حضرت آیت‌الله العظمی صافی به پرسشی هایی درباره ماه رمضان پاسخ گفته است.
به گزارش مرجع ما به نقل از شفقنا متن پرسش های مطرح شده وپاسخ این مرجع تقلید شیعیان بدین شرح است:
موضوع: استفتائی
حضرت آیت‌الله العظمی صافی به پرسشی هایی درباره ماه رمضان پاسخ گفته است.
به گزارش مرجع ما به نقل از شفقنا متن پرسش های مطرح شده وپاسخ این مرجع تقلید شیعیان بدین شرح است:
رؤیت هلال با چشم مسلح
س. آیا رؤیت هلال با استفاده از ابزارهای نجومی (دوربین، تلسکوپ و …) اعتبار شرعی دارد؟
ج. کفایت رؤیت با چشم مسلّّح، مورد اشکال است.والله العالم
اثبات اول ماه
س. اگر رادیو و رسانه‌ها خبر دهند که در شهری ماه را دیده‌اند، آیا مسلمان‌ها در سراسر آن کشور می‌توانند آن روز را عید قرار دهند یا نه؟
ج. اگر از خبر رادیو یا رسانه‌های دیگر، برای شخص علم حاصل شود، باید عید قرار دهد. والله العالم
اتحاد افق
س. اگر ماه رمضان در شهری دیده شود، در شهرهای دیگر که افق آنها یکسان و یا دو ساعت فرق دارند اول ماه ثابت می‌شود یا نه؟
ج. اکتفا به رؤیت ماه در یک بلد برای سایر بلاد بعید نیست. والله العالم
ثبوت ماه با محاسبات منجّمین
س. آیا با محاسبات منجمین، ماه ثابت می‌شود، مخصوصاً وقتی که آنها امروز نسبت به زمان‌گذشته امکانات خیلی دقیق و مجهّز در اختیار دارند و اصرار می‌ورزند که نتائج دستگاه‌های علمی‌امروز قابل انکار نمی‌باشد؟
ج. پیشگوئی منجمّین بنفسه حجّت شرعیّه نیست. بلی، اگر برای هر کس موجب علم به صحّت محاسبه شود، باید به علمی که از گفته منجّم حاصل شده عمل نماید. والله العالم
روزه یوم الشک
س. اگر یوم الشک بین آخر شعبان و اول رمضان را به نیّت شعبان روزه گرفت، سپس نیّت افطار کرد و قبل از ظهر یا قبل از افطار معلوم شد که رمضان بوده است؛ در این صورت، اگر نیّت رمضان کند روزه‌اش صحیح است؟
ج. در فرض سؤال، نیّت روزه رمضان کند و روزه صحیح است. والله العالم
بلندبودن ماه
س. آیا تطوع و بلند بودن هلال را، دلیل بر شب دوم می‌دانید؟
ج. بلند بودن ماه و تطوع آن، دلیل شرعی بر شب دوم نیست. والله العالم
وقت امساک در ماه مبارک
س. در آستانه ماه شریف رمضان و با توجه به توسعه شهرها و عدم امکان تشخیص دقیق لحظه طلوع فجر، خواهشمند است نظر شریف خود را در مورد زمان امساک برای روزه و اقامه نماز صبح اعلام فرمائید.
