موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی
1 ـ شكار حيوان صحرايى
مسأله ۱۹۶ ـ شكار حیوان صحرایى بر محرم ـ چه محرم در حرم باشد یا خارج حرم ـ و كشتن آن ـ چه حرام گوشت باشد یا حلال گوشت ـ حرام است، و همچنین كشتن حیوان صحرایى اگرچه بعد از صید اهلى شده باشد، بر محرم حرام است، و شكار حیوانات حرم بر محرم و غیرمحرم حرام است.
مسأله ۱۹۷ ـ همچنان كه شكار حیوان صحرایى بر محرم حرام است، كمك كردن به دیگرى در شكار نیز بر محرم حرام است، هرچند كمك به اشاره كردن به صید باشد، و در حرمت كمك كردن، فرقى بین این كه شكارچى محرم باشد یا نباشد نیست.
مسأله ۱۹۸ ـ نگه داشتن شكار صحرایى در حرم بر محرم حرام است، اگرچه شكار آن قبل از احرام و حتى از غیر خود او باشد، و همچنین است نگه داشتن آن در خارج حرم در صورتى كه به مرگ و یا شكارش توسط غیر او منتهى بشود، بلكه نگه داشتن آن در خارج حرم، اگرچه منتهى به مرگ و شكارش توسط غیر خود محرم نشود، بنابر احتیاط جایز نیست.
و خوردن گوشت شكار صحرایى بر محرم حرام است، حتى اگر شكارچى آن محرم نباشد، و آنچه را شخص غیر محرم از حیوانات وحشى و پرندگان در حرم كشته باشد، خوردنش بر محرم و غیر محرم حرام است، و بنابر احتیاط خوردن شكارى را كه محرم كشته باشد، بر غیر محرم حرام است.
و ملخ ملحق به حیوان صحرایى است، بنابراین شكار و كشتن و نگه داشتن و خوردن آن حرام است.
مسأله ۱۹۹ ـ شكار حیوان دریایى براى محرم جایز است، و مقصود از آن، حیوانى است كه فقط در دریا زندگى مى كند، بنا بر این حیوانى كه هم در دریا و هم در خشكى زندگى مى كند حكم حیوان صحرایى را دارد، و شكار حیوانى كه مشكوك است كه صحرایى است یا نه مانعى ندارد، و همچنین كشتن حیوانات اهلى ـ مانند مرغ خانگى و مرغ حبشى و گوسفند و گاو و شتر ـ اگر چه وحشى شده باشند، و كشتن حیوانى كه مشكوك است اهلى است یا نه مانعى ندارد.
مسأله ۲۰۰ ـ تمام احكامى كه براى شكار صحرایى بیان شد، براى جوجه آن نیز ثابت است، بلكه ـ بنا بر احتیاط واجب ـ براى تخم آن نیز ثابت است.
و تمام احكامى كه براى شكار دریایى و حیوان اهلى بیان شد، براى جوجه و تخم آنها نیز ثابت است.
مسأله ۲۰۱ ـ كشتن تمام حیواناتى كه شكار نیستند ـ از درندگان و غیر آنها ـ بر محرم حرام است، مگر از آنها بر خود بترسد، یا كبوترهاى حرم را اذیت نمایند، كه در این دو صورت كشتن آنها مانعى ندارد.
و در كشتن درندگان كفّاره نیست، مگر شیر، كه احتیاط مستحب این است كه براى كشتن آن در حرم یك گوسفند نر كفّاره داده شود، حتى اگر كشنده محرم نباشد.
مسأله ۲۰۲ ـ كشتن عقرب و موش و افعى و مار سیاه حیله گر، براى محرم جایز است، و كفّاره اى در كشتن آنها نیست، و اما مار، پس اگر قصد جان تو را كرد آن را بكش، و اگر قصد تو را ندارد به آن كار نداشته باش.
مسأله ۲۰۳ ـ تیر و سنگ اندازى به كلاغ و زغن ـ نوعى باز ـ براى محرم مانعى ندارد، و چنانچه به آنها بخورد و كشته شوند كفّاره ندارد.
مسأله ۲۰۴ ـ در كشتن شتر مرغ یك شتر، و در كشتن گاو وحشى یك گاو، و در كشتن خر وحشى یك شتر یا گاو، كفّاره است، ولى احتیاط مستحب در كشتن خر وحشى این است كه گاو كفّاره داده شود.
و در كشتن آهو و خرگوش ـ و بنا بر احتیاط واجب ـ در كشتن روباه، یك گوسفند كفّاره است.
مسأله ۲۰۵ ـ كسى كه شكارى كرد، چنانچه كفّاره آن یك شتر باشد و نتواند تهیه كند، اگر چه به علت نداشتن قیمت آن باشد، باید شصت مسكین را اطعام كند، و به هر مسكینى یك مدّ (حدود ۷۵۰ گرم) بدهد، و چنانچه این را هم نتواند باید هیجده روز روزه بگیرد.
