موضوع: کتب استفتائی
وضـــو
(مسئله ) در وضو واجب است صورت و دستها را بشويند و جلوى سر و روى پاها را مسح كنند.
(مسئله ) درازاى صورت را بايد از بالاى پيشانى (جايى كه موى سر بيرون مى‌آيد) تا آخر چانه شست و پهناى آن، به مقدارى كه بين انگشت وسط و شست قرار مى‌گيرد، بايد شسته شود، و اگر كسى مختصرى از اين مقدار را نشويد، وضويش باطل است و براى آنكه يقين كند اين مقدار كاملاً شسته شده، بايد كمى اطراف آن را هم بشويد.
(مسئله ) اگر صورت يا دست كسى كوچك‌تر يا بزرگتر از معمول باشد، بايد ملاحظه كند كه بقيّه مردم تا كجاى صورت خود را مى‌شويند، او هم تا همان جا را بشويد، و اگر دست و صورتش هر دو بر خلاف معمول باشد ولى با هم متناسب باشند، لازم نيست ملاحظه معمول را بكند بلكه به دستورى كه در مسئله قبل گفته شد، وضو بگيرد؛ همچنين اگر در پيشانى او مو روئيده يا جلوى سرش مو ندارد، بايد به اندازه معمول پيشانى رابشويد.
(مسئله ) اگر احتمال دهد چرك يا چيز ديگرى در ابروها و گوشه‌هاى چشم و لب او هست كه نمى‌گذارد آب به آنها برسد، چنانچه احتمال او در نظر مردم بجا باشد، بايد پيش از وضو وارسى كند كه اگر هست، برطرف نمايد.
(مسئله ) اگر پوست صورت از لاى مو پيدا باشد بايد آب را به پوست برساند، و اگر پيدا نباشد شستن مو، كافى است و رساندن آب به زير آن لازم نيست.
(مسئله ) اگر شك كند كه پوست صورت از لاى مو پيداست يا نه، بنا بر احتياط واجب بايد مو را بشويد و آب را به پوست هم برساند.
(مسئله ) شستن توى بينى و مقدارى از لب و چشم، كه در وقت بستن ديده نمى‌شود، واجب نيست؛ ولى براى آنكه يقين كند از جاهايى كه بايد شسته شود چيزى باقى نمانده، واجب است مقدارى از آنها را هم بشويد و كسى كه نمى‌دانسته بايد اين مقدار را بشويد، اگر نداند در وضوهايى كه گرفته اين مقدار را شسته يا نه، نمازهايى كه خوانده صحيح است.
(مسئله ) صورت را بايد بنا بر احتياط واجب، از بالا به پايين شست و اگر از پايين به بالا بشويد، بنا بر احتياط واجب، وضويش باطل است، و دستها را بايد از مرفق به طرف سر انگشتان بشويد.
(مسئله ) اگر دست را تَر كند و به صورت و دستها بكشد، چنانچه ترى دست به قدرى باشد كه به واسطه كشيدن دست، آب كمى بر آنها جارى شود، كافى است.
(مسئله ) بعد از شستن صورت بايد دست راست، و بعد از آن، دست چپ را از آرنج تا سر انگشتها بشويد.
(مسئله ) براى آنكه يقين كند آرنج را كاملاً شسته، بايد مقدارى بالاتر از آرنج را هم بشويد.
(مسئله ) كسى كه پيش از شستن صورت، دستهاى خود را تا مچ شسته، در موقع وضو بايد تا سر انگشتان را بشويد و اگر فقط تا مچ را بشويد، وضوى او باطل است.
(مسئله ) در وضو، شستن صورت و دستها، مرتبه اول واجب و مرتبه دوم جايز و مرتبه سوم و بيشتر از آن، حرام است؛ و اگر با يك مشت آب، تمام عضو شسته شود و به قصد وضو بريزد يك مرتبه حساب مى‌شود، چه قصد بكند يك مرتبه را يا قصد نكند.
(مسئله ) بعد از شستن هر دو دست، بايد جلوى سر را با ترى آب وضو كه در دست مانده، مسح كند، و لازم نيست با دست راست باشد يا از بالا به پايين مسح كند؛ گرچه رعايت احتياط نسبت به هر دو حكم و مراعات مسح با دست راست و از بالا به پايين، مطلوب است.
(مسئله ) يك قسمت از چهار قسمت سر (كه مقابل پيشانى است) جاى مسح است، و هر جاى اين قسمت، به هر اندازه كه مسح شود، كافى است؛ اگرچه احتياط مستحب آن است كه از درازا به اندازه درازاى يك انگشت و از پهنا به اندازه پهناى سه انگشت بسته، مسح شود.
(مسئله ) لازم نيست كه مسح سر بر پوست آن باشد، بلكه بر موى جلوى سر هم صحيح است؛ ولى كسى كه موى جلوى سر او به اندازه‌اى بلند است كه اگر مثلاً شانه كند به صورتش مى‌ريزد يا به جاهاى ديگر سر مى‌رسد، بايد بيخ موها را مسح كند، يا فرق سر را بازكرده، پوست سر را مسح كند؛ و اگر موهايى را كه به صورت مى‌ريزد، يا به جاهاى ديگر سر مى‌رسد، جلوى سر جمع كند و بر آنها مسح كند، بنا بر احتياط واجب، باطل است؛ و اگر بر موى جاهاى ديگر سر، كه جلوى آن آمده مسح كند، باطل است.
(مسئله ) بعد از مسح سر بايد با تَرى آب وضو كه در دست مانده، روى پاها را از سر يكى از انگشتها تا برآمدگى روى پا، مسح كند.
(مسئله ) پهناى مسح پا به هر اندازه باشد، كافى است، ولى بهتر، بلكه احوط آن است كه با تمام كف دست، روى پا را مسح كند.
(مسئله ) اگر در مسح پا همه دست را روى پا بگذارد و كمى بكشد، صحيح است.
(مسئله ) در مسح سر و روى پاها بايد دست روى آنها كشيده شود، و اگر دست را نگه‌دارد و سر يا پا را به آن بكشد، وضويش باطل است؛ ولى اگر موقعى كه دست را مى‌كشد، سر يا پا مختصرى حركت كند، اشكال ندارد.
(مسئله ) جاى مسح بايد خشك باشد، و اگر به قدرى تر باشد، كه رطوبت كف دست بر آن اثر نكند، مسح باطل است؛ ولى اگر ترى آن به قدرى كم باشد كه رطوبتى كه بعد از مسح در آن ديده مى‌شود، بگويند فقط از ترى كف دست است، اشكال ندارد.
(مسئله ) اگر براى مسح، رطوبتى در كف دست نمانده باشد، نمى‌تواند دست را با آب خارج، تَر كند، بلكه بايد از اعضاى ديگر وضو رطوبت بگيرد و با آن مسح نمايد.
(مسئله ) اگر رطوبت كف دست فقط به اندازه مسح سر باشد، مى‌تواند سر را با همان رطوبت مسح كند، و براى مسح پاها از اعضاى ديگر وضو رطوبت بگيرد.
(مسئله ) مسح كردن از روى جوراب و كفش، باطل است؛ ولى اگر به واسطه سرماى شديد يا ترس از دزد و درنده و مانند اينها نتواند كفش يا جوراب را بيرون آورد، مسح كردن بر آنها، اشكال ندارد؛ و اگر روى كفش نجس باشد بايد چيز پاكى بر آن بيندازد و بر آن چيز مسح كند.
(مسئله ) اگر روى پا نجس باشد و نتواند براى مسح، آن را آب بكشد، بايد تيمّم نمايد.
