4. مال حلال مخلوط به حرام

(مسئله  ) اگر مال حلال با مال حرام به طورى مخلوط شود كه انسان نتواند آنها را از يكديگر تشخيص دهد و صاحب مال حرام و مقدار آن، هيچ‌كدام معلوم نباشد، بايد خمس تمام مال داده شود و بعد از دادن خمس، بقيّه مال، حلال مى‌شود.

(مسئله  ) اگر مال حلال با حرام مخلوط شود و انسان مقدار حرام را بداند، ولى صاحب آن را نشناسد، بايد آن مقدار را به نيّت صاحبش صدقه بدهد.

(مسئله  ) اگر مال حلال با حرام مخلوط شود و انسان مقدار حرام را نداند،ولى صاحبش را بشناسد، بايد يكديگر را راضى نمايند و چنانچه صاحب مال راضى نشود، در صورتى كه انسان بداند چيز معيّنى مال اوست و شك كند كه بيشترازآن هم مال او هست يا نه، بايد چيزى را كه يقين دارد مال اوست به او بپردازد،واحتياط مستحب آن است مقدار بيشترى را كه احتمال مى‌دهد مال اوست، به اوبپردازد.

(مسئله  ) اگر خمس مال حلال مخلوط به حرام را بپردازد و بعد بفهمد كه مقدار حرام بيشتر از خمس بوده، چنانچه مقدار زيادى معلوم باشد، بنا بر احتياط واجب مقدارى را كه مى‌داند از خمس بيشتر بوده، از طرف صاحب آن صدقه بدهد.

(مسئله  ) اگر خمس مال حلال مخلوط به حرام را بپردازد، يا مالى كه صاحبش را نمى‌شناسد به نيّت او صدقه بدهد، بعد از آنكه صاحبش پيدا شد، چيزى به مالك بدهكارنمى‌باشد.

(مسئله  ) اگر مال حلالى با حرام مخلوط شود و مقدار حرام معلوم باشد و انسان بداند كه صاحب آن از چند نفر معيّن بيرون نيست ولى نتواند او را شناسايى كند، بايد قرعه بيندازد و به نام هركس افتاد، مال را به او بدهد.