موضوع: کتب استفتائی
راه ثابت شدن اول ماه
(مسئله ) اول ماه به يكى از چهار چيز ثابت مى‌شود :
1. خود انسان ماه را ببيند؛
2. عده‌اى كه از گفته آنان يقين پيدا مى‌شود، بگويند ماه را ديده‌ايم؛ همچنين است هر چيزى كه به واسطه آن يقين پيدا شود؛
3. دو نفر مورد اطمينان بگويند كه در شب، ماه را ديده‌ايم؛ ولى اگر صفت ماه را برخلاف يكديگر بگويند، يا شهادتشان خلاف واقع باشد، مثل اينكه بگويند داخل دايره ماه طرف افق بود، اول ماه ثابت نمى‌شود؛ امّا اگر در تشخيص بعضى از خصوصيّات اختلاف داشته باشند، مثل آنكه يكى بگويد ماه بلند بود و ديگرى بگويد نبود، به گفته آنان، اول ماه ثابت مى‌شود؛
4. سى روز از اول ماه شعبان بگذرد كه به واسطه آن، اول ماه رمضان ثابت مى‌شود و سى روز از اول رمضان بگذرد كه به واسطه آن، اول ماه شوّال ثابت مى‌شود.
(مسئله ) حكم حاكم نسبت به اول ماه و هلال نفوذ ندارد و هر كسى بايد خود، حجّت شرعى بر اول ماه داشته باشد.
(مسئله ) اول ماه با پيشگويى منجّمين ثابت نمى‌شود، ولى اگر انسان از گفته آنان يقين پيدا كند، بايد به آن عمل نمايد.
(مسئله ) بلند بودن ماه يا دير غروب كردن آن، دليل نمى‌شود كه شب گذشته شب اول ماه بوده است، بلى اگر ماه پيش از ظهر ديده شود آن روز اول ماه محسوب مى‌شود.
(مسئله ) اگر اول ماه رمضان براى كسى ثابت نشود و روزه نگيرد، چنانچه دو نفر عادل بگويند كه شب گذشته ماه را ديده‌ايم، بايد روزه آن روز را قضا نمايد.
(مسئله ) اگر در شهرى اول ماه ثابت شود، در شهرهاى ديگر ـ چه دور باشند چه نزديك چه در افق متحد باشند يا نه ـ نيز ثابت مى‌شود، در صورتى كه در شب مشترك باشند، اگر چه اشتراكشان در شب، در همه شب نباشد و به مقدار كمى باشد.
(مسئله ) روزى را كه انسان نمى‌داند آخر ماه رمضان است يا اول شوّال، بايد روزه بگيرد؛ ولى اگر پيش از مغرب بفهمد كه اول ماه شوّال است، بايد افطار كند.
(مسئله ) اگر زندانى نتواند به حلول ماه رمضان يقين كند، بايد به گمان عمل نمايد، و اگر آن هم ممكن نباشد، هر ماهى را كه روزه بگيرد صحيح است، و بايد بعد از گذشتن يازده ماه از ماهى كه روزه گرفته، دوباره يك ماه روزه بگيرد، ولى اگر بعد گمان پيدا كرد بايد به آن عمل نمايد