ج. از هنگامی که شخص یقین به طلوع فجر صادق کند، امساک واجب است و می‌تواند نماز صبح را بخواند و تعیین طلوع با ساعت و دقیقه بطوری‌که شرعاً امساک واجب و نیز وقت نماز صبح باشد، ممکن نیست و احتیاط این است که در روزه امساک را قدری قبل از یقین به طلوع فجر شروع کند. والله العالم
دختران بالغ و عدم قدرت بر روزه‌گرفتن
س. سن بلوغ زن نه سال در رساله ذکر شده است و تکلیف بر او واجب است، در حالی‌که دختر این قدر کوچک است که اگر روزه بگیرد مریض می‌شود بلکه نمی‌تواند روزه بگیرد و علامت بلوغ دیگر هم ندارد، تکلیف ایشان چیست؟
ج. سن تکلیف دختران نه سال کامل قمری است و در عین حال قدرت شرط تکلیف است، آنکه قدرت انجامش را دارد باید انجام دهد و آنکه قدرتش را ندارد تکلیف ساقط است، مثلاً اگر قدرت گرفتن روزه ندارد نباید روزه بگیرد و هر وقت قدرت یافت قضا آن را بجا آورد ولی نماز و حجاب و امثال اینها را که قدرت دارد باید انجام دهد. والله العالم
عدم قدرت بر روزه بجهت سختی شغل و گرمای هوا
س. حکم شخصی که شغل او سخت و دشوار است و در شهر بسیار گرمی کار می‌کند و عملاً روزه‌گرفتن در تابستان برای وی تقریباً غیر ممکن است، چیست؟
ج. اگر می‌توانند از ساعات کار کم کنند و روزه‌ها را بگیرند و از برکات آن محروم نشوند؛ و اگر این کار میسر نیست، هر روز صبح به قدر مسافت شرعی مسافرت کنند و روزه خود را در آنجا افطار نمایند که فقط قضای آن روزها به عهده شخص می‌آید و کفاره ندارد.والله العالم
اعتبار تعیین روزه هر روز ماه رمضان
س. آیا در نیّت روزه ماه رمضان باید معیّن کنیم که روز چندم ماه رمضان را روزه می‌گیریم؟
ج. لازم نیست روزه هر روز را بخصوص نیّت کند، بلکه همین اندازه که بداند روزه ماه رمضان را می‌گیرد، کافی است. والله العالم
فراموش‌کردن نیّت روزه در ماه رمضان
س. اگر در ماه رمضان قبل از طلوع فجر نیّت را فراموش کرد، چه کند؟
ج. اگر قبل از ظهر یادش آمد، نیّت کند و اگر بعدازظهر یادش بیاید، روزه باطل است؛ ولی باید آن روز را امساک کند و بعد هم قضای آن را بگیرد. والله العالم
بیدارشدن روزه‌دار بدون نیت روزه بعد از نماز صبح
س. اگر شخصی قصد روزه‌گرفتن دارد ولی سحر جهت خوردن سحری بیدار نشود و فقط برای نماز بیدار و پس از آن بخوابد. آیا روزه‌گرفتن چنین شخصی صحیح است؟
ج. همین قدر که قصد روزه داشته باشد، کافی است و خوردن سحری لازم نیست. والله العالم
تزریق سرم یا آمپول
س. آیا شخص روزه‌دار در ماه مبارک رمضان، مى‌تواند سرم یا آمپول، تزریق کند؟
ج. احتیاط مستحب آن است که از استعمال آمپول و سرم خوددارى کند. و اگر لازم شد و تزریق کرد، روزه‌اش باطل نمی‌شود. والله العالم
استفاده از اسپری تنفسی
س. آیا استفاده از اسپری تنفسی در داخل دهان و بینی برای بازکردن مجاری تنفسی، مبطل روزه می‌باشد یا خیر؟
ج. در مفروض سؤال، چنانچه ناچار از استفاده آن در روز باشد اشکال ندارد و روزه را بگیرد، لکن اگر قبل از حلول ماه مبارک رمضان بعد، عارضه‌اش برطرف شود، بنابراحتیاط قضای روزه‌ها را نیز بگیرد. و اگر عارضه تا ماه رمضان بعد ادامه یافت، بنابراحتیاط برای هر روز یک چارک طعام مانند گندم یا جو به عنوان کفّاره به فقیر غیر سیّد بدهد و قضا ندارد. والله العالم
استفاده از قطره بینی
س. حکم استفاده از قطره بینی جهت بازکردن مجاری تنفسی و درمان که در بعضی موارد یقیناً وارد حلق می‌گردد، چگونه است؟
ج. اگر وارد حلق شود، مبطل روزه است. والله العالم
مسواک‌کردن
س. مسواک کردن در روز ماه رمضان، آیا مبطل روزه است یا خیر؟
ج. اگر آبی که از خمیر دندان تولید شده یا آب خارجی وارد حلق نشود و آن را بیرون بریزد، اشکال ندارد. والله العالم
آندوسکپی
