موضوع: کتب استفتائی
زكات فطره
(مسئله ) كسى كه قبل از غروب شب عيد فطر گرچه يك لحظه، بالغ و عاقل و هشيار است و فقير و بنده شخص ديگرى نيست، بايد براى خودش و كسانى كه نانخور او هستند، هر نفرى يك صاع (كه تقريبآ سه كيلو است) گندم يا جو يا خرما يا كشمش يا برنج يا ذرت و مانند اينها به مستحق بدهد، و اگر پول يكى از اينها را هم بپردازد، كافى است.
(مسئله ) كسى كه مخارج سال خود و خانواده‌اش را ندارد و كسبى هم ندارد كه بتواند مخارج سال خود و خانواده‌اش را بگذراند، فقير است و دادن زكات فطره بر او واجب نيست.
(مسئله ) انسان بايد فطره كسانى را كه در غروب شب عيد فطر نانخور او حساب مى‌شوند، پرداخت كند؛ كوچك باشند يا بزرگ، مسلمان باشند يا كافر، دادن خرج آنان بر او واجب باشد يا نه، و در شهر خود او باشند يا در شهرى ديگر.
(مسئله ) اگر كسى را كه نانخور اوست و در شهرى ديگر است وكيل كند كه از مال او فطره خود را بپردازد، چنانچه اطمينان داشته باشد كه فطره را مى‌پردازد، لازم نيست خودش فطره او را پرداخت كند.
(مسئله ) زكات فطره ميهمانى كه پيش از غروب شب عيد فطر با رضايت صاحبخانه وارد شده و نانخور او حساب مى‌شود، بر او واجب است.
(مسئله ) زكات فطره ميهمانى كه پيش از غروب شب عيد فطر بدون رضايت صاحبخانه وارد مى‌شود و مدتى نزد او مى‌ماند، واجب است؛ همچنين است زكات فطره كسى كه انسان را مجبور كرده‌اند كه خرجى او را بدهد.
(مسئله ) زكات فطره ميهمانى كه بعد از غروب شب عيد فطر وارد مى‌شود، بر صاحبخانه واجب نيست، اگرچه پيش از غروب او را دعوت كرده باشد و در خانه او هم افطار كند.
(مسئله ) اگر كسى موقع غروب شب عيد فطر ديوانه يا بيهوش باشد و بيهوشى او از روى اختيار و معصيت نباشد، زكات فطره بر او واجب نيست.
(مسئله ) اگر پيش از غروب آفتاب بچه بالغ شود يا ديوانه عاقل گردد يا فقيرغنى شود، در صورتى كه شرايط واجب شدن فطره را دارا باشد، بايد زكات فطره رابپردازد.
(مسئله ) كسى كه موقع غروب شب عيد فطر، زكات فطره بر او واجب نيست، اگر تا قبل از ظهر روز عيد، شرطهاى واجب شدن فطره در او پيدا شود، مستحبّ است زكات فطره را پرداخت كند.
(مسئله ) كافرى كه بعداز غروب شب عيد فطر مسلمان شده، فطره بر او واجب نيست؛ ولى مسلمانى كه شيعه نبوده، اگر بعد از ديدن ماه شيعه شود، بايد زكات فطره را بپردازد.
(مسئله ) كسى كه فقط به اندازه يك صاع (كه تقريبآ سه كيلو است) گندم و مانند آن دارد، مستحبّ است زكات فطره را بدهد؛ و چنانچه خانواده‌اى داشته باشد و بخواهد فطره آنها را هم پرداخت كند، مى‌تواند به قصد زكات فطره، آن يك صاع را به يكى از افراد خانواده‌اش بدهد و او هم به همين قصد به ديگرى بدهد تا به نفر آخر برسد، و بهتر است نفر آخر چيزى را كه مى‌گيرد به كسى بدهد كه از خودشان نباشد؛ و اگر يكى از آنها صغير باشد، احتياط آن است كه او را در دستگردان نمودن زكات فطره داخل نكنند، و چنانچه ولىّ صغير از طرف او قبول نمايد، بايد آن زكات فطره را به مصرف صغير برساند، نه اينكه از طرف او به ديگرى بدهد.
(مسئله ) اگر كسى بعد از غروب شب عيد فطر بچه‌دار شود، يا كسى نانخور او حساب شود، واجب نيست فطره او را پرداخت كند، اگرچه مستحبّ است فطره كسانى را كه بعد از غروب تا پيش از ظهر روز عيد نانخور او حساب مى‌شوند، بپردازد.
(مسئله ) اگر انسان نانخور كسى باشد و پيش از غروب نانخور شخص ديگرى شود، زكات فطره او بر كسى كه نانخور او شده، واجب است، مثلا اگر دختر پيش از غروب به خانه شوهر رود، شوهرش بايد زكات فطره او را بپردازد.
(مسئله ) كسى كه ديگرى بايد زكات فطره او را بدهد، واجب نيست فطره خود را پرداخت كند.
(مسئله ) اگر زكات فطره انسان بر كسى واجب باشد و او فطره را ندهد، بر خود انسان واجب نمى‌شود.
(مسئله ) اگر كسى كه زكات فطره او بر ديگرى واجب است خودش فطره را بپردازد، از كسى كه فطره بر او واجب شده، ساقط نمى‌شود، مگر اينكه به قصد نيابت از او باشد.
(مسئله ) زنى كه شوهرش مخارج او را نمى‌دهد، چنانچه نانخور شخص ديگرى باشد، زكات فطره‌اش بر آن شخص واجب است؛ و اگر نانخور شخص ديگرى نيست، در صورتى كه فقير نباشد، بايد زكات فطره خود را پرداخت كند.
(مسئله ) كسى كه سيّد نيست نمى‌تواند به سيّد زكات فطره بدهد، حتّى اگر سيّدى نانخور او باشد، نمى‌تواند زكات فطره او را به سيّد ديگرى بدهد.
(مسئله ) زكات فطره طفلى كه از مادر يا دايه شير مى‌خورد، بر كسى است كه مخارج مادر يا دايه را مى‌پردازد؛ ولى اگر مادر يا دايه مخارج خود را از مال طفل بر مى‌دارد، زكات فطره طفلْ بر كسى واجب نيست.
(مسئله ) انسان اگرچه مخارج خانواده‌اش را از مال حرام بدهد، بايد زكات فطره آنان را از مال حلال پرداخت كند.
(مسئله ) اگر انسان كسى را اجير نمايد و شرط كند كه مخارج او را بدهد، در صورتى كه نانخور او حساب شود، بايد زكات فطره او را هم بپردازد؛ ليكن صدق نانخور بودن در اين صورت محل تأمل است و احتياط آن است كه يكى از اينها با اجازه ديگرى به قصد كسى كه بر او واجب است بپردازد يا هر دو احتياطاً پرداخت كنند، ولى چنانچه شرط كند كه مقدار مخارج او را بدهد، مثلا پولى براى مخارجش بپردازد، دادن فطره او واجب نيست.
(مسئله ) اگر كسى بعد از غروب شب عيد فطر بميرد، بايد فطره او و خانواده‌اش را از مال او بپردازند، ولى اگر پيش از غروب بميرد، واجب نيست زكات فطره او و خانواده‌اش را از مال او پرداخت كند.
. يعنى بنا دارد مدتى نزد او بماند و با يك وعده غذا خوردن، نانخور محسوب نمى‌شود.
