به گزارش مرجع ما (پایگاه اطلاع رسانی مراجع شیعه) به نقل از شفقنا؛

کارشناس فرق و مذاهب اسلامی و دبیر شورای کتاب مجمع جهانی اهل بیت (ع)، بی احترامی به قبور ائمه بقیع و اقداماتی از این دست را ناشی از یک جریان انحرافی فکری و همچنین یک جریان سیاسی و اجتماعی دانست و گفت: بی احترامی به قبور مقدسه بزرگان توسط وهابیت به دلیل اینکه جنبه فکری و اعتقادی دارد از یک نوع جهالت انحرافی برمی خیزد و از طرف دیگر ناشی از نوعی تعامل اجتماعی است که مردم جامعه عربستان و عرب های آن زمان به خصوص عرب های منطقه نجد که پیروان آن گروندگان عبدالوهاب بودند، به دنبال این نوع مسایل می گشتند.

او معتقد است که اگر از داخل خود اهل سنت بزرگانی با تفکر نقد جریان انحرافی وهابیت حرکت کنند، مسلما در تعدیل افکار وهابیت موثر خواهند بود. از جهت دیگر نیز باید بین بزرگان جریان وسیعی در جهان اسلام ایجاد شود و با تشکیل کنفرانس ها، نشست ها و کنگره ها علمای اهل سنت را جمع کنند و میدان بحث و گفت‌وگو با حسن نیت ایجاد شود و افکار وهابیت و سلفیت منحرف نقد شوند و به سوی یک مسیر درستی با یک تعامل سازنده پیش بروند.

حجت السلام و المسلمین عباس جعفری فراهانی در گفت وگو با شفقنا به ریشه ها و دلایل تخریب قبور ائمه بقیع به وسیله جریان وهابیت اشاره و اظهار کرد: جریان انحرافی و تکفیری وهابیت پیرو افکار و اندیشه های غلط، دروغین و باطل محمد بن عبدالوهاب ایجاد شد و افکار عبدالوهاب هم به پیروی از افکار منحرف ابن تیمیه در قرن هفتم هجری بنیان گذاشته شد؛ موضوعات مختلفی در اندیشه ها و افکار غلط عبدالوهاب وجود دارد که اتفاقا معروف هستند، به عنوان مثال این جریان در بحث اعتقاد به خداوند، صفات و ویژگی هایی را برای خداوند معتقدند که خلاف آیات قرآن و روایات صحیح است؛ همچنین در بحث توسل، شفاعت، زیارت قبور، احترام به صاحبان قبور و رفتن به مساجد مقدس، اعتقاداتی خلاف آنچه قرآن و روایات تأکید کردند، دارند؛ در رأس اندیشه ها و افکار انحرافی وهابیت مساله اهل بیت(ع) قرار دارد. در صدر اسلام به پیروی از دستور خداوند و سنت صحیح پیامبر(ص) جریان پیشوایی و رهبری مسلمانان معتقد به ثقلین یعنی معتقدین به قرآن و اهل بیت(ع) ایجاد شد؛ سپس از میان معتقدین به تقدیس و تقدس صحابه، گروه منحرفی به پیروی از خلفای سه گانه صدر اسلام ایجاد شد و جریان وهابیت پیرو همین جریان هستند که در تاریخ اسلام آثار و لوازم بسیار فراوانی از آنها به جا گذاشته شد.

او ادامه داد: به پیروی از جریان منحرف در صدر اسلام، افکار و اندیشه های انحرافی دیگری مانند خوارج به وجود آمدند که آنان نیز دشمنی با جریان امامت امام علی داشتند و در جنگ صفین، جمل و نهروان ایجاد شدند؛ خوارج جریانی انحرافی از مسیر صحیح و درست اسلام ناب محمدی بودند.