س. آندوسکپى دستگاهى است که داخل معده مى‌شود و عکسبردارى مى‌کند، بدون اینکه چیزى داخل معده شود. آیا این عمل روزه را باطل مى کند یا نه؟
ج. بنابر احتیاط، براى روزه‌دار اشکال دارد. والله العالم
بخار حمام
س. اگر فضاى حمام را بخار گرفته باشد، آیا موجب بطلان روزه مى‌شود؟
ج. باطل نمى‌شود. والله العالم
مصرف آدامس
س. جویدن آدامس در حال روزه، چه حکمی دارد؟
ج. چنانچه هیچ طعمی نداشته باشد که به حلق برود، روزه صحیح است؛ لکن این عمل برای روزه‌دار پسندیده نیست و تظاهر به آن، اشکال دارد. والله العالم
مصرف دخانیات
س. آیا کشیدن سیگار و استعمال قلیان، مبطل روزه است؟
ج. بنابراحتیاط واجب، روزه‌دار نباید دود سیگار یا قلیان را به حلق برساند. والله العالم
تزریق خون
س. آیا تزریق خون به روزه‌دار، مبطل روزه است؟
ج. مبطل روزه نیست. والله العالم
اهدای خون
س. اگر در ماه مبارک رمضان، ۵ سی سی خون برای آزمایش از ما گرفته شود، چه حکمی دارد؟
ج. اشکال ندارد، ولی اگر موجب ضعف شود مکروه است. والله العالم
پرکردن دندان
س. پرکردن دندان در ماه رمضان چه حکمی دارد؟
ج. پر کردن، جرمگیری و کشیدن دندان در ماه رمضان برای پزشکان مانعی ندارد و برای شخص روزه‌دار، زمانی جایز است که مطمئن باشد خون یا آبی که به وسیله دستگاه، وارد فضای دهان می‌شود، فرو نخواهد رفت. والله العالم
استفاده از مواد آرایشی
س. استفاده از مواد آرایشی، مانند کرم، سرمه و … در ماه مبارک رمضان برای شخص روزه‌دار چه حکمی دارد؟
ج. اشکال ندارد، ولی در مورد سرمه اگر از موّادی باشد که مزه یا بوی آن به حلق برسد مکروه است. والله العالم
استفاده از قرص ضدبارداری
س. روزه زنانى که در ماه مبارک رمضان براى جلوگیرى از عادت ماهانه از قرص استفاده مى‌نمایند، صحیح است یا خیر؟
ج. اگر عادت نشوند، روزه آنها صحیح است. والله العالم
استعمال شیاف
س. آیا استعمال شیاف‌هاى درمانى، شیاف تریاک و یا شیاف تغذیه مبطل روزه است؟
ج. شیاف، مبطل روزه نیست. والله العالم
غواصی و روزه‌داری
س. مستدعی است حکم شرع مقدس را در مورد اشخاصی که کارشان غواصی در اعماق آب‌هاست نسبت به روزه بیان فرمایید.
ج. زیر آب‌‌رفتن با لباس غواصّی، بنابراحتیاط واجب مبطل صوم است، ولی اگر شخص داخل زیر دریائی که‌شبیه اطاق است و ملاصق بدن نیست زیر آب برود روزه باطل نمی‌شود. والله العالم
گرد و غبار در محیط کار
س. محیط کاری اینجانب طوری است که ذرات گرد و غبار در فضای کارگاه پراکنده می‌باشد و دوری از این محیط ممکن نیست. در ضمن حتی الامکان هم از وسایل جلوگیری‌کننده، مانند ماسک و غیره استفاده می‌گردد ولی باز هم گرد و غبار وارد فضای حلق می‌گردد. حکم روزه در این فضا چیست؟
ج. چنانچه گرد و غبار وارد حلق شود، روزه اشکال دارد. والله العالم
روزه زن باردار
س. آیا برای خانم باردار ۵ ماهه، روزه واجب است؟
ج. اشخاص مختلفند؛ بطور کلی اگر به تجربه یا از قول طبیب حاذق، خوف ضرر برای خود زن یا بچه حاصل شود روزه نگیرد. والله العالم
غلط‌‌خواندن قرآن
س. اگر در ماه مبارک رمضان، قرآن را به طرز غلطی بخوانیم، آیا ضرری متوجه روزه می‌شود؟(عدم تلفظ صحیح کلمات)
ج. اگر عمداً آیات را غلط نخوانید، اشکال ندارد. والله العالم
نسبت‌دادن روایت از معصومی به معصوم دیگر
س. اگر کلام یکى از معصومین را اشتباه به دیگرى نسبت دهیم، مثلاً به جاى اینکه بگوئیم رسول خدا صلّی الله علیه و آله فرمودند، بگوئیم: امیرالمؤمنین علیه السلام چنین فرموده‌اند. آیا باعث باطل‌شدن روزه می‌شود؟
اگر عمداً این کار را انجام دهد، حکمش چیست؟
ج. در صورت اشتباه، اشکال ندارد، ولى اگر عمداً و با توجّه باشد، چون انتساب بمعنى این است که آن حضرت خصوص این کلام را فرموده با اینکه می‌داند نفرموده، نسبت دروغ است و روزه را باطل می‌کند و قضا و کفّاره دارد. والله العالم
