حضرت آیتالله مکارم شیرازی در درس خارج فقه خود بیان کرد: بر اساس فتوای امام خمینی (ره) در فرع چهارم بخش نهم بنا بر احتیاط واجب نائب هنگام قربانی نیّت کند که منوب عنه من با این ذبح از احرام بیرون آید.
موضوع: دروس
به گزارش مرجع ما (پایگاه اطلاع رسانی مراجع شیعه)؛
حضرت آیتالله مکارم در ادامه سلسله جلسات در خارج فقه «حج» خود روز چهارشنبه 30 اردیبهشت ماه بیان کرد:ماه رجب ماه ولایت، ماه شعبان ماه نبوت و ماه رمضان ماه خداوند است. در واقع ماه شعبان ماه استقبال ماه رمضان است و انسان باید در این ماه با توجه به اعیاد خجستهای که در آن وجود دارد خود را برای ضیافت و مهمانی خداوند آماده کند و آنچه را برای ماه مبارک لازم است برای خود مهیا کند.
وی ادامه داد: امام حسن عسکری میفرماید: «جُرْأَةُ الْوَلَدِ عَلَى وَالِدِهِ فِي صِغَرِهِ تَدْعُو إِلَى الْعُقُوقِ فِي كِبَرِهِ» یعنی جرأت پیدا کردن و جسور شدن کودک در برابر پدرش در کودکی، سبب نافرمانی او در بزرگی میشود. امام علیه السلام در این روایت، یکی از نکات تربیتی فرزند را بیان فرموده است. اسلام برای تربیت فرزند اهمیت زیادی قائل شده است. سورهی لقمان بخشی از این توصیهها را در از زبان لقمان حکیم بیان میکند. در روایات نیز نکات بسیاری در این مورد ذکر شده است. یکی از آن نکات آن چیزی است که در روایت بالا آمده است این است که اگر کسی فرزند خود را در کودکی جسور کند و بیش از اندازه به او میدان دهد، این موجب میشود که کودک در بزرگی نسبت به پدر و مادر خود نافرمان شده سخن آنها را نپذیرد. پدر و مادر به فرزند خود علاقه دارد ولی این علاقه باید حقیقی باشد نه کاذب. محبت دروغین این است که اگر مثلاً کودک حرفهای زشت بزند آن را به حساب بلبل زبانی او بگذارند و یا کارهای خلاف فرزند خود را به سبب محبتی که دارند توجیه کنند. محبت راستین این است که پدر و مادر، خیر و صلاح فرزند را در امروز و آینده در نظر بگیرند. گاه ممکن است فرزند از یک مسالهی تربیتی ناراحت شود ولی بسان داروی تلخی است که طبیب برای بهبودی تجویز میکند. اگر فرزند جسور شود، پایهی تربیتی او خراب میشود و در بزرگی به پدر و مادر خود اعتنا نمیکند.
این مرجع تقلید بیان کرد: تحقیر بزرگترها در عدم فهم مسائل جدید موجب تجری و بی اعتنایی فرزندان نسبت به پدر و مادرها شده است. در حقیقت این یکی از مسائلی مهمی است که گریبانگیر جامعه امروز ماست. در زمان ما تا حدی به سبب تبلیغات مسموم، یک سری بد آموزی در مورد فرزندان وجود دارد که پدر و مادر مربوط به دوران گذشته هستند و افکار آنها قدیمی است و جوانان هستند که به وضع روز آشنا هستند. این نوع تبلیغات موجب میشود بی اعتنایی جوانان نسبت به پدر و مادرها شده است تجربه نشان داده است که وقتی فرزندان از پدر و مادر خود جدا میشوند، مسیرهایی را میپیمایند که غالباً به پشیمانی میانجامد. تربیت باید آمیخته با محبت باشد. گاه پدران و مادران امر تربیتی را با خشونت میآمیزند. ایستادن بر روی اصول تربیتی نباید با خشونت همراه باشد. اینکه در کلمات لقمان حکیم عبارت ﴿یا بنیّ﴾ همواره تکرار میشود همین حاکی از محبت لقمان به فرزند خود بوده است.
