مسائل متفرّقه نيابت

(مسئله 125 )كسانى كه از قبل مى دانند از معذورين مى باشند و نمى توانند وقوف اختيارى مشعر را درك كنند، نيابت آنان صحيح نيست. بنابراين، خدمه كاروانها كه به ناچار بايد همراه ضعفا يا زنان به منى بروند، نيابت آنها صحيح نيست، و اگر قبل از استخدام اجير شده اند، بايد حج را به جا آورند و وقوف اختيارى را درك كنند.

(س 126 ) آيا شخص زنده در موردى كه مى تواند نايب بگيرد، بايد از بَلَد نايب بگيرد يا از ميقات، و اگر ديگرى براى او نايب بگيرد، كفايت مى كند يا خير؟

ج ـ نايب گرفتن از ميقات كفايت مى كند و خودش بايد نايب بگيرد و نايب گرفتن ديگرى براى او كافى نيست، مگر كسى از طرف او وكالت داشته باشد.

(س 127 )كسى را روز عيد، قبل از حلق يا تقصير دستگير كرده اند و او را به وطن فرستاده اند، آيا دوستان او مى توانند از طرف او نيابت كنند و بقيّه اعمال را انجام دهند يا خير، و چگونه از احرام خارج مى شود؟

ج ـ بدون اينكه خودش نايب بگيرد، نيابت صحيح نيست، و براى خارج شدن از احرام بايد به منى بيايد و حلق يا تقصير كند و بقيّه اعمال را انجام دهد، و اگر نمى تواند برود، در محل خودش حلق يا تقصير نمايد و بنا بر احتياط، موهاى خود را به منى بفرستد، و بايد براى بقيّه اعمال نايب بگيرد.

(مسئله 128 ) افرادى كه هر سال به حج مى روند ـ از قبيل خدمه كاروانهاـ در محلّ خود از كسى نيابت قبول مى كنند، ولى در ميقات بر اثر اشتغال زياد، از نيابت غافل و به نيّت خود مُحرم مى شوند، بعد كه متوجه شدند دوباره نيّت نيابت مى كنند، آيا حج نيابتى آنان درست است يا حج براى خودشان حساب مى شود؟

ج ـ اگر محرّك آنان در احرام، حجِ نيابى باشد، يا ارتكازاً قصد منوبٌ عنه را داشته و داعى و انگيزه آنان منوبٌ عنه بوده، صحيح است و براى منوبٌ عنه واقع مى شود.

(مسئله 129 ) اگر اجرت حج براى عمل حج كافى نباشد، بر مستأجر اتمام آن واجب نيست، كما اينكه اگر اجرت زيادتر باشد مستأجر نمى تواند زايد را پس بگيرد، و استرداد آن بر اجير نيز واجب نيست و اجاره از عقود لازمه است.

(س 130 )فردى پس از استطاعت مالى براى حج اسم نويسى كرد و براى دو سال بعد اسمش در آمد، ولى چند ماه قبل از عزيمت فوت كرد، در حالى كه پسرش را نايب قرار داده بود كه براى او حج به جا آورد. پسر او خود استطاعت مالى داشته ولى در نام نويسى مسامحه كرده است، و اگر ثبت نام مى كرد، شايد در همان سال اول، قرعه به نامش در مى آمد و شايد هم سالهاى بعد. اكنون پسر به عنوان نيابت حجِ بَلَدى از جانب پدر به مدينه آمده و هنوز مُحرم نشده، چه وظيفه اى دارد؟

ج ـ بايد براى پدر حج به جا آورد چون با فيش او آمده و خودش فيش نداشته، بنابراين، از جهت راه مستطيع نبوده هر چند اسم نويسى برايش واجب بوده، ولى محض وجوب و محض نام نويسى سبب استطاعت نمى شود.