او به تاریخچه شکل گیری جریان وهابیت اشاره و تصریح کرد: جریان انحرافی وهابیت در قرن 12 در منطقه ریاض با افکار محمدبن عبدالوهاب که یک عالم سنی مذهب حنبلی بود، بنیان گذاشته شد و همان افکار انحرافی گذشته به خصوص افکار انحرافی ابن تیمیه که از علمای سوریه و شام در قرن 7 بود، این جریان را ایجاد کرد و به آن بها داد.

او افزود: یکی از موضوعاتی که در اصول و برنامه های جریان وهابیت بسیار به آن دامن زدند بحث قبور بزرگان و احترام قبور مقدس ائمه و پیامبر گرامی است. در بعضی از نوشته ها، عبدالوهاب حتی بی احترامی ها و جسارت هایی هم نسبت به قبر مقدس پیامبر(ص) از خود نشان داد که با حمایت مسلمانان و احترامی که به پیامبر(ص) می گذاشتند، موفق نشدند بی احترامی ها و جسارت های بیشتری نسبت به قبر پیامبر(ص) از خود نشان دهند. در تاریخ آمده که روزی عبدالوهاب با یاران خود در کنار قبر پیامبر(ص) بودند، سپس به شاگردان، یاران و اصحاب خود گفت: کسی که ما آمدیم کنار قبرش کیست؟ گفتند: قبر پیامبر اسلام، حضرت محمد(ص) است، عبدالوهاب گفت: چرا به او احترام می گذاریم و او را زیارت می کنیم او که ارزشی ندارد و سپس گفت: از عصایی که در دست من هست چه کاری برمی آید؟ شاگردانش گفتند: این یک تکه چوب است و کاری از دستش بر نمی آید، عبدالوهاب گفت: از دست کسی که در داخل این قبر با عنوان پیامبر(ص) خوابیده و قبر اوست هم بیش از این چوب کاری بر نمی آید. این همه بی احترامی و جسارت نسبت به پیامبر نشان از یک جریان باطل، انحرافی و خشک مقدسی یا یک انحراف جهالت گونه ای دارد که عبدالوهاب داشته و آنها را مطرح کرده است.

جعفری فراهانی در پاسخ به اینکه بی احترامی به قبور و جسارت به صاحبان قبور مقدسه پیامبر(ص) یا ائمه از چه مسایلی سرچشمه می گیرد؟ گفت: این نوع بی احترامی ها ناشی از یک جریان انحرافی فکری و هم یک جریان سیاسی و اجتماعی است. به عبارت دیگر بی احترامی به قبور مقدسه بزرگان توسط وهابیت به دلیل اینکه جنبه فکری و اعتقادی دارد از یک نوع جهالت انحرافی برمی خیزد و از طرف دیگر ناشی از نوعی تعامل اجتماعی است که مردم جامعه عربستان و عرب های آن زمان به خصوص عرب های منطقه نجد که پیروان آن گروندگان عبدالوهاب بودند، به دنبال این نوع مسایل می گشتند. به عبارت دیگر اگر مردمی که در جامعه نجد عربستان زندگی می کردند را از نظر اجتماعی بررسی کنیم اینها دچار یک نوع زندگی بدوی بدون برخورداری از روابط اجتماعی بالا بودند، در میان آنها جنبه های زندگی شهرنشینی و تعامل با ملت دیگر وجود نداشت, آنها یک ملت عرب بیابانی بودند که به شغل های مختلف چوپانی و انواع و اقسام شغل های بیابانگردی مبتلا بودند و از نوعی ضعف تعامل اجتماعی برخوردار بودند.

