سلوک مراجع عظام تقلید، مجموعه گفت‌وگوهایی است که شفقنا برای معرفی این ارکان معظم تشیع به انجام می‌رساند.

به گزارش مرجع ما به نقل از شفقنا، علی اصغر کیمیایی از شاگردان حضرت آیت الله العظمی صانعی در درس کفایه و خارج و از همراهان آیت الله صانعی در سفرهای این مرجع تقلید به تهران برای منبر رفتن نیز بوده است.

علی اصغر کیمیایی اظهار کرد: در سال ۴۸ -۴۹ شمسی که سال دوم طلبگی من بود، به قم آمدم و وارد مدرسه حقانی شدم. در آن زمان حضرت آیت الله العظمی صانعی را می دیدم که به مدرسه حقانی تشریف می آوردند، البته ایشان استاد من نبودند چون درس ما پایین تر بود، ولی بسیار تعریف ایشان را می کردند.

خاطره ای از احترام ویژه آیت الله خامنه ای به آیت الله صانعی

وی در ادامه به خاطره ای از دیدار آیت الله صانعی با آیت الله سیدعلی خامنه ای، اشاره و تصریح کرد: زمانی مراجع معروف در قم مرحوم آیت الله العظمی گلپایگانی، شریعتمداری و نجفی بودند و مرحوم امام خمینی(ره) هم به نجف تبعید شده بودند. آن زمان یعنی دهه ۴۰ آیت الله صانعی به عنوان یکی از شاگردان مبرز و معرف آیت الله خمینی(ره) مطرح بودند. خاطره ای که برای من مهم است این که در تابستان سال ۱۳۵۵ به اتفاق آیت الله صانعی و خانواده ایشان و خانواده خودم به مشهد برای زیارت رفتیم؛ حضرت آیت الله خامنه ای آن زمان مشهد تشریف داشتند. ما به اتفاق آیت الله صانعی پس از زیات حرم امام رضا(ع)، به ملاقات آیت الله خامنه ای نیز رفتیم. من آن روز  دیدم که آیت الله خامنه ای به عنوان یک روحانی روشنفکر آن زمان چه احترامی برای آیت الله صانعی قائل هستند لذا برای من بسیار جالب بود که می دیدم آیت الله خامنه ای چه عنایتی به ایشان دارند. پس از انقلاب آیت الله صانعی در پست های بسیار مهمی از جمله شورای نگهبان یا دادستانی کل کشور فعالیت داشتند.

آیت الله صانعی دیدگاه متفاوتی در فقه و شریعت دارند 

فتاوی ایشان بسیار برای حل مشکلات جوانان راهگشاست

وی در مورد سلوک و ویژگی های فقهی حضرت آیت الله صانعی، گفت: آیت الله صانعی دیدگاه متفاوتی در فقه و شریعت دارند به گونه ای که اگر کسی اکنون اسناد و کتب قم را مطالعه کند، متوجه می شود که انصافاً ایشان نفر اول هستند یعنی با نوع نگاهی که آیت الله صانعی به قلمرو شریعت و فقه دارند، بسیاری از مشکلاتی که فقه شیعه با توجه به زمان و مکان فعلی با آن روبه رو است، ایشان با فقه جواهری و سبک اجتهادی این مشکلات را حل کردند. سلوک ایشان این دستاورد را داشته و اکنون جوانانی که با اینگونه مشکلات مواجه هستند، رجوع به فتاوی و نظرات ایشان، بسیار برای آنها مناسب و راهگشاست.

آیت الله صانعی در استنباط مسایل با توجه به زمان و مکان پیشتاز هستند

وی در پاسخ به اینکه در حوزه استنباط از منابع و همچنین آموزش ها و تدریس حوزوی چه گام هایی توسط آیت الله صانعی برداشته شده است؟ گفت: فقه شیعه براساس کتاب و سنت است، ایشان هم از همان منابع استفاده می کنند، ولی با توجه به نقش زمان و مکان در استنباط پیشتاز هستند، در انقلاب اسلامی ایران مرحوم امام خمینی(ره) در نامه ای که خطاب به آیت الله خامنه ای در سال ۱۳۶۶ نوشتند نقش زمان و مکان را مطرح کردند، آیت الله العظمی صانعی هم همینطور هستند، ایشان بارها در مجله ها، کتاب ها و سخنرانی های خود بیان می کنند که من هم از همان کتب فقهی استفاده می کنم، ولی با توجه به تأسی به مرحوم آیت الله خمینی یا مرحوم مقدس اردبیلی به نقش زمان و مکان در قلمرو و پویایی شریعت اعتقاد دارم.

