشد، مخالفت با آنان جايز نيست.
«مسأله 2192» اگر دشمن بر سرزمين مسلمانان و سرحدّات آن هجوم نمايد، بر همه مسلمانان واجب است به هر وسيله ممكن و نثار جان و مال از آن دفاع كنند و در دفاع، به اجازه حاكم شرع نيازى نيست.
«مسأله 2193» بر مسلمانان واجب است نقشههايى را كه بيگانگان براى سلطه بر كشورهاى اسلامى يا سلطه سياسى اقتصادى، نظامى و يا فرهنگى بر آنان كشيدهاند، برهم زده و از سلطه آنان پيشگيرى كنند.
«مسأله 2194» اگر بيگانگان از راههاى مختلف مانند فرستادن امواج راديويى يا تلويزيونى يا ماهوارهاى و مانند آن در صدد ضربه زدن به اعتقادات و فرهنگ مسلمانان باشند، دفاع از فرهنگ و اعتقادات اسلامى بر هر مسلمانى واجب است و شايسته است از راه تقويت فرهنگ و اعتقادات مسلمانان واستفاده از فراوردههاى علمى، از ضربه زدن دشمن به آن جلوگيرى شود و از راههاى ديگر ـ مگر در موارد ضرورت ـ استفاده نشود.
«مسأله 2195» اگر در روابط سياسى بين دولتهاى اسلامى و ساير دولتها، خوف آن باشد كه بيگانگان بر ممالك اسلامى تسلّط پيدا كنند ـ چه تسلّط سياسى و چه
(395)
اقتصادى باشد ـ لازم است بر مسلمانان كه با اين نحو روابط مخالفت كنند و دول اسلامى را به قطع اين گونه روابط الزام كنند.
«مسأله 2196» اگر در روابط تجارى با بيگانگان خوف آن باشد كه به بازار مسلمين صدمه اقتصادى وارد شود و موجب استثمار تجارى و اقتصادى گردد، قطع اين گونه روابط واجب است و اين نحو تجارت حرام است.
«مسأله 2197» انعقاد پيمانهاى سياسى و تجارى بين يكى از دول اسلامى و اجانب كه مخالف مصلحت اسلام و مسلمانان باشد، جايز نيست و اگر دولتى اقدام به آن نمود، بر ساير دول اسلامى واجب است با وسايل ممكن آن را به قطع چنين رابطهاى الزام كنند.
«مسأله 2198» روابط تجارى و سياسى با دولتهايى كه در حال جنگ با اسلام و مسلمانان هستند، در صورتى كه موجب تقويت آنان گردد، جايز نيست و بر مسلمانان لازم است كه به هر نحو ممكن است، با اين نحو روابط مخالفت كنند و بازرگانانى كه با آنان و عمّال آنان روابط تجارى دارند، خائن به اسلام و مسلمانان و معاون و شريك در نابودى احكام هستند و بر مسلمانان لازم است با اين خيانتكاران ـ چه دولتها و چه تجّار ـ قطع رابطه كنند و آنها را ملزم به توبه و ترك روابط با اين گونه دولتها كنند.
«مسأله 2199» اگر عدّهاى از مسلمانان به دسته ديگر تجاوز نمايند، بر مسلمانان لازم است موجبات فيصله اختلافات و اصلاح بين آنان را فراهم سازند و اگر به هيچ وجه اصلاح ممكن نباشد، بر همه مسلمانان واجب است كه با دسته متجاوز و باغى مقابله كنند تا از تجاوز دست بردارند و قتال با دسته متجاوز در ماههاى حرام اشكال ندارد.
«مسأله 2200» اگر در هر گوشه از جهان، مسلمانى مظلوم واقع شود و حقوق اوّليّه او مورد تجاوز و تعدّى قرار بگيرد، بر هر فردى كه نداى مظلوميّت او را مىشنود، واجب است در حدّ توان كمك نمايد، هر چند با اظهار همدردى باشد.
