موضوع: کتب استفتائی
نماز قضا
(مسئله ) كسى كه نماز واجب خود را در وقت آن نخوانده، بايد قضاى آن را به جا آورد، اگرچه در تمام وقت نماز، خواب مانده يا به واسطه مستى نماز نخوانده باشد؛ ولى نمازهاى يوميه‌اى را كه زنْ در حال حيض يا نفاس نخوانده، قضا ندارد.
(مسئله ) اگر كسى بعد از وقت نماز بفهمد نمازى كه خوانده باطل بوده، بايد قضاى آن را بخواند.
(مسئله ) كسى كه نماز قضا دارد، بايد در خواندن آن كوتاهى نكند، ولى واجب نيست كه فورآ آن را به جا آورد.
(مسئله ) كسى كه نماز قضا دارد، مى‌تواند نماز مستحبّى بخواند.
(مسئله ) اگر انسان احتمال دهد كه نماز قضايى دارد يا نمازهايى را كه خوانده صحيح نبوده، در صورتى كه منجر به وسواس نشود مستحبّ است احتياطآ قضاى آن را به جا آورد.
(مسئله ) قضاى نمازهاى يوميه كه اداى آنها بايد به ترتيب خوانده شود مثل نماز ظهر و عصر از يك روز يا مغرب و عشا از يك شب بايد قضاى آنها را نيز به ترتيب بخواند مثلا اگر از كسى نماز ظهر و عصر يك روز فوت شود بايد اوّل قضاى ظهر را بخواند و بعد از آن عصر را، ولى اگر كسى مثلا يك روز نماز عصر و روز بعد نماز ظهر را نخوانده، لازم نيست اول نماز عصر و بعد از آن نماز ظهر را قضا نمايد و ترتيب در بين آنها لازم نيست.
(مسئله ) اگر بخواهد قضاى چند نماز غير يوميه مانند نماز آيات را بخواند، يا مثلا بخواهد قضاى يك نماز يوميه و چند نماز غير يوميه را بخواند، لازم نيست آنها را به ترتيب به جا آورد.
(مسئله ) اگر كسى نداند كه نمازهايى كه از او قضا شده كدام يك جلوتر بوده، لازم نيست به طورى بخواند كه ترتيب حاصل شود و هر يك را مى‌تواند مقدم بدارد.
(مسئله ) اگر كسى كه نمازهايى از او قضا شده مى‌داند كدام يك جلوتر قضا شده، احتياط مستحب آن است كه به ترتيب قضا كند؛ و آنچه اول قضا شده اول بخواند و دومى را بعد و همين طور ادامه دهد.
(مسئله ) اگر بخواهند براى ميّتى نماز قضا بدهند و مى‌دانند آن ميّت ترتيب قضا شدن را مى‌دانسته، باز لازم نيست طورى قضا را به جا بياورند كه ترتيب حاصل شود.
(مسئله ) اگر براى ميّتى كه در مسئله قبل گفته شد بخواهند چند نفر را اجير كنندكه نماز بخوانند، لازم نيست براى آنها وقت و ترتيب معيّن كنند كه در عمل با هم شروع نكنند.
(مسئله ) كسى كه چند نماز از او قضا شده و شماره آنها را نمى‌داند ـ مثلا نمى‌داند چهار تا بوده يا پنج‌تا ـ چنانچه مقدار كمتر را بخواند كافى است؛ و همچنين اگر شماره آنها را مى‌دانسته و فراموش كرده، اگر مقدار كمتر را بخواند كفايت مى‌كند.
(مسئله ) كسى كه نماز قضا از همين روز يا روزهاى پيش دارد، مى‌تواند قبل از خواندن نمازى كه قضا شده نماز ادا را بخواند و لازم نيست نماز قضا را جلو بيندازد.
