موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی موسوی اردبیلی
فصل اوّل:
احرام حجّ تمتّع
مسأله 768) كسى كه عمره تمتع را بجا آورده است، واجب است پس از انجام عمره تمتّع، براى حجّ تمتّع احرام ببندد.
مسأله 769) عمره تمتّع و حجّ تمتّع بايد در يك سال و هر دو در ماههاى حجّ يعنى شوّال، ذىقعده و ذىحجّه واقع شوند، بنابر اين اگر كسى عمره تمتّع را در يك سال و حجّ تمتّع را در سال ديگرى انجام دهد، صحيح نيست، همچنان كه اگر در غير از ماههاى حجّ براى عمره تمتّع محرم شود، حتّى اگر بقيّه اعمال عمره و اعمال حجّ را در ماههاى حجّ انجام دهد، صحيح نيست.
مسأله 770) اگر پس از محرم شدن براى حجّ تمتّع شك كند كه عمره تمتّع را بجا آورده يانه، يا شك كند كه آن را صحيح انجام داده يا نه، به شكّ خود اعتنا نكند و عملش صحيح است.
مسأله 771) كسى كه مىخواهد براى حجّ تمتّع محرم شود هرگاه
(253)
به قصد انجام حجّ، لبّيكهاى واجب را بگويد محرم شده است و قصد احرام حجّ چيزى جدا از قصد حجّ نيست.
مسأله 772) كيفيّت احرام بستن، لبّيك گفتن و احكام احرام حجّ، همان مسايلى است كه در باب احرام عمره گذشت. محرّماتِ احرام عمره در احرام حجّ نيز حرام است و محرّماتى كه در آنجا موجب كفّاره بود در احرام حجّ نيز موجب كفّاره است.
مسأله 773) وقت احرام حجّ، موسّع و تا زمانى است كه بتواند پس از احرام به وقوف اختيارى عرفه برسد و نمىتواند احرام را از آن زمان به تأخير بيندازد.
مسأله 774) مستحبّ است در روز ترويه يعنى روز هشتم ماه ذىحجّه براى حجّ احرام ببندد و احتياط مستحب آن است كه زودتر از سه روز پيش از ترويه، احرام نبندد.
مسأله 775) محلّ احرام حجّ، شهر مكّه است و هر جاى مكّه كه باشد هرچند در محلّههاى تازه ساز آن اگر عرفا جزء مكّه باشد، مىتواند مُحرم شود، ولى احتياط واجب آن است كه در مناطقى از مكه كه خارج از حرم واقع شده، محرم نشوند. و مستحبّ است در مقام ابراهيم عليهالسلام يا حجراسماعيل عليهالسلام احرام ببندد.
مسأله 776) احرام بستن از جايى كه انسان شك دارد آيا عرفا جزء
(254) مناسك حج و عمره
مكّه محسوب مىشود يا نه، كفايت نمىكند.
مسأله 777) اگر فراموش كند كه در مكّه محرم شود و بدون احرام به عرفات برود، بايد به مكّه برگردد و از آنجا محرم شود و اگر به دليل تنگى وقت يا عذر ديگرى برگشتن به مكّه ممكن نباشد، از همانجا كه هست محرم شود.
مسأله 778) اگر پس از پايان اعمال حجّ يادش بيايد كه احرام نبسته، ظاهرا حجّش صحيح است، ولى اگر پس از وقوف به عرفات و پيش از پايان اعمال متوجّه شود كه احرام نبسته، بنابر احتياط واجب همانجا محرم شود و حجّ را تمام كند و اگر حجّش واجب بوده، بنابر احتياط واجب آن را در سال بعد اعاده كند.
مسأله 779) كسى كه به علّت ندانستن مسأله احرام نبسته، حكم كسى را دارد كه به علّت فراموشى، احرام بستن را ترك كرده است.
مسأله 780) اگر كسى از روى علم و عمد، احرام را تا زمان فوت وقوف در عرفات و مشعر ترك كند، حجّش باطل مىشود.
مسأله 781) اگر كسى در احرام حجّ پس از وقوفين و پيش از اتمام اعمال حجّ متوجّه شود كه تلبيه را غلط گفته، بنابر احتياط واجب در همان جا كه هست تلبيه بگويد و حج را تمام كند و چنانچه حج او واجب بوده، به اين حجّ اكتفا نكند.
احرام حجّ تمتّع (255)
مستحبّات احرام حج
مسأله 782) امورى كه در احرام عمره مستحبّ است در احرام حجّ نيز مستحبّ است. همچنين مستحبّ است پس از اين كه حاجى احرام بست و از مكّه بيرون آمد و مُشرف بر ابطح شد با صداى بلند لبّيك بگويد، و چون رو به سوى منى كرد، بگويد:
«اَللّهُمَّ إِيّاكَ أَرْجُو وَإِيّاكَ أَدْعُو فَبَلِّغْنى أَمَلى وَأَصْلِحْ لى عَمَلى.»
و با تن و دل آرام همراه با تسبيح و ذكر حق تعالى راه برود و چون به سرزمين منى رسيد بگويد:
«اَلْحَمْدُ للّهِ الَّذى أَقْدَمَنيها صالِحا فى عافِيَةٍ وَبَلَّغَنى هذَا الْمَكانَ.»
پس بگويد:
«اَللّهُمَّ هِذهِ مِنى وَهِىَ مِمّا مَنَنْتَ بِهِ عَلَيْنا مِنَ الْمَناسِكِ فَأَسْأَلُكَ أنْ تَمُنَّ عَلَىَّ بِما مَنَنْتَ عَلى أَنْبِيائِكَ فَإِنَّما أَنَا عَبْدُكَ وَفى قَبْضَتِكَ.»
و مستحبّ است حاجى شب عرفه، در منى باشد و به اطاعت خداوند بپردازد، و بهتر است كه عبادتها و خصوصا نمازها را در مسجد خيف بجا آورد، و چون نماز صبح را خواند تا طلوع آفتاب تعقيب بگويد آنگاه به سوى عرفات روانه شود، و اگر بخواهد پس از طلوع صبح به سوى عرفات برود مانعى ندارد، ولى سنّت آن است كه تا آفتاب طلوع نكرده از وادى مُحَسَّر نگذرد. و روانه شدن پيش از
(256) مناسك حج و عمره
صبح مكروه است. و مستحبّ است هنگامى كه حاجى به سوى عرفات رو مىكند اين دعا را بخواند:
«اَللّهُمَّ إِلَيْكَ صَمَدْتُ وَإِيّاكَ اعْتَمَدْتُ وَوَجْهَكَ أَرَدْتُ، أَسْأَلُكَ أَنْ تُبارِكَ لى فى رِحْلَتى وَأَنْ تَقْضِىَ لى حاجَتى وَأَنْ تَجْعَلَنى مِمَّنْ تُباهى بِهِ الْيَوْمَ مَنْ هُوَ أَفْضَلُ مِنّى.»
احرام حجّ تمتّع (257)
