موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی موسوی اردبیلی
قرآن و اسامى متبركه
آيات كريمه قرآن
سؤال 498 : نوشتن و ايجاد نمودن آيات شريفه قرآن كريم و اسامى پروردگار متعال و حضرات معصومين عليهمالسلام بدون داشتن طهارت از حدث اصغر يا حدث اكبر، چه صورتى دارد؟
پاسخ : اگر تماس بدنى با نوشته حاصل نشود، اشكال ندارد.
سؤال 499 : انگشترهايى كه سورهاى از قرآن كريم بر روى آنها حك و نگاشته شده است، اگر سهوا بدون طهارت مس شود، اشكال دارد يا نه؟
پاسخ : نوشته چنين انگشترهايى را عمدا نبايد بدون طهارت مس نمود و لازم است ترتيبى داد كه نجس نگردد و بدون طهارت مس نشود؛ اما اگر سهوا بدون طهارت مس كند، گناه نكرده است.
سؤال 500 : اين كه گفته شده: «مس نمودن آيات شريفه قرآن و اسامى پروردگار بدون طهارت جايز نيست»، آيا لمس نمودن با دست مراد است يا تماس هر قسمتى از بدن باشد، اشكال دارد؟ لمس نمودن با دستكش چه حكمى دارد؟
پاسخ : هر قسمتى از بدن انسان كه بدون طهارت با آيات قرآن و اسامى پروردگار تماس پيدا كند و آنها را لمس نمايد، حرام است و لمس نمودن با دستكش اشكال ندارد.
سؤال 501 : گاهى آيات كريمه قرآن مجيد را در فرشهاى ابريشمى مىبافند. آيا هنگام بافتن آيات كريمه، دست زدن به كلمات و حروف بافته شده آيات قرآنى حرام
(153)
است؟
پاسخ : در موقع بافتن، تا وقتى به حدّى نرسيده كه حروف و كلمه قرآنى به حساب آيد، بافتن و دست زدن بدون طهارت اشكالى ندارد؛ ولى پس از آن، نبايد بدن فرد مكلّف، بدون طهارت با آن قسمت تماس پيدا كند.
سؤال 502 : گاهى سايه آياتى كه بر روى پارچه يا شيشه يا امثال آنها نوشته شده است، بر روى ديوار مىافتد و كاملاً نوشتههاى قرآن بر روى ديوار كه از سايه درست شده است، قابل خواندن است و گاهى تصاوير پرژكتورى آيات قرآنى بر روى ديوار منعكس مىشود. مسح نمودن اين سايهها و تصاوير منعكس شده بر روى ديوار، بدون وضو چه حكمى دارد؟
پاسخ : اگر لمس آيات شريفه قرآن صدق نمايد، بدون طهارت جايز نيست؛ ولى اگر با جلو بردن دست، سايه و يا تصوير، محو شود، اشكال ندارد.
سؤال 503 : آيا مسح صفحه تلويزيون، هنگامى كه آيات قرآن را نشان مىدهد، بدون وضو اشكال دارد؟
پاسخ : اشكال ندارد.
سؤال 504 : امروزه در بيشتر مجلات و روزنامهها و نشريات، به مناسبتهاى مختلف آيات شريفه قرآن و اسامى مباركه پروردگار و حضرات معصومين عليهمالسلام را به چاپ مىرسانند و از طرفى كاغذ اين نشريات در زير دست و پا ريخته مىشود يا در كارهايى مثل بسته بندى اجناس و يا پاك كردن شيشه و... مورد استفاده قرار مىگيرد. در اين موارد چه كار بايد كرد؟
پاسخ : چاپ و نشر آنها حرام نيست. اگر ممكن است از ترجمه آيات استفاده كنند، تا هتك حرمت نشود و خريداران از انداختن در جاهايى كه موجب هتك حرمت مىشود، بايد خوددارى نمايند و اگر كسى آيات قرآن و يا اسماء متبركه را در مثل آن جاها ببيند، بايد بردارد و در جايى بگذارد كه محفوظ
(154)
باشد.