او اظهار کرد: بی احترامی به قبور در میان جریان وهابیت در حالی نشات گرفته از ضعف تعامل اجتماعی مردم آن زمان است که تاریخ ادیان دیگر نشان می دهد ملت های صاحب تمدن گذشته در ایران باستان، مسیحیت یا ملت های دیگر، بزرگان خود را پاس می داشتند و به آنها احترام می گذاشتند، افکار آنها را نشر می دادند، به خصوص شخصیت ها و بزرگان این ملت ها افکار درستی داشتند، خدماتی از خود نشان داده بودند، خدمت هایی به مردم کرده بودند و در ابعاد مختلف زندگی مردم تاثیراتی داشتند، مردم به این افراد با احترام نگاه می کردند، قبور آنها را محترم می شمارند، اما مردم عرب قرن 12 در عربستان به پیروی از عبدالوهاب بی احترامی هایی را نسبت به قبور بزرگان از خود نشان می دهند.

جعفری فراهانی در مورد اینکه تفکر و اعمال انحرافی وهابیت تحت تاثیر سیاست و قدرت ها قرار می گیرد، گفت: می توانیم بگوییم که در منطقه خاص عربستان این مساله وجود دارد. ما در تاریخ گذشته عربستان شخصیت های ذی نفوذ بزرگی نداشتیم، شخصیت ها در ملت های ایران، رم، یونان، اروپا و جاهای دیگر، شخصیت های بزرگ و موثری از جهت تمدنی بودند و تاثیرات مثبتی داشتند و تا قبل از ظهور اسلام، منطقه عربستان خالی از این جریان بوده است و این یک نوع ضعفی است که در این منطقه وجود داشته البته اگر به تاریخ گذشته جنوب عربستان در منطقه یمن نگاه کنیم که در قرآن هم به آن اشاره شده بعضی از تمدن ها ذی نفوذ بودند مثل جریان بلقیس و سلیمان؛ اما در مناطق نجد، ریاض، مکه و مدینه غیر از جریان حضرت ابراهیم و اسماعیل شخصیت دیگری نداشتیم لذا شاید به یک معنا هم بتوانیم بگوییم که اینها چون شخصیت های ذی نفوذ و موثر نداشتند بی احترامی به بزرگانشان از سوی جریان وهابیت به نوعی از این مساله نشات می گیرد یا تاثیری در این جهت داشته است.

او در پاسخ به اینکه آیا در دنیای امروز امکان تعدیل تفکرات تندروانه از جمله تفکر وهابیت وجود دارد؟ گفت: به نظرم امکان تعدیل تفکرات انحرافی وهابی ها وجود دارد به خصوص در زمان فعلی که در میان شخصیت های اهل سنت معاصر افرادی دیده می شوند و اندیشه ها و افکارشان را منتشر می کنند که در مورد جریان ها، فرقه ها و گرایش های مختلف اهل سنت از جمله حنبلی، حنفی و شافعی افکار جدیدی را مطرح می کنند. یکی از این شخصیت های معاصر اهل سنت حسن بن فرحان المالکی است که در منطقه ریاض زندگی می کند، این فرد افکار بسیار نویی دارد، بحث، احتجاج و سخنرانی می کند و کتاب می نویسد و افکار اهل سنت که گرایش وهابیت دارند را نقد می کند یا نگاهشان نسبت به پیامبر، آیات، تفسیر و تاویل قرآن، صحابه پیامبر و جریان های بنی امیه و بنی عباس را مورد نقد قرار می دهد. البته پیش از فرحان هم اساتید و بعضی از افراد مصری دیگری بودند که جریان وهابیت را نقد می کردند.

