موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی
« مسائلى در نماز و روزه »
مسأله ۲۹۰۶ ـ اگر روزه دار در ماه رمضان بعد از غروب با هواپیما به محلّى كه در آنجا آفتاب غروب نكرده مسافرت كند ، پس از رسیدن به آن محلّ واجب نیست كه تا غروب آفتاب امساك نماید ، چه در محلّ خود افطار كرده باشد و چه نكرده باشد.
مسأله ۲۹۰۷ ـ اگر مكلف نماز صبح را در محلّ خود به جا آورد ، و به محلّى كه هنوز صبح طلوع نكرده مسافرت كند ، و یا نماز ظهر و عصر را خوانده و به طرفى كه هنوز آن جا ظهر نشده مسافرت كند ، و یا نماز مغرب را خوانده و به محلّى كه هنوز آفتاب در آن جا غروب نكرده مسافرت كند ، احتیاط واجب آن است كه نمازهاى خوانده شده را دوباره بخواند.
مسأله ۲۹۰۸ ـ اگر در محلّ خودش وقت نماز گذشته و نماز را نخوانده باشد ـ مثل این كه آفتاب طلوع كرده و نماز صبح را نخوانده ، و یا آفتاب غروب كرده و نماز ظهر و عصر را نخوانده باشد ـ و به محلّى مسافرت كند كه در آن جا آفتاب طلوع نكرده و یا غروب نكرده است ، بنا بر احتیاط واجب نمازهایى را كه از او فوت شده به قصد ما فى الذّمه ـ اعمّ از قضا و ادا ـ به جا آورد.
مسأله ۲۹۰۹ ـ اگر كسى با هواپیما مسافرت كند و بخواهد نماز را در هواپیما بخواند ، چنانچه بتواند نماز را رو به قبله با سایر شرایط به جا آورد نماز او صحیح است ، و اگر نتواند نماز را رو به قبله به جا آورد ، چنانچه وقت نماز وسعت دارد كه پس از پیاده شدن مى تواند نماز را رو به قبله به جا آورد ، در این صورت نماز خواندن در هواپیما باطل است ، و اگر وقت نماز تنگ شده باشد ، و تا موقع پیاده شدن وقت آن تمام مى شود ، واجب است نماز را در هواپیما به آن طرفى كه علم دارد قبله در آن طرف است به جا آورد ، و اگر علم ندارد به هر طرفى كه گمان دارد قبله است نماز را بخواند ، و اگر گمان هم ندارد مى تواند به هر طرف كه بخواهد نماز بخواند ، اگر چه احتیاط مستحبّ آن است كه به چهار طرف نماز بخواند ، و اگر اصلا تمكّن از نماز به سوى قبله ندارد این شرط از او ساقط است.
مسأله ۲۹۱۰ ـ اگر كسى هواپیمایى سوار شود كه سرعت حركت آن برابر سرعت حركت زمین باشد و از طرف شرق به سوى غرب حركت كند و مدّتى به دور زمین بگردد ، بنابر احتیاط واجب در هر بیست و چهار ساعت نمازهاى پنجگانه خود را انجام دهد و قضاى آن نماز و روزه را هم به جا آورد.
و اگر سرعت حركت هواپیما دو برابر سرعت حركت زمین باشد واجب است نماز صبح را موقع طلوع فجر ، و ظهر و عصر را موقع زوال آفتاب ، و مغرب و عشا را موقع غروب به جا آورد.
و اگر سرعت حركت به حدّى باشد كه در هر سه ساعت ـ مثلاً ـ یك بار دور زمین مى گردد ، بنا بر احتیاط واجب نمازها را در موقع طلوع فجر و زوال آفتاب و غروب بخواند ، و در هر بیست و چهار ساعت هم یك بار دیگر پنج نماز را به جا آورد.
واگر هواپیما از غرب به سوى شرق حركت كند ، در صورتى كه حركت او برابر و یا كندتر از حركت زمین باشد ، واجب است نمازها را در موقع طلوع فجر و زوال آفتاب و غروب به جا آورد.
و اگر سرعت هواپیما بیشتر از حركت زمین باشد به حدّى كه ـ مثلا ـ در هر سه ساعت یك بار دور زمین مى گردد احتیاط گذشته مراعات شود.
مسأله ۲۹۱۱ ـ كسى كه وظیفه او روزه گرفتن در مسافرت است ، مانند كسانى كه سفر شغل آنان مى باشد ، اگر پس از طلوعِ صبح و نیتِ روزه با هواپیما به محلّ دیگرى مسافرت كند كه در آنجا صبح نشده باشد ، به جا آوردن مفطرات براى او جایز است.
مسأله ۲۹۱۲ ـ اگر كسى در ماه رمضان بعد از ظهر مسافرت كرد و به شهر دیگرى رسید كه در آن جا ظهر نشده واجب است امساك كند و روزه را به آخر برساند.
مسأله ۲۹۱۳ ـ اگر فرض شود كه مكلّف در محلّى است كه روز آن شش ماه و شب آن شش ماه است ، و مى تواند هجرت كند به شهرى كه نماز و روزه را در وقت شرعى به جا آورد ، واجب است هجرت كند ، و اگر نمى تواند هجرت كند ، بنابر احتیاط واجب در هر بیست و چهار ساعت یك بار نمازهاى پنجگانه را به جا آورد ، و قضاى آنها را نیز انجام دهد ، و باید روزه را قضا كند.