سؤال 505 : در اطلاعيههايى كه براى تبليغات مختلف چاپ مىشود، مشاهده مىشود كه عبارت «بسم اللّه الرحمن الرحيم» يا «بسمه تعالى» را مىنويسند و پس از مدتى اين ورقها زيردست و پا قرار مىگيرد، حكم اين مسأله چيست؟
پاسخ : بايد از زير دست و پا انداختن و هتك حرمت، جلوگيرى شود.
سؤال 506 : معمولاً فروش و يا صادر نمودن فرشهايى كه آيات شريفه قرآن در آنها نقش بسته، به كشورهاى غير مسلمان بدون مانع است. با علم به اين كه كفّار به آيات قرآن دست مىزنند و يا حرمت آيات را نگه نمىدارند، فروش اين گونه فرشها چه حكمى دارد؟
پاسخ : مسلمانان از در اختيار گذاشتن قرآن نسبت به افرادى كه احترام آن را رعايت نمىكنند، اجتناب نمايند و در موقع فروش، اگر فروشنده احتمال بدهد كه خريدار، رعايت امور شرعى را خواهد كرد، اشكال ندارد، والاّ محلّ اشكال است.
سؤال 507 : آيا مىتوان بچه را در حالت تخلّى، رو به قبله يا پشت به قبله نگه داشت؟ و اگر بچه بدون طهارت، دست به قرآن يا اسامى خدا و پيغمبر صلىاللهعليهوآله و مقدّسات بزند، واجب است او را منع كنند؟
پاسخ : نگه داشتن بچه در حال تخلّى، رو به قبله و پشت به آن حرام نيست و ممانعت او از دست زدن بدون طهارت به قرآن و اسامى مقدّس واجب نيست، مگر اين كه باعث هتك شود؛ ولى خوب است از اول، بچه را با آداب دين آشنا كنند.
سؤال 508 : آيا همراه داشتن زيارت عاشورا و يا قرآن در دستشويىها اشكال دارد يا خير؟
(155)
پاسخ : همراه داشتن اشكال ندارد؛ ولى مواظبت شود كه موجب هتك يا نجس شدن آنها گردد.
سؤال 509 : با توجه به فصل سرما، در صورتى كه با لوازم همراه خود وارد مستراح شويم و در بين آنها كتب دعا و قرآن باشد، آيا اشكالى متوجه عمل ماست؟
پاسخ : همراه داشتن كتب ادعيه و يا قرآن به هنگام رفتن به مستراح، در صورتى كه جاى آنها محفوظ باشد و احتمال افتادن آنها بر زمين و يا ـ نعوذ باللّه ـ به داخل مستراح داده نشود، اشكالى ندارد.
سؤال 510 : آيا تطهير قرآن كريم، بر عهده نجس كننده آن است يا برعهده همه مكلّفين؟ و اگر مستلزم صرف وقت زياد و يا صرف مال باشد، تطهير را چه كسى بايد انجام دهد؟
پاسخ : گرچه تطهير قرآن به نحو واجب كفايى بر هر مكلّفى واجب است، ولكن اختصاص به نجس كننده نيز دارد و لذا حاكم، حق دارد او را به تطهير و صرف مال ملزم نمايد.
سؤال 511 : در تعدادى از كلمات قرآن، حرف «الف» به صورت كوتاه و بر روى حروف ديگر قرار مىگيرد، مانند «أصفيكم، صلوة، رحمن، إله، سموات، ذلك، هذا، هكذا، لكن، هولاء، اُولئك و...». نوشتن اين كلمات با «الف بلند» به صورت «أصفاكم، صلاة، رحمان، إلاه، سماوات، ذالك، هاذا، هاكذا، لاكن، هاؤلاء، اُولائك و...» در قرآنهاى آموزشى و به منظور روان خوانى و جلوگيرى از غلط خواندن مبتديان، چه حكمى دارد؟
پاسخ : براى كتابت قرآن، دستور خاصّى وارد نشده است. بنا بر اين در صورتى كه اين نحوه نوشتن، از نظر خبرگان رسم الخطّ عربى غلط محسوب نشود و باعث ايجاد اختلاف قرائت نگردد، اشكال ندارد؛ ولى بايد رسم الخطّ قرآنى تا حدّ امكان حفظ گردد.
