مرحله دومِ دومین نشست از سلسله نشست‌های فقه‌پژوهی مؤسسه فقه الثقلین وابسته به دفتر آیت الله العظمی صانعی،  با موضوع «چالش‌های حقوق زنان در فقه» صبح روز پنجشنبه ۲۲ آذرماه با حضور جمع کثیری از استادان حوزه‌ و دانشگاه، فعالان حوزه زنان و علمای اهل سنت در سالن همایش‌های تالار شهر شورای شهر مشهد مقدس برگزار شد.

به گزارش مرجع ما به نقل از شفقنا، دکتر «عباس شیخ الاسلامی» استاد دانشگاه در دومین نشست از سلسله نشست‌های فقه‌پژوهی در مشهد طی سخنانی اظهار داشت: فقهاء و حقوقدانان می‌توانند با تعامل چالش‌های حوزه زنان را حل کنند.

وی با ابراز تأسف از حل نشدن مشکل زنان در ایران گفت: چهل سال از انقلاب و ۱۱۰ سال از انقلاب مشروطه گذشته و باید این مسائل زودتر حل می‌شد.

شیخ الاسلامی افزود: البته در این مدت تحولات زیادی رخ داده است. امروز در فقه سیاسی مردم‌سالاری پذیرفته شده و هرچند که این موضوع به سادگی اتفاق نیفتاده است. یک زمانی نوشتن قانون خلاف شرع بود ولی امروز همه این موضوع را پذیرفته‌اند.

بحث «برابری دیه زن و مرد» را تا حدودی حل کرده‌اند و ما مشکلات آنچنانی نداریم. الان زنان مهریه را به روز می‌گیرند. قضاوت آنها در سطح دادسرا و شرط وکالت در طلاق و غیره مسائلی هستند که حل شده است. این موضوعات نشان می‌دهد که ما در حوزه چالش‌های زنان قدم‌هایی را برداشته‌ایم؛ اما باید سریعتر حرکت کنیم.

شیخ الاسلامی گفت: باید فقه و حقوق را به هم نزدیک کنیم، یعنی حقوقدانان و فقهاء با هم تعامل کنند تا مشکلات حل شود. نظر برخی از استادان حقوق مدرن این است که ریشه های این حقوق در فقه است.

این استاد دانشگاه «عقل‌گرایی» را رشته حقوق دانست و تصریح کرد: قانون از متن جامعه گرفته می‌شود و قصد آن تساوی سازی، عدالت و شفافیت است. اختلاف نظریات و تفاسیر هم در آن به حداقل می‌رسد. در حالی که فقه چون از نص گرفته می‌شود و سنت گرا است و از بالا به پایین نگاه می‌کند ویژگی های خاص خود را دارد؛ اما نباید آن را از صحنه اجتماع حذف کرد. ویژگی فقه آن است که توسط مردم به راحتی اجرا می‌شود. تفاوت دیگر فقه و حقوق این است که در فقه مسائل بیشتر از منظر خصوصی دیده می‌شود اما در حقوق بسیاری از مسائل عمومی دیده می‌شود.

وی گفت: فقط باید تعارض فقه با عدالت را در برخی از مسائل حل کرد و اگر این تعارض حل نشود مقبولیت آن کم می‌شود.

شیخ الاسلامی در بیان راهکارهای حل تعارضات فقه و اصول گفت: یک تفکر می‌گوید فقه را کنار بگذاریم. تفکر دیگری می‌گوید فقط به فقه نگاه کنیم و حقوق را کنار بگذاریم. راه سوم که عقلایی هم به نظر می‌رسد برقراری آشتی فقه و حقوق است.

در این مورد حداقل ده پانزده نظر ارائه شده است که باید ببینیم کدام راهکار سازگاری بیشتری با دین دارد.

وی افزود: باید روی بحث مطابقت حکم با شرایط روز کار کرد. بحث ثابت و متغیر را هم داریم که پتانسیل خوبی برای حل مشکلات امروز دارد.

شیخ الاسلامی گفت: با تفسیر عالمانه آیه «لقد کرمنا بنی آدم» و آیات مشابه آن مشکلات زیادی حل می‌شود. قرآن می گوید: قول‌های مختلف را باید شنید. نباید جامعه به راهی برود که مسلمانان از حرف زدن بترسند. حکومت باید تحمل شنیدن سخنان مختلف را داشته باشد.

وی تصریح کرد: با این فضاهای اجتماعی و این سیر سریع تحولات اجتماعی اگر دیر بجنبیم فرصت از دست می‌رود. حوزه و دانشگاه و جامعه مردان را به سمت عدالت ببرند. فرزندانی را تربیت کنند که عدالتخواه باشند.

این استاد دانشگاه گفت: البته یک سری از مباحث هم که ربطی به فقه ندارد به گردن فقه نیندازیم. اینکه بخشنامه کرده‌ایم که ۳۰ درصد از مدیران خانم باشند ربطی به فقه ندارد. این برای جمهوری اسلامی زشت است که در این زمینه از افغانستان عقب‌تر باشد.