ایشان ۳۷ فتوای جدید مطابق با نیاز زمان و مکان دارند

وی افزود: آیت الله صانعی ۳۷ فتوای جدید مطابق با نیاز زمان و مکان دارند از جمله فتوا در مورد حقوق زنان، مساوی بودن ارث مرد و زن، حقوق اقلیت ها و آزادی.

اصلی ترین و بیشترین نقشی که تا به امروز ایفا کردند در حوزه علمیه قم بوده

کیمیایی در پاسخ به اینکه ارتباط آیت الله صانعی به عنوان یکی از زعمای حوزه علمیه  قم مقدسه با سایر حوزه های علمیه تشیع به ویژه نجف اشرف و مشهد مقدس چگونه ارزیابی می شود؟ اظهار کرد: ایشان در نجف سکونت نداشتند، اما به مشهد تشریف می برند، ارتباط آیت الله صانعی با حوزه علمیه نجف همان ارتباط حوزوی است و دفتری هم در مشهد دارند، ولی اصلی ترین و بیشترین نقشی که تا به امروز ایفا کردند در حوزه علمیه قم بوده و هست.

هیچ فرقی بین بهایی، مسلمان و اقلیت های دیگری از نظر حقوقی قائل نیستند

وی در مورد مهمترین راهبرد آیت الله صانعی برای حفظ و اعتلای مکتب اهل بیت(ع) در این دوران و همچنین دوری از وادادگی و افراط گرایی مذهبی و فرقه گرایی، خاطرنشان کرد: معتقدم که آیت الله صانعی نقشی اصلی در دوری از وادادگی و افراط گرایی مذهبی و فرقه گرایی دارند، ایشان اقلیت های دینی و مذهبی را کاملاً دارای حقوق مساوی می دانند و هیچ فرقی بین بهایی، مسلمان و اقلیت های دیگری از نظر حقوقی قائل نیستند لذا به طور طبیعی دیدگاهی که ایشان دارند کاملاً ما را از افراط گرایی باز می دارد. آیت الله صانعی در این تفکر و نظر که حقوق اقلیت ها مساوی است، از پیشتازان هستند؛ ایشان به شدت روی این نوع از مسایل کار می کنند و بیش از ۲۰ سال است که بر روی فتوای ایشان در این زمینه کار می شود و اگر فتوای ایشان همچنان مدنظر قرار گیرد ما را از افراط گرایی و وادادگی باز می دارد.

نمی پذیرند که سیاست بخواهد تمام  اصولی را که اسلام و انسانیت به آن معتقد است را زیر پا بگذارد

وی در مورد راهبرد آیت الله صانعی در خصوص ارتباط و تعامل با حکومت ایران و حوزه سیاست در ایران، اظهار کرد: به طور کلی ایشان در بسیاری از کتاب های چاپ شده و مصاحبه هایی که داشتند بیان کردند که قلمرو دین را با تعریفی که دارند از سیاست جدا نمی دانند، ولی بسیار آدم ارزشی هستند و در حقیقت نمی پذیرند که سیاست بخواهد تمام ارزش ها و اصولی را که اسلام و انسانیت به آن معتقد است را زیر پا بگذارد لذا ایشان عملاً در عرصه سیاست فاصله گرفته و به کناری می روند.

نگاه ایشان به سیاست کاملاً اصولگرایانه است 

حاضر نیست اصول و ارزش هایی که اعتقاد دارد را در قالب سیاست زیر پا بگذارد

این محقق و پژوهشگر ادامه داد: آیت الله صانعی تعریفی که از دین و سیاست دارند، اصلاً بدین معنا نیست که اگر یک زمانی شخصی تشخیص داد که باید وظیفه ای را انجام دهد، مخالف باشند، اما در چندین مصاحبه با رسانه های خارجی در دهه ۸۰ توضیح دادند حال که سیاست به شکل فعلی است، ما کنار رفتیم و کاری به سیاست نداریم. این است که نگاه ایشان به سیاست یک انسان کاملاً اصولگراست بدین معنا که حاضر نیست اصول و ارزش هایی که اعتقاد دارد را در قالب سیاست زیر پا بگذارد.