(156)
سؤال 512 : آيا مخالفت با مقتضاى استخاره (با قرآن كريم يا تسبيح)، در مواردى كه استخاره گرفته مىشود، جايز است؟
پاسخ : سزاوار است به مقتضاى استخاره عمل كند، مگر آن كه برايش واضح شود كه عمل نكردن اَولى است.
اسامى پروردگار متعال
سؤال 513 : انگشترى كه اسم جلاله بر آن نقش بسته است، آيا واجب است هنگام دست دادن با مؤمنين، به جهت اين كه دست بى وضوى آنها با انگشتر تماس پيدا نكند، از دست خارج شود؟ و آيا واجب است صاحب انگشتر، هميشه به هنگام لمس انگشتر، با طهارت باشد؟
پاسخ : براى دست دادن، خارج كردن انگشتر و مانند آن بر صاحب انگشتر واجب نيست، مگر اين كه بداند دست افراد، بدون طهارت با آن تماس پيدا مىكند؛ ولى براى لمس نمودن نقش انگشتر، خودش بايد با طهارت باشد.
سؤال 514 : آيا تماس بدن شخص جنب و يا شخص بدون وضو با جواهرات منقّش به تصوير «خانه كعبه» يا آرم «اللّه» جايز است؟
پاسخ : تماس با اسم «اللّه» بر شخص جنب حرام است و براى شخص بى وضو، بنا بر احتياط واجب جايز نيست؛ اما لمس نمودن تصوير خانه كعبه بىاشكال است.
سؤال 515 : آيا براى مس نمودن ترجمه لفظ جلاله، داشتن وضو واجب است؟
پاسخ : احتياطا واجب است.
سؤال 516 : لمس نمودن اسماء جلاله كه به زبانهاى غير عربى و فارسى و يا احيانا با خط بريل (خط مخصوص نابينايان) نگاشته شده، چه صورت دارد؟
پاسخ : لمس نمودن اسامى و صفات مخصوص خداوند به هر زبان و طريقى
(157)
كه نوشته شده باشد، بر شخص بى وضو، بنا بر احتياط واجب جايز نيست و بر شخص جنب و حائض حرام است.
سؤال 517 : آيا ضميرى كه مربوط به اسماء جلاله و اسماء متبركه است، مانند ضمير در «بسمه تعالى»، «يا هو»، «صلّى اللّه عليه وآله»، «عليه السلام» و... حكم اسم ظاهر را دارد يا خير؟
پاسخ : بنا بر احتياط واجب، ضميرى كه مرجع آن ضمير، خداوند يا يكى از معصومين عليهمالسلام است، در حكم اسم ظاهر است.
اسامى و القاب معصومين عليهمالسلام
سؤال 518 : آيا القاب و صفات معصومين عليهمالسلام (مثل اميرالمؤمنين، سجاد، زين العابدين، باقر، صادق، كاظم، رضا، جواد، تقى، هادى، نقى، عسكرى، امام زمان، ولى عصر و صاحب الزمان)، حكم اسماء ايشان را دارد؟ و لمس نمودن اسم اشخاصى كه از اضافه كردن يك كلمه به نام پروردگار يا معصومين عليهمالسلام درست شده است (مثل عبداللّه، عبدالعلى و عبدالرضا)، چه حكمى دارد؟
پاسخ : لمس القاب و اسماء مخصوص معصومين عليهمالسلام در حال جنابت يا حيض يا نفاس، بنا بر احتياط واجب و بدون وضو، بنا بر احتياط مستحب ترك شود؛ ولى اگر اسم و يا القاب ايشان جزء نام افراد شود، لمس آن جايز است. لمس القاب و صفات مخصوص خداوند، حتى اگر جزء نام افراد شده باشد، بر جنب و حائض حرام است و براى شخص بىوضو بنا بر احتياط جايز نيست.
