كسانى كه روزه بر آنها واجب نيست

(مسئله  ) كسى كه به واسطه پيرى نمى‌تواند روزه بگيرد، يا براى او مشقّت دارد، روزه بر او واجب نيست؛ ولى در صورت دوم، بايد براى هر روز يك مُدّ (كه تقريبآ ده سير است) طعام، يعنى گندم يا جو و مانند اينها به فقير بدهد.

(مسئله  ) كسى كه به واسطه پيرى روزه نگرفته، اگر بعد از ماه رمضان بتواند روزه بگيرد، واجب نيست قضاى روزه‌هايى را كه نگرفته به جا آورد.

(مسئله  ) اگر انسان بيمارى‌اى دارد كه زياد تشنه مى‌شود و نمى‌تواند تشنگى را تحمّل كند، يا براى او مشقّت دارد، روزه بر او واجب نيست؛ ولى در صورت دوم، بايد براى هر روز يك مُدّ طعام، يعنى گندم يا جو و مانند اينها به فقير بدهد؛ و احتياط واجب آن است كه بيشتر از مقدارى كه ناچار است، آب نياشامد و چنانچه بعد بتواند روزه بگيرد، واجب نيست روزه‌هايى را كه نگرفته، قضا نمايد.

(مسئله  ) زن حامله‌اى كه زاييدن او نزديك است و روزه براى خود او يا بچه‌اش ضرر دارد، روزه بر او واجب نيست و اگر ضرر براى بچه بوده نه خود او بايد براى هر روز، يك مُدّ طعام، يعنى گندم يا جو و مانند اينها به فقير بدهد، و همچنين اگر ضرر براى خود او بوده نه براى بچه، بنا بر احتياط واجب بايد براى هر روز يك مُد طعام به فقير بدهد، و در هر دو صورت، روزه‌هايى را كه نگرفته، بايد قضا نمايد.

(مسئله  ) زنى كه به بچه شير مى‌دهد و شير او كم است ـ چه مادر بچه و چه دايه او باشد، يا بدون اجرتْ شير دهد ـ اگر روزه براى خودش و يا بچه‌اى كه شير مى‌خورد، ضرر دارد، روزه بر او واجب نيست؛ ولى اگر ضرر براى بچه بوده نه خود او، براى هر روز بايد يك مُدّ طعام، يعنى گندم يا جو و مانند اينها به فقير بدهد؛ و همچنين اگر ضرر براى خود او بوده نه براى بچه، بنا بر احتياط واجب بايد براى هر روز يك مُدّ طعام به فقير بدهد، و در هر دو صورت، روزه‌هايى را كه نگرفته، بايد قضا نمايد؛ ولى اگر كسى پيدا شود كه بدون اجرتْ بچه را شير دهد، يا براى شير دادن به بچه، از پدر يا مادر او يا از شخص ديگرى اجرت بگيرد، احتياط واجب آن است كه بچه را به او بدهد و روزه بگيرد.