موضوع: کتب استفتائی
احكام جماعت
(مسئله ) موقعى كه مأموم نيّت مى‌كند، بايد امام را معيّن نمايد، ولى دانستن اسم او لازم نيست؛ مثلا اگر نيّت كند كه: «اقتدا مى‌كنم به امام حاضر»، نمازش صحيح است.
(مسئله ) مأموم بايد غير از حمد و سوره، همه چيز نماز را خودش بخواند؛ ولى اگر ركعت اول يا دوم او، ركعت سوم يا چهارم امام باشد، بايد حمد و سوره را بخواند.
(مسئله ) اگر مأموم در ركعت اول و دوم نماز «صبح» و «مغرب» و «عشا» صداى حمد و سوره امام را بشنود ـ اگرچه كلمات را تشخيص ندهد ـ بايد حمد و سوره را نخواند و اگر صداى امام را نشنود، مستحبّ است حمد و سوره را بخواند ولى بايد آهسته بخواند و چنانچه سهوآ بلند بخواند، اشكال ندارد.
(مسئله ) اگر مأموم بعضى از كلمات حمد و سوره امام را بشنود، احتياط واجب آن است كه حمد و سوره را نخواند.
(مسئله ) اگر مأموم سهوآ حمد و سوره را بخواند، يا تصوّر كند صدايى را كه مى‌شنود صداى امام نيست و حمد و سوره را بخواند و بعد بفهمد صداى امام بوده، نمازش صحيح است.
(مسئله ) اگر شك كند كه صداى امام را مى‌شنود يا نه، يا صدايى بشنود و نداند صداى امام است يا شخص ديگر، مى‌تواند حمد و سوره را بخواند.
(مسئله ) مأموم نبايد در ركعت اول و دوم نماز ظهر و عصر، حمد و سوره بخواند و مستحبّ است به جاى آن ذكر بگويد.
(مسئله ) مأموم نبايد تكبيرة‌الاحرام را پيش از امام بگويد، بلكه احتياط واجب آن است كه تا تكبير امام تمام نشده، تكبير نگويد.
(مسئله ) اگر مأموم پيش از امام، عمدآ هم سلام دهد، نمازش صحيح است.
(مسئله ) اگر مأموم غير از تكبيرة‌الاحرام چيزهاى ديگر نماز را پيش از امام بگويد، اشكال ندارد، ولى اگر آنها را بشنود، يا بداند امام چه وقت مى‌گويد، احتياط مستحب آن است كه پيش از امام نگويد.
(مسئله ) مأموم بايد غير از آنچه در نماز خوانده مى‌شود، كارهاى ديگر آن، مانند ركوع و سجود را با امام يا كمى بعد از امام به جا آورد و اگر عمدآ پيش از امام يا مدتى بعد از امام انجام دهد، معصيت كرده، ولى نمازش صحيح است؛ امّا اگر در دو ركن پشت سر هم از امام جلو يا عقب بيفتد، بنا بر احتياط واجب، بايد نمازش را تمام كند و دوباره بخواند، اگرچه بعيد نيست نمازش صحيح باشد و فرادا نمايد.
(مسئله ) اگر مأموم سهوآ پيش از امام سر از ركوع بردارد، چنانچه امام در ركوع باشد، بايد به ركوع برگردد و با امام سر بردارد و در اين صورت زياد شدن ركوع كه ركن است، نمازش را باطل نمى‌كند، ولى اگر به ركوع برگردد و پيش از آنكه به ركوع برسد، امام سر بردارد، نمازش باطل است.
(مسئله ) اگر مأموم سهوآ پيش از امام سر از سجده بردارد و ببيند امام در سجده است، بايد به سجده بر گردد و چنانچه در هر دو سجده اين اتفاق بيفتد براى زياد شدن دو سجده كه ركن است، نمازش باطل نمى‌شود.
(مسئله ) كسى كه سهوآ پيش از امام سر از سجده برداشته، هرگاه به سجده برگردد و هنوز به سجده نرسيده امام سر بردارد، نمازش صحيح است، ولى اگر در هر دو سجده اين اتفاق بيفتد، نمازش باطل است.
(مسئله ) اگر مأموم سهوآ سر از ركوع يا سجده بردارد و سهوآ يا به تصوّر اينكه به امام نمى‌رسد، به ركوع يا سجده نرود، نمازش صحيح است.
(مسئله ) اگر مأموم سر از سجده بردارد و ببيند امام در سجده است، چنانچه به تصوّر اينكه سجده اول امام است، به قصد اينكه با امام سجده كند به سجده رود و بفهمد سجده دوم امام بوده، سجده دوم او حساب مى‌شود، ولى بنا بر احتياط مستحب نمازش را تمام كند و دوباره بخواند، و اگر به تصوّر اينكه سجده دوم امام است به سجده رود و بفهمد سجده اول امام بوده سجده دوم او حساب مى‌شود و احتياط مستحب آن است كه نماز را فرادا تمام نمايد، اگرچه مى‌تواند از امام متابعت بكند و به سجده رود و نمازش را تمام كند و احتياط بيشتر آن است كه نماز را دوباره بخواند.
(مسئله ) اگر مأموم سهوآ پيش از امام به ركوع رود و طورى باشد كه اگر سر بردارد به مقدارى از قرائت امام مى‌رسد، چنانچه سر بردارد و با امام به ركوع رود، نمازش صحيح است، و اگر عمداً سر برندارد، بنا بر احتياط واجب نمازش باطل مى‌شود.
(مسئله ) اگر مأموم سهوآ پيش از امام به ركوع رود و طورى باشد كه اگر سر بردارد به چيزى از قرائت امام نمى‌رسد، واجب است سر بردارد و با امام نماز را تمام كند و نمازش صحيح است، اگرچه احوط استحبابى در اين صورت اعاده نماز است، و اگر سر بر ندارد تا امام برسد، نمازش صحيح است.
(مسئله ) اگر پيش از امام، مأموم سهوآ به سجده رود، واجب است كه سر بردارد و با امام به سجده رود و نمازش صحيح است، اگرچه احتياط استحبابى در اين صورت اعاده نماز است و اگر سر بر ندارد، نمازش صحيح است.
(مسئله ) اگر امام در ركعتى كه قنوت ندارد سهوآ قنوت بخواند، يا در ركعتى كه تشهّد ندارد سهوآ مشغول خواندن تشهّد شود، مأموم نبايد قنوت و تشهّد را بخواند؛ ولى نمى‌تواند پيش از امام به ركوع رود، يا پيش از ايستادن امام بايستد، بلكه بايد صبر كند تا قنوت و تشهّد امام تمام شود و بقيّه نماز را با او بخواند.
