موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

 

▲شرايط وجوب حج

 

مسأله 1- حج با شرايط زير در تمام عمر يك بار واجب مى شود.

 

1- بالغ بودن 2- عاقل بودن 3- با انجام عمل حج، واجب ديگرى كه مهمتر از حجّ است ترك نشود، يا كار حرامى كه اهمّيّتش در شرع بيشتر است به جا نياورد.

 

4- مستطيع بودن و آن به چند چيز حاصل مى شود:

 

1- داشتن زاد و توشه سفر، و آنچه مورد نياز او است و هزينه مركب سوارى و مانند آن. 2- داشتن جواز سفر و نبودن مانعى در راه و عدم خوف بر جان و مال و عرض(آبروى) خويش. 3- داشتن توانائى جسمانى بر انجام اعمال حج. 4- داشتن وقت كافى براى رسيدن به مكّه و انجام اعمال. 5- داشتن مخارج زندگى همسر و فرزند و كسانى كه خرج آنها بر او شرعاً يا عرفاً لازم است در طول مدّت حج. 6- داشتن مال يا كسب و كارى كه بعد از بازگشت بتواند با آن زندگى كند.

 

مسأله 2- كسى كه بدون خانه ملكى رفع احتياجش نمى شود وقتى حج بر او واجب است كه پول خانه را داشته باشد; ولى اگر با خانه اجاره اى يا وقفى و مانند آن مى تواند زندگى كند با داشتن آن مستطيع مى شود.

 

مسأله 3- هرگاه كسى مخارج رفتن به مكّه را ندارد، ولى ديگرى مالى به او مى بخشد يا در اختيار او مى گذارد كه با آن به حج برود و هزينه زن و فرزند او را نيز در اين مدّت مى پردازد حج بر او واجب است، هرچند بدهكار باشد، و در موقع بازگشت وسيله كافى براى امرار معاش نداشته باشد، و قبول كردن چنين هديه اى واجب است; مگر اين كه در آن منّت و ضرر يا مشقّت غير قابل تحمّلى باشد، و اين حج كفايت از حجّ واجب مى كند.

 

مسأله 4- كسانى را كه براى خدمت در سفر حج استخدام مى كنند خواه به عنوان روحانى كاروان باشد يا مدير و معاون كاروان و يا اعضاء ستاد و بعثه حج و يا طبيب و پرستار يا مأمورين انتظامى و مسؤولين بانك و غير اينها، و به اين صورت حج خود را به جا مى آورند حجّ واجب آنها محسوب مى شود، به شرط اين كه هزينه خانواده اش در اين مدّت نيز تأمين باشد; ولى قبول چنين استخدامى واجب نيست.

 

مسأله 5- كسى كه مى تواند با وام گرفتن حج به جا آورد مستطيع نيست، هرچند بعداً بتواند وام خود را يكجا يا به اقساط بپردازد; مگر اين كه معادل آن اموالى داشته باشد كه از محل آن دين خود را به آسانى بپردازد.

 

مسأله 6- جايز نيست با مال حرام يا مالى كه خمس آن را نداده اند حج به جا آورد و اگر لباس احرام و طواف و سعى يا پول قربانى و اجرت چادر و فرشى كه بر آن وقوف به عرفات و منى مى كند حرام باشد حجّ او بنابر احتياط باطل است.

 

مسأله 7- هرگاه ثبت نام براى حج كرده و پيش از آن كه نوبت او برسد از دنيا برود، يا استطاعت بدنى او زائل شود مستطيع نبوده است و فيش حجّ او در صورت فوت متعلّق به ورثه است; مشروط به اين كه جز از طريق نام نويسى قادر بر حج نبوده باشد.

 

مسأله 8- پولى كه براى نام نويسى داده مى شود اگر از درآمد همان سال بوده خمس ندارد.