انحصار حکومت به فقها را باور ندارند و ملاک قدرت سیاسی را رأی مردم می دانند

وی در پاسخ به اینکه آیا ایشان به حوزه سیاست به مفهوم اختیار گرفتن قدرت سیاسی و انحصار حکومت به فقها باور دارند؟ گفت: ایشان چنین اعتقادی ندارند بلکه ملاک قدرت سیاسی را رأی مردم می دانند.

اگر ایشان می خواستند مقداری با وضع موجود راه بیایند، امروز باید در حکومت جایگاه متفاوت تری داشته باشند

وی در پاسخ به اینکه با توجه به عملکرد آیت الله صانعی، چگونه می توان نتیجه گرفت که ایشان از سیاست کناره گیری کردند؟ گفت: ایشان وقتی سیاست را به این معنا می بینند که ارزش ها و اصول را زیر پا گذاشتند و هیچ ارزشی ثابت نیست به طور طبیعی از سیاست فاصله گرفته و در مصاحبه های متعددی که دارند از این نظر و مشی خود دفاع می کنند. با توجه به سوابقی که آیت الله صانعی در زمان حضرت امام خمینی(ره) داشتند و شاگرد ایشان بودند و از سوی امام به شورای نگهبان و دادستان کل کشور منصوب شدند، اگر ایشان می خواستند مقداری با وضع موجود راه بیایند، امروز باید در حکومت جایگاه متفاوت تری داشته باشند، اما اینطور نیست؛ نمونه آن اینکه فتاوی ایشان توسط تلویزیون، رادیو و حاکمیت خوانده نمی شود و این فاصله کاملاً مشخص است.

بیت ایشان بر روی همه باز است 

یکی از ساده ترین مراجعی است که تاکنون دیده ام

وی درباره میزان حساسیت آیت الله صانعی از سلامت بیت خود، اظهار کرد: به نظر من که ۵۰ سال است روحانی هستم و دفاتر مراجع بسیاری را هم دیدم و با رعایت انصاف به این نکته اشاره می کنم که بیت ایشان بر روی همه باز است و ابهامی ندارد. ایشان کاملاً ساده زندگی می کنند. حتی زمانی که مسئولیتی در شورای نگهبان داشتند یا دادستان کل کشور بودند، ساده زیست بودند و به نظر من اکنون هم یکی از ساده ترین مراجعی است که تاکنون دیده ام. بنده قبل از انقلاب نیز همراه آیت الله صانعی بودم؛ ایشان به سختی زندگی می کردند و شب های جمعه به تهران می رفتند و منبر داشتند، وقتی می دیدند که یک طلبه ای امکانات زندگی و حتی کرایه خانه ندارند، پنهانی به این طلبه پول می رساندند.

آیت الله صانعی در اعتلای حوزه علمیه قم و سایر حوزه های علمیه نقش اصلی دارند

وی در پاسخ به اینکه نقش مرجعیت به ویژه آیت الله صانعی در جوشش و اعتلای حوزه  قم مقدسه چه بوده است؟ تصریح کرد: پس از اینکه انقلاب شد و دین در حاکمیت قرار گرفت، مردم، جوانان، تحصیل کردگان و دانشگاهیان سوالات بسیاری داشتند لذا نوع نگاه و فتاوی آیت الله صانعی در پاسخگویی به سوالات بسیار راهگشا بود و توانست در اعتلای حوزه علمیه قم و سایر حوزه های علمیه نقش اصلی داشته باشد.

آینده مرجعیت به نوع عملکرد حکومت بستگی دارد

کیمیایی با توجه به شرایط فعلی در مورد آینده مرجعیت در ایران و به طور کلی شیعه، گفت: این بحث بسیار پیچیده است و به نوع عملکرد حکومت بستگی دارد مبنی بر اینکه حکومت تا چه میزان میان نسل جدید با دین فاصله ایجاد کند. من اصلاً اعتقاد ندارم که در حال حاضر دین از بین رفته، ولی معتقدم دین گریزی بسیار شده و این امر به نوع نگاه ما به دین و شریعت وابسته است. آینده مرجعیت بستگی دارد به همین شرایطی که جامعه ایران دارد و از حیطه قدرت آیت الله صانعی خارج است، اما به طور کلی معتقدم تا زمانی که دین هست، فقه شیعه، مسلک شیعه و مرجعیت دینی نیز وجود خواهد داشت.