موضوع: کتب استفتائی
چيزى كه با آن زخم و جاى شكسته را مى‌بندند و دارويى كه روى زخم و مانند آن مى‌گذارند، «جَبيره» ناميده مى‌شود.
(مسئله ) اگر در يكى از جاهاى وضو، زخم يا دُمَل يا شكستگى باشد، چنانچه روى آن باز است و آب براى آن ضرر ندارد، بايد به طور معمول وضو گرفت.
(مسئله ) اگر زخم يا دُمَل يا شكستگى در صورت و دستهاست و روى آن باز است و آب ريختن روى آن ضرر دارد، اگر اطراف آن شسته شود، كافى است؛ ولى چنانچه كشيدن دست تَر بر آن ضرر ندارد، بهتر آن است كه شخص، دست تَر بر آن بكشد و بعد، پارچه پاكى روى آن بگذارد و دست تَر را روى پارچه هم بكشد، و اگر اين مقدار هم ضرر دارد يا زخم، نجس است و نمى‌تواند آب بكشد، بايد اطراف زخم را به طورى كه در وضو گفته شد، از بالا به پايين بشويد و بنا بر احتياط مستحب، پارچه پاكى روى زخم بگذارد و دست تَر روى آن بكشد، و اگر گذاشتن پارچه ممكن نيست، شستن اطراف زخم، كافى است و در هر صورت، تيمّم لازم نيست.
(مسئله ) اگر زخم يا دُمَل يا شكستگى در جلوى سر يا روى پاهاست و روى آن باز است، چنانچه نتواند آن را مسح كند، بايد پارچه پاكى روى آن بگذارد و روى پارچه را با تَرى آب وضو كه در دست مانده، مسح كند، و بنا بر احتياط مستحب، تيمّم هم بنمايد؛ و اگر گذاشتن پارچه ممكن نباشد، بايد به جاى گرفتن وضو، تيمّم كند و بهتر است يك وضوى بدون مسح هم بگيرد.
(مسئله ) اگر روى زخم يا دُمَل يا شكستگى بسته باشد، چنانچه باز كردن آن ممكن است و زحمت و مشقّت هم ندارد و آب هم براى آن ضرر ندارد، بايد روى آن راباز كند و وضو بگيرد، چه زخم و مانند آن در صورت و دستها باشد، يا جلوى سر وروى پاها.
(مسئله ) اگر نمى‌توان روى زخم را باز كرد، ولى زخم و چيزى كه روى آن گذاشته، پاك است و رسانيدن آب به زخم، ممكن است و ضرر و زحمت و مشقّت هم ندارد، بايد آب را به روى زخم برساند، و اگر زخم يا چيزى كه روى آن گذاشته، نجس است، چنانچه آب كشيدن آن و رساندن آب به روى زخم، بدون زحمت و مشقّت ممكن باشد، بايد آن را آب بكشد و موقع وضو، آب را به زخم برساند، و در صورتى كه آب براى زخم ضرر دارد، يا آنكه رساندن آب به روى زخم ممكن نيست، يا زخم نجس است و نمى‌توان آن را آب كشيد، بايد اطراف زخم را بشويد، و اگر جبيره پاك است، بهتر است روى آن را هم مسح كند.
(مسئله ) اگر جبيره، شامل تمام صورت يا تمام يكى از دستها شود، باز احكام جبيره، جارى است، و وضوى جبيره‌اى كافى است؛ ولى اگر جبيره اكثر اعضاى وضو را گرفته باشد، بنا بر احتياط، بايد بين عمل جبيره و تيمّم، جمع نمايد، اگرچه كفايت تيمّم در اين صورت، بعيد نيست.
(مسئله ) اگر جبيره، تمام اعضاى وضو را فراگرفته باشد، فرد بايد تيمّم نمايد.
(مسئله ) كسى كه در كفِ دست و انگشتها جبيره دارد و در موقع وضو، دست تَر روى آن كشيده است، مى‌تواند موضع سر و پا را با همان رطوبت، مسح كند يا از جاهاى ديگر وضو رطوبت بگيرد.
(مسئله ) اگر جبيره تمام پهناى روى پا را گرفته، ولى مقدارى از طرف انگشتان و مقدارى از طرف بالاى پا باز است، بايد قسمتهايى از روى پا را كه باز است و جايى كه جبيره است، روى جبيره را مسح كند.
(مسئله ) اگر در صورت يا دستها چند جبيره باشد، شخص بايد بين آنها را بشويد، و اگر جبيره‌ها در سر يا روى پاها باشد، بايد بين آنها را مسح كند، و در جاهايى كه جبيره است، بايد به دستور جبيره عمل نمايد.