وی ادامه داد: مدتها بود که عنوان میکردند که بشر از توحش خارج شده است و بشر دیگر متمدن شده است این در حالی است که اوضاعی در جهان قابل مشاهده است که ما میتوانیم در آن توحش گذشته بشر را مشاهده کنیم. مهمترین نمونه این توحش و وحشی گری جریانات یمن است. در حقیقت ما در جریان یمن دوران جاهلیت عرب را میتوانیم مشاهده کنیم چرا که اینها حدود 50 روز بمب بر سر یمنیها ریختند آن هم در ماههای حرام، مسالهای که متاسفانه توسط بسیاری از کشورهای اروپایی رها شده از دوران توحش حمایت شده و متاسفانه کنفرانس اسلامی نیز این امر را امضا کرده است. این چیزی غیر از توحش است که کشورهای غربی به کسی که قصدش چیزی جز ویران کردن نیست اجازه میدهند کارش را بکند و کسی که به قصد کمک کشتیی را به آنجا ارسال میکند نمیگذارند کشتی به مقصد برسد. از این جالبتر رفتار و امضا مفتیان کل عربستان است آنهایی که مفتی کل هستند و انگار آیات صریح قرآن مبنی بر حرمت جنگ در ماههای حرام را نادیده گرفتهاند. اینها همه نشان دهنده بازگشت به دوران توحش و بربریت است.
آیتالله مکارم در ادامه مباحث فقهی و مسالهی نهم بیان کرد: مساله نهم از مسائل احصار و صد اختصاص به مریض داشت و آن اینکه اگر فردی بیمار شود و نتواند عمره را به جا آورد باید قربانی کند و از احرام خارج شود. این مساله چهار فرع داشت که ما در جلسات گذشته سه فرع آن را تشریح کردیم. امام خمینی (ره) در این فرع میفرماید: «والأحوط أن يقصد النائب عند الذبح تحلل المنوب عنه» بنا بر احتیاط واجب نائب هنگام قربانی نیّت کند که منوب عنه من با این ذبح از احرام بیرون آید. این بحث مترتب بر بحث گذشته است که اگر منوب عنه خودش قربانی را ذبح میکرد آیا نیّت تحلل برای او لازم بود یا اینکه تحلل از آثار قهری ذبح میباشد. ما گفتیم که تحلل خود به خود حاصل میشود و در روایات اثری از نیّت مزبور وجود ندارد و فقط دستور به قربانی داده شده است و اینکه فرد بعد از آن از احرام بیرون میآید. همچنین اگر کسی از طرف دیگری نیابت کند و عنوان را به او نگوید بلکه خودش نیّت کند مثلاً کسی میخواهد زکات بدهد و پول را به زید میدهد و میگوید از طرف من وکیلی که آن را به دست عمرو برسانی و نمیگوید که آن را برای زکات، صدقه، هدیه، خمس و یا چیز دیگر بدهد در اینجا نیّت منوب عنه کافی است و لازم نیست که نائب نیز نیّت کند. در مورد عناوین قصدیه وقتی عمل به منوب عنه منسوب است و او نیّت کند کفایت میکند. بنابراین حتی اگر قصد تحلل لازم باشد، قصد منوب عنه کفایت میکند و لازم نیست که نائب نیز قصد تحلل داشته باشد. البته نباید از این نکته غافل بود که غالباً انسان هنگام قربانی، قهرا قصد میکند بنابراین اگر کسی از او بپرسد که چرا قربانی میکند در جواب میگوید که برای خروج از احرام قربانی میکنم.
وی ادامه داد: سپس امام خمینی (ره) در مسالهی دهم به سراغ احصار در احرام حج رفته میفرماید: «لو أحرم بالحج و لم يتمكن بواسطة المرض عن الوصول إلى عرفات و المشعر وأراد التحلل يجب عليه الهدي، والأحوط بعثه أو بعث ثمنه إلى منى للذبح و واعد أن يذبح يوم العيد بمنى، فإذا ذبح يتحلل من كل شئ إلا النساء.» اگر کسی برای حج محرم شد و نتوانست به خاطر بیماری به عرفات و مشعر برسد در این صورت برای تحلل باید قربانی کند و احتیاط است که قربانی یا پولش را به منا بفرستاد و زمان قربانی را نیز مشخص کند و زمانی که قربانی کرد همه چیز بر او حلال میشود مگر زنان. از آنجا که حکم در حصر در عمره با حصر در حج مشابه هم است به همین دلیل فقهاء هنگام ذکر این مساله، حکم آن را مسلم فرض کردهاند. فقط علامه در تذکره در جلد 8 صفحه 43 عبارتی دارد که از آن بوی اجماع به مشام میرسد.«اذا بعث الهدی انتظر وصوله الی المحل فاذا کان یوم المواعدة قصّر من شعر رأسه و احل من کل شیء احرم منه فانهنّ لا یحللن حتی یحج من قابل و یطوف طواف النساء ان کان الحج واجبا او یطاف عنه فی القابل ان کان تطوعا قاله علمائنا و لم یعتبر الجمهور ذلک بل حکم بعضهم بجواز الاحلال مطلقاً و آخرون بالمنع مطلقاً.»