او ادامه داد: در یکی از کتاب های نقد جریان وهابیت، فرحان المالکی می گوید که نگاه عبدالوهاب به پیروی از ابن تیمیه و ابن کثیر و دیگر پیشوایان وهابیت و سلفیت، نگاه هایی انحرافی است و دقیق نیست. به عنوان مثال یک بحث کلان و وسیعی که میان شیعه و سنی وجود دارد این است که آیا صحابه فی نفسه مقدس هستند یا قائل به نقدند. علما و بزرگان شیعه معتقدند که صحابه قابل نقد هستند، خود خداوند در قرآن صحابه را نقد کرده است مانند مواردی که در آیات قرآن آمده و به پیامبر(ص) خطاب می کند؛ ای پیامبر همه کسانی که دور تو به عنوان یاران تو جمع می شوند، اهل صداقت و راستی نیستند بعضی از آنها منافق هستند، یعنی چهره صحیح و درستی ندارند بلکه کسانی هستند که به ظاهر می گویند ما یار و دوستدار شما هستیم ولی در پشت صحنه نقشه و توطئه علیه برنامه های شما می چینند. یا کسانی بعد از رحلت پیامبر(ص) نتوانستند آن امانت الهی را که قرآن و سنت پیامبر(ص) به آنها تحویل داده بودند، در جایگاه خود حفظ و از آن استفاده کنند، دچار انحرافاتی شدند و نگاهشان به تفسیر و تاویل قرآن و بعضی از شخصیت های ممتازی که مورد تمجید پیامبر و خداوند قرآن گرفته بودند مانند امام علی تغییر کرد. فرحان المالکی می گوید که ما نباید نگاهمان به صحابه پیامبر یکسان باشد و همه را مقدس بشماریم، در میان صحابه پیامبر افراد خوب و بد داریم، این امر را باید قائل شویم و همه صحابه را مقدس نشماریم و جای نقد صحابه در دیدگاه هایمان وجود داشته باشد.

جعفری فراهانی به یکی دیگر از نقدهای فرحان المالکی اشاره و اظهار کرد: بنی امیه یک جریان انحرافی روشن و واضحی در تاریخ اسلام هستند، عملکرد و رفتار آنها به ظاهر به اسم اسلام و دفاع از پیامبر بوده، ولی در عمق ضد تعالیم اسلام و برخلاف سنت پیامبر(ص) بوده است مثل تجاوز به حقوق مردم، سوء استفاده از بیت المال، قتل و غارت و جنایات و ظلم هایی که بنی امیه در تاریخ اسلام از دوران ابوسفیان انجام داد، همه این موارد برخلاف بسیاری از دستورات صریح قرآن است، ارتباط و تأثیری که آنها با مذاهب دیگر از جمله مسیحیت و یهودیت گرفتند، خلاف دستورات اسلام و سنت پیامبر(ص) بود، فرحان المالکی همه این مسایل را مورد نقد قرار می دهد.

او به چرایی درستی تخریب قبور ائمه در تفکر وهابیت اشاره و تصریح کرد: افکار خشک و انحرافی وهابیت و سلفیت بی احترامی قبور را تا مرحله تخریب پیش بردند. آنها راجع به ائمه معصومین و شیعه نیز همین نگاه را حتی شدیدتر دارند و معتقدند که هیچ قبری نباید مورد احترام قرار گیرد چرا که کسانی که از این جهان به دنیای دیگری می روند جسم آنها دیگر ارزشی ندارد و اگر احترامی و ارزشی برای آنها باشد برای روح آنها وجود دارد در حالی که اعتقاد درست مذهبی پیروان اهل بیت(ع) و شیعه این است که بدن مومن هم مورد احترام است، غیر از ارزش معنوی که برای اعمال و رفتار او در عالم برزخ تا جهان آخرت وجود دارد، بدن و جنازه مومن و مسلمان و حتی غیر مسلمانان باید مورد احترام  واقع شود، نباید بی احترامی به جنازه آنها صورت گیرد، به خصوص کسانی که مومن و مسلمان هستند. لذا یک انسان ساده و در حد عادی باید مورد احترام باشد چه برسد به امام معصوم و پیشوای شیعه یا یک عالم مذهبی و مجتهد دینی.