(مسئله 131 ) اگر شخصى براى به جا آوردن حج از شهر منوبٌ عنه اجير شود، در اين صورت بايد از همان جا كه مورد اجاره است، حركت كند و با فرض تخلّف از قرارداد و نرفتن به محل براى حركت به سوى حج، اگر مى تواند برگردد و در غير اين صورت، حجِ او صحيح است و بالنّسبه استحقاق اجرت دارد.

(س 132 )آيا بر نايب واجب است كه بر طبق فتواى مرجع تقليد منوبٌ عنه، اعمال را انجام دهد يا مى تواند مطابق وظيفه خودش عمل نمايد؟

ج ـ ميزان وظيفه خود اوست، مگر نسبت به نوع حج از اِفراد و تمتّع و قِران كه تابع نوع قرارداد است.

(س 133 )حج به نيابت حضرت ولىّ عصرـ ارواحناله الفداءـ چون در موسم حج تشريف دارند، جايز است يا نه؟

ج ـ نه تنها مانعى ندارد بلكه مستحبّ است.

(س 134 )خدمه هايى كه از روى جهل به مسئله اجير شده اند و وقوف اختيارى مشعر را درك نكرده اند، تكليفشان چيست؟

ج ـ اگر عذر آنها طارى بوده يعنى بعد از رسيدن به مكّه و محرم شدنشان به عمره تمتّع، عذر برايشان پيش آمد نمايد و در زمان اجير و نايب شدن نمى دانسته اند، نيابت صحيح است و كفايت مى كند والاّ ضامن بوده و حجّشان براى منوب عنه كافى نمى باشد، مگر آنكه حج مستحبى باشد و كسانى كه او را اجير نموده اند راضى شوند.

(مسئله 135 )اجير شدن و نيابت  زنان ـ با اينكه در شب دهم با درك وقوف اضطرارى مشعر  به منى مى روند و رمى جمره عقبه را در شب دهم  انجام مى دهند ـ جايز و صحيح است.

(س 136 )افرادى كه از به جا آوردن واجباتى كه تركش ـ گرچه عمدى هم باشد ـ مضرّ براى حج نيست، معذورند، «مثل رمى جمرات در روز يازدهم و دوازدهم و مبيت به منى در شبهاى يازدهم و دوازدهم»، آيا مى توانند اجير شوند و نايب شوند يا نمى توانند؟

ج ـ ذوى الاعذار از انجام واجبات حج، مطلقاً نمى توانند نايب شوند.

(مسئله 137 )كسى كه نمى تواند رمى كند يا از رمى در روز معذور است اگر از ابتدا معذور نبوده و بعد در زمان عمل معذور شده، نيابت او صحيح است و كسى كه در رمى نايب شده بايد در روز رمى كند.

(س 138 )كسى كه از طرف ديگرى در حج نايب است و بين عمره تمتع و حج تمتع از شهر مكه بيرون رفته، آيا ضررى به نيابت او مى زند يا نه؟

ج ـ خروج از مكه مضر به نيابت و حج نيست.

(س 139 )كسى كه در انجام حج بلدى نيابت دارد، چه مقدار از مستحبات مدينه و مكه را بايد به نيابت از منوب عنه انجام دهد؟

ج ـ مستحباتى كه در حج انجامش متعارف است، بايد به نيابت از او بياورد، كما اينكه در نماز استيجارى هم بايد مستحبات را به مقدار متعارف بياورد و اجاره و نيابت منصرف به متعارف است، اما مستحبات مدينه را سزاوار است كه براى او هم بياورد و وى را در فضيلت هاى مدينه شريك قرار دهد.

(مسئله 140 )اگر شخصى اجير شد تا براى كسى حج به جا آورد و تصادفاً مريض و ناتوان شد يا راه بسته شد، پس، اگر اجاره او مقيّد به همان سال اول بود، اجاره باطل مى شود و بايد اجرت را پس بدهد. و اگر مقيّد به همان سال نبود حج به عهده او مى باشد و بايد درسالهاى بعد انجام دهد.