نقد و نسيه

(مسئله  ) اگر جنسى را نقد بفروشند، خريدار و فروشنده، بعد از معامله مى‌توانند جنس و پول را از يكديگر مطالبه نموده، تحويل بگيرند و تحويل دادن خانه و زمين و مانند اينها، به اين است كه آن را در اختيار خريدار بگذارند كه بتواند در آن تصرّف كند، و تحويل دادن فرش و لباس و مانند اينها به اين است كه آن را طورى در اختيار خريدار بگذارند كه اگر بخواهد آن را به جاى ديگرى ببرد، فروشنده جلوگيرى نكند.

(مسئله  ) در معامله نسيه، مدت بايد كاملاً معلوم باشد. پس اگر كسى جنسى را بفروشد كه سرِ خرمن پول آن را بگيرد، چون مدت كاملاً معيّن نشده، معامله باطل است.

(مسئله  ) اگر جنسى را نسيه بفروشد، پيش از تمام شدن مدتى كه قرار گذاشته‌اند، نمى‌تواند عوض آن را از خريدار مطالبه نمايد؛ ولى اگر خريدار بميرد و از خودش مال داشته باشد، فروشنده مى‌تواند پيش از تمام شدن مدت، طلبى را كه دارد از ورثه اومطالبه نمايد، مگر اينكه ورثه دين را قبول نمايند و توان پرداخت را داشته باشند به صورتى كه ذمه آنها در نزد عقلا قويتر يا مساوى با ذمه ميّت باشد يا چيزى را گرو بگذارند، كه در اين صورت طلبكار بايد تا رسيدن وقت پرداخت صبر كند.

(مسئله  ) اگر جنسى را نسيه بفروشد، بعد از تمام شدن مدتى كه قرار گذاشته‌اند، مى‌تواند عوض آن را از خريدار مطالبه نمايد؛ ولى اگر خريدار نتواند بپردازد، بايد به او مهلت دهد.

(مسئله  ) اگر به كسى كه قيمت جنس را نمى‌داند، مقدارى نسيه بدهد و قيمت آن را به او نگويد، معامله باطل است؛ ولى اگر به كسى كه قيمت نقدى جنس را مى‌داند نسيه بدهد و گران‌تر حساب كند، مثلاً بگويد جنسى را كه به تو نسيه مى‌دهم تومانى يك ريال از قيمتى كه نقد مى‌فروشم، گران‌تر حساب مى‌كنم و او قبول كند، اشكال ندارد.

(مسئله  ) كسى كه جنسى را نسيه فروخته و براى گرفتن پول آن مدتى قرار داده، اگر مثلاً بعد از گذشتن نصف مدت، مقدارى از طلب خود را كم كند و بقيّه را نقد بگيرد، اشكال ندارد.