(مسئله ) اگر جبيره بيشتر از معمول، اطراف زخم را گرفته و برداشتن آن ممكن نيست، فرد بايد به دستور جبيره عمل كند و بنا بر احتياط مستحب، تيمّم هم بنمايد؛ و اگر برداشتن جبيره ممكن است، بايد جبيره را بردارد. پس اگر زخم در صورت و دستهاست، اطراف آن را بشويد، و اگر در موضع سر يا روى پاهاست، اطراف آن را مسح كند و براى جاى زخم، به دستور جبيره عمل نمايد.
(مسئله ) رنگ كردن مو و ابرو مانعى ندارد و اگر از رنگ موهاى رايج و رنگهاى گياهى كه جِرم ندارند، استفاده شود، وضو و غسل با آنها جايزاست؛ ولى اگر رنگ مورد استفاده، داراى جِرم باشد، يا در جِرم داشتن آن شك باشد، وضو گرفتن و غسل با آن اشكال دارد.
(مسئله ) اگر در جاى وضو، زخم و جراحت و شكستگى نيست، ولى به جهت ديگرى آب براى همه دست و صورت ضرر دارد، فرد بايد تيمّم كند و احتياط مستحب آن است كه وضوى جبيره‌اى هم بگيرد؛ ولى اگر براى مقدارى از دست و صورت ضرر دارد، چنانچه اطراف آن را بشويد، كافى بودنش بعيد نيست، ولى احتياط به تيمّم ترك نشود.
(مسئله ) كسى كه جايى از اعضاى وضو را رگ زده است و نمى‌تواند آن را آب بكشد يا آب براى آن ضرر دارد، اگر روى آن بسته است، بايد به دستور جبيره عمل كند، و اگر معمولاً باز است، شستن اطراف آن كافى است.
(مسئله ) اگر در جاى وضو، يا غسل، چيزى چسبيده است كه برداشتن آن ممكن نيست، يا به قدرى مشقّت دارد كه نمى‌توان تحمّل كرد، بايد به دستور جبيره عمل كرد.
(مسئله ) غسل جبيره‌اى مثل وضوى جبيره‌اى است، ولى بنا بر احتياط مستحب، بايد آن را ترتيبى به جا آورند نه ارتماسى، مگر آنكه ارتماس، مضر باشد و يا باعث سرايت نجاست گردد، كه در اين صورت، بايد ترتيبى انجام دهند.
(مسئله ) كسى كه وظيفه او تيمّم است، اگر در بعضى از جاهاى تيمّم او زخم يا دُمَل يا شكستگى باشد، بايد به دستور وضوى جبيره‌اى، تيمّم جبيره‌اى نمايد.
(مسئله ) كسى كه بايد با وضو يا غسل جبيره‌اى نماز بخواند، چنانچه بداند كه تا آخر وقت عذر او برطرف نمى‌شود، مى‌تواند در اول وقت نمازش را بخواند؛ ولى اگر اميد دارد كه تا آخر وقت عذر او برطرف شود، احتياط واجب آن است كه صبر كند و اگر عذر او برطرف نشد، در آخر وقت نماز را با وضو يا غسل جبيره‌اى به جا آورد.
(مسئله ) اگر انسان به واسطه بيمارى‌اى كه در چشم اوست، مژه خود را بچسباند، بايد وضو و غسل را جبيره‌اى انجام دهد و احتياط مستحب آن است كه تيمّم هم بنمايد.
(مسئله ) كسى كه نمى‌داند وظيفه‌اش تيمّم است يا وضوى جبيره‌اى، بنا بر احتياط واجب، بايد هر دو را به جا آورد، مگر اينكه قبلاً وظيفه‌اش تيمم بوده و الآن شك دارد كه وظيفه‌اش تيمم است يا وضوى جبيره‌اى كه بايد تيمم كند؛ همچنين اگر قبلاً وظيفه‌اش وضوى جبيره‌اى بوده و الآن شك دارد كه وظيفه‌اش تيمم است يا وضوى جبيره‌اى، بايد وضوى جبيره‌اى بگيرد.
(مسئله ) نمازهايى را كه انسان با وضوى جبيره‌اى خوانده، صحيح است و بعد از آنكه عذرش برطرف شد، وضوى او باطل نمى‌شود، پس مى‌تواند نمازهاى بعد را با همان وضو بخواند؛ ولى اگر براى آنكه نمى‌دانسته تكليفش جبيره است يا تيمّم، هر دو را انجام داده باشد، بايد بنا بر احتياط براى نمازهاى بعد، وضو بگيرد.