و چنانچه كفّاره حیوانى كه شكار كرده یك گاو باشد و نتواند آن را تهیه كند، باید سى مسكین را اطعام كند، و اگر نتواند باید نُه روز روزه بگیرد.
و اگر كفّاره آن یك گوسفند باشد و نتواند آن را تهیه كند، باید ده مسكین را اطعام كند، و اگر نتواند باید سه روز روزه بگیرد.
مسأله ۲۰۶ ـ اگر محرم كبوترى را در خارج حرم بكشد، باید یك گوسفند كفّاره بدهد، و كفّاره كشتن جوجه آن در خارج حرم، بنابر مشهور بین فقها (اعلى اللّه مقامهم) یك برّه است، و اگر چه براى تخییر بین برّه و بچّه بز نر وجهى هست، ولى احتیاط واجب دادن برّه است، و كفّاره شكستن تخم كبوتر در خارج حرم ـ بنا بر احتیاط واجب ـ یك درهم است.
و اگر غیر محرم كبوترى را در حرم بكشد یك درهم، و اگر جوجه آن را بكشد نصف درهم، و اگر تخم آن را بشكند ربع درهم باید كفّاره بدهد.
و اگر محرم كبوترى را در حرم بكشد باید جمع كند بین كفّاره كشتن محرم در خارج حرم و كفّاره كشتن غیر محرم در حرم، و همچنین است حكم ـ لزوم جمع بین دو كفّاره ذكر شده ـ در كشتن محرم جوجه را در حرم و در شكستن او تخم كبوتر را در حرم، و تخمى كه جوجه در آن به حركت در آمده حكم جوجه را دارد.
مسأله ۲۰۷ ـ كفّاره كشتن پرنده سنگخواره (اسفرود) و كبك و درّاج و مانند اینها، برّه اى است كه از شیر گرفته شده و علفخوار شده باشد.
و براى كشتن گنجشك و چكاوك و سنگانه ـ بنا بر احتیاط واجب ـ یك مدّ از طعام ـ یعنى تقریباً ۷۵۰ گرم از گندم یا جو یا برنج و مانند اینها ـ و یك برّه از شیر گرفته شده كفّاره داده شود.
و در كشتن یك ملخ یك دانه خرما، و در كشتن مقدار زیادى از آن یك گوسفند كفّاره است، و در كشتن كمتر از مقدار زیاد، یك كف از طعام كفّاره است.
مسأله ۲۰۸ ـ در كشتن موش صحرایى و خار پشت و سوسمار و آنچه مانند اینها است، یك بچه نرینه بز كفّاره است، و در كشتن نوعى مارمولك (عظایه) یك كف از طعام كفّاره است.
مسأله ۲۰۹ ـ در كشتن عمدى زنبور، مقدارى طعام كفّاره است، و اگر كشتن خَطَئى یا براى دفع اذیتش باشد، كفّاره ندارد.
مسأله ۲۱۰ ـ هر گاه در جاده اى كه محرم از آن عبور مى كند ملخ باشد، باید از آن جاده منحرف شود كه آنها را نكشد، ولى اگر نتواند منحرف شود كشتن آنها مانعى ندارد.
مسأله ۲۱۱ ـ اگر جماعتى در كشتن یك شكار شركت كنند، بر هر كدام از آنان كفّاره مستقلّى است.
مسأله ۲۱۲ ـ خوردن از صید كفّاره دارد، و كفّاره آن ـ بنا بر احتیاط واجب ـ كفّاره صید كردن است. پس اگر محرمى صیدى بكند و سپس از آن بخورد، دو كفّاره بر او واجب مى شود.
مسأله ۲۱۳ ـ كسى كه شكارى همراه دارد، باید هنگام ورود به حرم آن را آزاد كند، وگرنه در صورتى كه بمیرد باید كفّاره بدهد، بلكه ـ بنا بر احتیاط واجب ـ بعد از احرام نیز حكمش همین است اگر چه داخل حرم نشده باشد.
مسأله ۲۱۴ ـ در وجوب كفّاره براى كشتن و خوردن شكار، فرقى نیست بین این كه كشتن یا خوردن از روى عمد یا اشتباه یا جهل باشد.
مسأله ۲۱۵ ـ در شكار مكرّر كفّاره نیز مكرّر مى شود ـ چه شكار از روى جهل باشد یا فراموشى یا خطا ـ و همچنین است در صورت عمد، اگر شكار در حرم بوده و شكار كننده محرم نباشد، و یا شكار كننده محرم در بیش از یك احرام تكرار نماید، ولى اگر شكار عمداً از محرم در یك احرام تكرار شود، كفّاره مكرّر نمى شود.
