مسأله 269 : سايه قرار دادن دو نوع است : 

اوّل : سايه قرار دادن به وسيله اشياء متحرك سايه دار مانند چتر و سقف محمل يا ماشين يا هواپيما و مانند آن ، و اين نوع براى مرد محرم حرام است ، خواه سواره باشد خواه پياده ، در صورتى كه آن جسم سايه دار بالاى سرش قرار گرفته باشد ، مانند مثالهاى ذكر شده ، بلى در سايه ابر متحرك قرار گرفتن اشكالى ندارد . 

و امّا اگر شئ سايه دار در يكى از اطرافش ـ پهلوى او يا پيش رو يا پشت سر او ـ باشد ، ظاهر اين است كه براى شخص پياده ، قرار دادن چنين سايه اى مطلقاً اشكالى ندارد ، و بنابر اين جايز است در سايه محمل و ماشين و مانند اينها راه برود ، و امّا سواره احتياط اين است كه از آن اجتناب كند ، مگر اينكه مانع از صدق عرفى در معرض آفتاب قرار گرفتن نباشد ، مانند اينكه چيزى كه در يكى از اطراف محرم قرار دارد كوتاه باشد به طورى كه سر و سينه اش را نپوشاند ، مانند ديواره بعضى از ماشينهاى روباز . 

دوّم : سايه قرار دادن به وسيله اشياء ثابت ، مانند ديوارها و تونلها و درختها و كوهها و مانند اينها ، و بنابر اظهر اين نوع براى مردم محرم جايز است ، خواه سواره باشد يا پياده ، همچنان كه جايز است خود را از آفتاب با دو دست خود بپوشاند ، اگرچه احوط ترك آن است . 

مسأله 270 : مقصود از سايه دادنى كه بر محرم حرام است پوشاندن خود است از شعاع آفتاب ، و بنابر احتياط باران نيز ملحق به آفتاب است ، و امّا باد و سرما و گرما اظهر اين است كه براى محرم جايز است خود را از آنها بپوشاند ، هر چند احوط ترك آن است ، و بنابر اين سوار شدن در ماشين سقف دار و مانند آن در شب ، در صورتى كه بارانى نباشد ، اشكالى ندارد ، هر چند محرم را از باد و مانند آن مى پوشاند . 

مسأله 271 : حرام بودن سايه قرار دادن مخصوص حال حركت است ، پس اگر محرم در جائى توقف كند ، خواه آنجا را منزل خود قرار دهد يا ندهد ، مانند آنكه در وسط راه جهت استراحت يا ديدار دوستان يا غير اينها ، توقف كند ، اشكالى ندارد كه سايه بالاى سر خود قرار دهد . 

امّا پس از پياده شدن و منزل خود قرار دادن جائى ، اگر محرم بخواهد جهت انجام كارهايش به اين جا و آنجا برود ، مانند اينكه در مكه منزل كند و بخواهد جهت انجام طواف سعى به مسجد الحرام برود ، و يا بمنزل خود در منى وارد شود و بخواهد به قربانگاه يا جمرات برود ، حكم به جواز سايه قرار دادن بالاى سر خود ، چه بوسيله چتر و يا سوار شدن ماشين سقف دار، خيلى مشكل است ، و احتياط نبايد ترك شود . 

مسأله 272 : سايه قرار دادن زنها و اطفال و همچنين مردها در حال ضرورت اشكالى ندارد . 

مسأله 273 : اگر محرم بوسيله سايه قرار دادن خود را از شعاع آفتاب و باران پوشاند ، بايد كفاره بدهد ، و ظاهر اين است كه فرقى نمى كند در اين حكم بين اينكه اين كار از روى اختيار و يا ناچارى صورت گرفته باشد ، و اگر اين كار مكرر شد اظهر اين است كه براى هر احرامى يك كفاره كفايت ميكند ، ولى احوط اين است كه براى هر روزى يك كفاره بدهد ، و در كفاره آن يك گوسفند كفايت مى كند .