(مسئله ) كسى كه مى‌داند يك نماز چهار ركعتى نخوانده و نمى‌داند نماز ظهر است يا عصر است يا عشا، اگر يك نماز چهار ركعتى بخواند به نيّت قضاى نمازى كه نخوانده، كافى است.
(مسئله ) اگر از روزهاى گذشته نمازهاى قضا دارد و يك نماز يا بيشتر هم ازهمان روز از او قضا شده، اگرچه لازم نيست نمازهاى قضا را پيش از نماز ادا بخواند، ولو اينكه وقت داشته باشد و ترتيب بين نمازهاى قضا را هم بداند؛ ولى احتياط استحبابى آن است كه نمازهاى قضا، مخصوصآ نماز قضاى همان روز را پيش از نماز ادابخواند.
(مسئله ) تا انسان زنده است، اگرچه از خواندن نماز قضاهاى خود ناتوان باشد، ديگرى نمى‌تواند نمازهاى او را قضا نمايد.
(مسئله ) نماز قضا را مى‌توان با جماعت خواند، چه نماز امام جماعت، ادا باشد يا قضا و لازم نيست هر دو يك نماز را بخوانند، مثلا اگر نماز قضاى صبح را با نماز ظهر يا عصر امام بخواند، اشكال ندارد.
(مسئله ) مستحبّ است بچه مميّز، يعنى بچه‌اى كه خوب و بد را مى‌فهمد، به نماز خواندن و عبادتهاى ديگر عادت دهند، بلكه مستحبّ است او را به قضاى نمازها هم وادار نمايند.
نماز قضاى پدر و مادر كه بر پسر بزرگتر واجب است
(مسئله ) اگر پدر يا مادر نماز و روزه خود را به جا نياورده باشد، چنانچه از روى نافرمانى ترك نكرده، بر پسر بزرگتر واجب است كه بعد از مرگش به جا آورد، يا براى او اجير بگيرد؛ و نيز روزهاى را كه در سفر نگرفته، اگرچه نمى‌توانسته قضا كند، احتياط واجب آن است كه پسر بزرگتر قضا نمايد، يا براى او اجيربگيرد.
(مسئله ) اگر پسر بزرگتر شك دارد كه پدر يا مادرش نماز و روزه قضا داشته يا نه، چيزى بر او واجب نيست.
(مسئله ) اگر پسر بزرگتر بداند كه پدر يا مادرش نماز قضا داشته و شك كند كه به جا آورده يا نه، بنا بر احتياط واجب بايد قضا نمايد.
(مسئله ) اگر معلوم نباشد كه پسر بزرگتر كدام است، قضاى نماز و روزه پدر يا مادر بر هيچ كدام از پسرها واجب نيست؛ ولى احتياط مستحب آن است كه نماز و روزه او را بين خودشان قسمت كنند يا براى انجام آن، قرعه بزنند.
(مسئله ) اگر ميّت وصيّت كرده باشد كه براى نماز و روزه او اجير بگيرند، بعد از آنكه اجير گرفتند، بر پسر بزرگتر چيزى واجب نيست.
(مسئله ) اگر پسر بزرگتر بخواهد نماز پدر يا مادرش را بخواند، بايد به تكليف خود عمل كند، مثلاً نماز را ايستاده بخواند.
(مسئله ) كسى كه خودش نماز و روزه قضا دارد، اگر نماز و روزه پدر يا مادر هم بر او واجب شود، هر كدام را اول به جا آورد صحيح است.
(مسئله ) اگر پسر بزرگتر موقع مرگ پدر يا مادر، نابالغ يا ديوانه باشد وقتى كه بالغ شد يا عاقل گرديد، بايد نماز و روزه پدر و مادر را قضا نمايد؛ و چنانچه پيش از بالغ شدن يا عاقل شدن بميرد، بر پسر دوم چيزى واجب نيست.
(مسئله ) اگر پسر بزرگتر پيش از آنكه نماز و روزه پدر يا مادرش را قضا كند بميرد، بر پسر دوم چيزى واجب نيست.