سؤال 519 : آيا شخص جنب مىتواند نقش روى بليط اتوبوسهاى شهرى در قم را كه گنبد حضرت معصومه عليهاالسلام و مسجد مقدّس جمكران است، لمس كند؟
پاسخ : اشكال ندارد.
(158)
محو نمودن آيات قرآن و اسماء متبركه
سؤال 520 : آيا آيات شريفه قرآن و اسماء متبركه را كه لمس نمودن آنها بدون طهارت جايز نيست (جهت اين كه زير دست و پا نيفتد و به آن بى احترامى نشود)، مىتوان محو نمود يا از بين برد؟ در صورت جايز بودن، به چه صورت مىتوانيم اين كار را انجام دهيم؟ آيا جدا كردن حروف آنها از يكديگر، باعث جوازِ لمسِ بدون طهارت مىشود؟
پاسخ : محو كردن و از بين بردن به هدف مذكور، به هر نحوى كه عرفا هتك حرمت نباشد، اشكال ندارد و اگر به نحوى متفرق شوند كه كلمه قرآنى و اسماء متبركه بر اجزاى آن صدق نكند، لمس آنها بدون طهارت جايز است.
سؤال 521 : حكم خرد كردن كاغذهايى كه در آنها آيهاى از قرآن كريم يا اسماء حُسنى نوشته شده باشد، با دستگاه كاغذ خُردكن چيست؟ در صورت مجاز بودن، آيا مىتوان با كاغذهاى خرد شده، مانند كاغذهاى معمولى رفتار كرد؟
پاسخ : چنانچه خرد كردن اين گونه كاغذها به حسب شرايط، هتك نباشد ـ كه در اغلب موارد، هتك نيست ـ اشكال ندارد، و اگر به قدرى خُرد شود كه كلمه قرآنى بر نوشتههاى روى آنها صدق نكند، مانند كاغذهاى معمولى است.
سؤال 522 : آيا مىتوان كاغذهايى را كه در آنها آيهاى از قرآن يا اسماء حُسنى نوشته شده باشد، سوزاند؟
پاسخ : سوزاندن، طريقه مناسبى براى محو كردن نيست و ظاهرا هتك، صدق مىكند. بنا بر اين با شيوه ديگرى عمل شود كه هتك صدق نكند.
سؤال 523 : كسى كه بر روى بدنش اسم جلاله پروردگار يا ديگر اسامى خداوند متعال يا آيهاى از آيات قرآن كريم خالكوبى شده است، با توجه به اين مطلب كه گاهى جنابت به او دست مىدهد و يا بى وضو مىشود، آيا واجب است كه خالكوبى را از بين ببرد يا لازم نيست؟
(159)
پاسخ : احتياط اين است كه آنها را از بدنش محو نمايد، اگر چه واجب نيست.
سؤال 524 : آيا اجازه مىدهيد لفظ جلاله يا آيه قرآن را كه روى سنگ قبر نوشته شده است و عابران بر روى آن قدم مىگذارند، بدون اجازه صاحب آن (كه پيدا كردنش ممكن نيست) محو كنيم؟
پاسخ : در مفروض سؤال، محو كردن به صورتى كه صدمهاى براى سنگ قبر نداشته باشد و يا در صورت عدم امكان، كمترين صدمه را وارد كند، اشكال ندارد و چنانچه امكان دارد محو كردن با اجازه مسئولان مربوط به اين كار انجام داده شود.
(160)
