موضوع: کتب استفتائی
احكام اموات
احكام محتضر
(مسئله ) مسلمانى را كه محتضر است، يعنى در حال جان دادن است، مرد باشد يا زن، بزرگ باشد يا كوچك، بايد به پشت بخوابانند، به طورى كه كف پاهايش به طرف قبله باشد، و اگر خواباندن او كاملاً به اين شكل ممكن نيست، بنا بر احتياط واجب، تا اندازه‌اى كه ممكن است، بايد به اين دستور عمل كنند، و چنانچه خواباندن او به هيچ وجه ممكن نباشد، به قصد احتياط او را رو به قبله بنشانند، و اگر آن هم نشود، باز به قصد احتياط، او را به پهلوى راست يا به پهلوى چپ، رو به قبله بخوابانند.
(مسئله ) احتياط مستحب آن است كه تا وقتى كه غسل ميت تمام نشده، رو به قبله باشد.
(مسئله ) رو به قبله كردن محتضر، بر هر مسلمانى واجب است و اجازه گرفتن از ولىّ او لازم نيست.
(مسئله ) مستحبّ است شهادتين و اقرار به دوازده امام : و ساير عقايد حقّه را، به كسى كه در حال جان دادن است طورى تلقين كنند كه بفهمد، و نيز مستحبّ است چيزهايى را كه گفته شد تا وقت مرگ تكرار كنند.
(مسئله ) مستحبّ است اين دعاها را طورى به محتضر تلقين كنند كه بفهمد : «اَللّهُمَّ اغْفِرْلِىَ الْكَثيرَ مِنْ مَعاصيکَ وَاقْبَلْ مِنىِّ الْيَسيرَ مِنْ طاعَتِکَ يا مَنْ يَقْبَلُ الْيَسيرَ وَ يَعْفُو عَنِ الْكَثِيرِ اِقْبَلْ مِنِّى الْيَسيرَ واعْفُ عَنِّى الْكَثيرَ اِنَّک اَنْتَ الْعَفُوُّ الْغَفُورُ اَللّهُمَّ ارْحَمْنى فَاِنَّکَ رَحيمٌ».
(مسئله ) مستحبّ است كسى را كه سخت جان مى‌دهد ـ اگر ناراحت نمى‌شود ـ به جايى كه نماز مى‌خوانده ببرند.
(مسئله ) مستحبّ است براى راحت شدن محتضر بر بالين او سوره مباركه «يس»، «الصافات»، «احزاب»، «آية‌الكرسى»، «آيه پنجاه و چهارم از سوره اعراف» و «سه آيه آخر سوره بقره»، بلكه هر چه از قرآن ممكن است بخوانند.
(مسئله ) تنها گذاشتن محتضر و گذاشتن چيز سنگين روى شكم او و بودن جُنُب و حائض نزد او، همچنين حرف زدن زياد و گريه كردن و تنها گذاشتن زنها نزد او، مكروه است.
احكام بعد از مرگ
(مسئله ) بعد از مرگ، مستحبّ است دهان ميّت را ببندند كه باز نماند و چشمها وچانه ميّت را ببندند و دست و پاى او را دراز كنند و پارچه‌اى روى او بيندازند؛ واگرشب مرده است، در جايى كه مرده، چراغ روشن كنند، و براى تشييع جنازه اومؤمنين را خبر كنند و در دفن او عجله نمايند؛ ولى اگر به مردن او يقين ندارند، بايد صبركنند تا معلوم شود؛ و نيز اگر ميّت حامله باشد و بچه در رَحِم او زنده باشد، بايد به قدرى دفن را عقب بيندازند، كه پهلوى چپ او را بشكافند و طفل را بيرون آورند و پهلو را بدوزند.
احكام غسل و كفن و نماز و دفن ميّت
(مسئله ) غسل و كفن و نماز و دفن مسلمان، بر هر مكلّفى واجب است و اگر بعضى آن را انجام دهند، از ديگران ساقط مى‌شود و چنانچه هيچ كس انجام ندهد، همه معصيت كرده‌اند.
(مسئله ) اگر كسى مشغول كارهاى ميّت شود، بر ديگران واجب نيست اقدام نمايند؛ ولى اگر او كار را ناتمام بگذارد، ديگران بايد آن را تمام كنند.
(مسئله ) اگر انسان يقين كند كه ديگرى مشغول كارهاى ميّت شده، واجب نيست به كارهاى ميّت اقدام كند، ولى اگر شك يا گمان دارد، بايد اقدام نمايد.
(مسئله ) اگر كسى بداند غسل يا كفن يا نماز يا دفن ميّت را باطل انجام داده‌اند، بايد دوباره انجام دهد؛ ولى اگر گمان كند كه باطل بوده يا شك دارد كه درست بوده يا نه، لازم نيست اقدام نمايد.
(مسئله ) براى غسل و كفن و نماز و دفن ميّت، بايد از ولىّ او اجازه بگيرند و اذن فحوا و رضايت او كافى است.
(مسئله ) هر يك از زن و شوهر در غسل و كفن و دفن، ولىّ ديگرى مى‌باشد و بعد از او كسانى كه از ميت ارث مى‌برند و هر كدام كه در ارث بردن مقدم هستند، در اين امر نيز مقدم‌اند.
(مسئله ) اگر كسى بگويد «من وصى يا ولىّ ميّت هستم»، يا «ولىّ ميّت به من اجازه داده كه غسل و كفن و دفن ميّت را انجام دهم» در صورتى كه از گفته او اطمينان حاصل شود با اينكه امور ميت به دست او باشد، چنانچه شخص ديگرى چنين ادعايى را نكند، انجام كارهاى ميّت با اوست.
(مسئله ) اگر ميّت براى غسل و كفن و دفن و نماز خود غير از ولىّ، شخص ديگرى را معيّن كند، اجازه گرفتن از ولىّ بر وصى، لازم نيست، هر چند احتياط مستحب آن است كه ولىّ و آن فرد هر دو اجازه بدهند، و لازم نيست كسى كه ميّت، او را براى انجام اين كارها معيّن كرده اين وصيّت را قبول كند، ولى اگر قبول كرد بايد به آن عمل نمايد.