او افزود: وهابیت و سلفیت با اعتقاد انحرافی خود نسبت به قبور ائمه بقیع، به قبور مقدس چهار امام شیعه در قبرستان بقیع بی احترامی کردند و حتی گنبد، بارگاهی و سایبانی که بر روی قبر مقدس این بزرگان وجود داشت را تخریب کردند و ضریح ها را از بین بردند. تخریب قبور ائمه از سوی وهابیت ظلم بزرگی بود، بیش از 100سال از جریان تخریب قبور ائمه بقیع می گذرد، حکومت وهابی با آل سعود متحد شدند و در عربستان قدرت پیدا کردند و دیگر اجازه ساخت آرامگاه های ائمه بقیع را ندادند.

جعفری فراهانی برای تعدیل بخشی به تفکر انحرافی وهابیت راهکاری ارایه داد و گفت: اگر از داخل خود اهل سنت بزرگانی با تفکر نقد جریان انحرافی وهابیت حرکت کنند، مسلما در تعدیل افکار وهابیت موثر خواهند بود. از جهت دیگر نیز باید بین بزرگان یک جریان وسیعی در جهان اسلام ایجاد شود و با تشکیل کنفرانس ها، نشست ها و کنگره ها علمای اهل سنت را جمع کنند، مانند کنگره ای که چند ماه پیش در قم تشکیل شد، به نام جریان اجتماع علما در مخالفت با افکار انحرافی. اگر این کنگره ها ایجاد شود و علمای مذاهب مختلف از جمله اهل سنت از شاخه های مختلف مالکی، شافعی  و حنبلی در ایران یا هر کشور دیگری جمع شوند و میدان بحث و گفت‌وگو با حسن نیت ایجاد شود و افکار وهابیت و سلفیت منحرف نقد شوند و به سوی یک مسیر درستی با یک تعامل سازنده پیش بروند به شرط اینکه جریان سیاسی در این مسایل دخالت نکند؛ در این صورت می توان امیدوار بود که تفکر انحرافی و تندروانه وهابیت تعدیل یابد.

او به پیوند میان وهابیت و جریان داعش اشاره کرد و گفت: امروز به دنبال جریان انحرافی وهابیت و تکفیری، گروه های منحرف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جدیدی پدید آمدند مانند القاعده، طالبان و جدیدترین و قوی ترین گروه انحرافی به پیروی از جریان وهابیت جریان داعش است. جریان داعش از یک سو به افکار انحرافی جریان منحرف وهابیت و از طرف دیگر به انگیزه های سیاسی برای این جریان برمی گردد؛ استعمارگران، توطئه گران و مخالفان اسلام از جمله آمریکا و صهیونیست ها به دنبال جریان اسلام هراسی و شیعه هراسی که بعد از حوادث خاورمیانه در چندین سال گذشته به وجود آمد، تلاش کردند مردم منطقه به جریان صحیح دینی یعنی جریان اسلام واقعی و ناب که تفکر شیعه اثنی عشری است، گرایش پیدا نکنند، دشمنان اسلام از تلاش برای عدم گرایش به دین صحیح در میان ملت های خود و منطقه اروپا، آمریکا و سایر مناطق دنیا فروگذار نکردند.

جعفری فراهانی میان اقدامات وهابی ها و داعش تشابهاتی را برشمرد و گفت: بسیاری از عملکردهای منفی و زشت داعش، شبیه کارهایی است که وهابی های گذشته انجام می دادند مثل تخریب آرامگاه های بزرگان و شخصیت هایی که در منطقه سوریه، شام و عراق وجود دارد و این هم بسیار خطرناک است. امیدواریم با خیزش درست و قوی که از ناحیه مسلمانان و علمای بزرگ اسلام در مقابله با جریان داعش می شود، این گروه تروریستی به اهدف و انگیزه های خود نرسند و از ظلم و ستم آنها جلوگیری شود، به خصوص جنایات وحشیانه ای که این گروه در کشتن مردم از زن و مرد مسلمان و غیر مسلمان و از فرق مذاهب مختلف در عراق و سوریه انجام می دهند؛ به زودی باید جلوی ظلم و جنایت این جریان انحرافی گرفته شود.