مسافرت در ماه رمضان
س. آیا انسان مى‌تواند در ماه مبارک رمضان براى فرار از روزه عمداً مسافرت کند؟
ج. اشکال ندارد، ولى مکروه است. والله العالم
تبعیّت زن از شوهر در وطن
س. زنى که ازدواج مى‌کند و از وطن اصلى خود به شهر دیگرى مى‌رود و در عرض سال چند مرتبه براى دیدن ارحام به وطن اصلی‌اش باز مى‌گردد، نماز و روزه او چه حکمى دارد؟
ج. در فرض سؤال، که زن بنا دارد در وطن شوهر همراه با شوهر زندگى کند، اعراض قهرى از وطن خود اوست و در بازگشت به وطن جهت صله ارحام، حکم مسافر را دارد. والله العالم
افطار در حد ترخص
س. کسى که در ماه رمضان مسافرت مى‌کند، مى‌تواند در منزل خود افطار نماید یا باید از حد ترخّص بگذرد و سپس افطار نماید؟
ج. تا به حدّ ترخّص نرسیده، نباید افطار کند. والله العالم
خروج منی بدون قصد
س. اگر روزه‌دار بدون قصد بیرون‌آمدن منی با همسرش شوخی کند بطوری که بعد از شوخی منی از او خارج شود در صورتی‌که می‌دانسته منی از او خارج خواهد شد، حکم روزه او چگونه خواهد بود؟
ج. در فرض سؤال که روزه‌دار می‌دانسته که اگر با همسر خود بازی کند منی از او خارج می‌شود، در صورت خروج منی، قضاء و کفّاره دارد. والله العالم
استمنا در حال روزه
س. کسی که نمی‌دانسته استمناء روزه را باطل می‌کند و حتی یک گناه کبیره است، اگر این‌عمل را انجام دهد. آیا روزه او باطل است؟ اگر باطل است، کفّاره دارد یا خیر؟
ج. در فرض سؤال، باید قضای روزه را بگیرد، ولی کفّاره ندارد. بلی، اگر جاهل مقصّر باشد، به این معنی که در موقع ارتکاب عمل، احتمال حرمت بدهد و سؤال نکند و یا بداند استمناء حرام و معصیت است، هرچند نداند که روزه را باطل می‌کند و اگر در روز ماه رمضان انجام دهد، کفّاره جمع دارد. والله العالم
علم به محتلم شدن در صورت خوابیدن
س. شخصی یک ساعت به اذان صبح مانده در ماه رمضان می‌داند که اگر بخوابد محتلم می‌شود و تا اذان بیدار نمی‌شود. آیا می‌تواند بخوابد یا نه؟ و اگر خوابید و محتلم شد و اذان گفته شد، روزه او صحیح است یا نه؟
ج. در مورد سؤال، اگر شخص مذکور می‌داند که قبل از اذان صبح محتلم می‌شود، بنابر احتیاط واجب نباید بخوابد. والله العالم
محتلم شدن در روز ماه رمضان
س. اگر کسی ماه رمضان بعد از اذان صبح در خواب جنب شود، آیا روزه‌اش باطل می‌شود یا نه؟ و اگر باطل نمی‌شود، آیا می‌تواند بعد از اذان ظهر یا اذان مغرب غسل کند یا نه؟
ج. روزه‌اش باطل نمی‌شود ولی برای نماز ظهر واجب است غسل نماید.والله العالم
رسیدن وقت اذان هنگام غسل
س. شخصی قبل از اذان صبح بیدار شده و جنب بوده، مشغول غسل می‌شود که وسط غسل، اذان می‌گویند. آیا روزه او صحیح است و کفّاره دارد یا نه؟
ج. اشکال ندارد و روزه صحیح است. والله العالم
کفاره تأخیر
س. اگر کسی قضای روزهای ماه رمضان سال قبل را تا ماه مبارک رمضان سال بعد نگیرد، حکمش چیست؟
ج. در فرض سؤال، باید علاوه بر قضاء روزه‌ها برای هر روز یک مد(۷۵۰گرم) گندم یا جو یا آرد بعنوان کفاره به فقیر غیر سید بدهد و دادن پولش کافی نیست. باید خود جنس باشد و می توان همه را به یک فقیر داد. والله العالم
دادن پول کفاره به فقیر
س. آیا می‌توان پول کفّاره را به فقیر داد و به او گفت: طعامی که روزانه می‌خوری قصد کفّاره کن؛ یا لازم است فقیر از همین پول طعام بگیرد؟
ج. در فرض سؤال، فقیر باید با همین پول، برای دهنده آن طعام بخرد و به وکالت از طرف او طعام را به عنوان کفّاره بردارد.والله العالم
زکات فطره‌ی سرباز
س. حکم کسانی که سرباز هستند و شب عید فطر در آنجا هستند، فطریه، آیا بر پدر آنها واجب است یا خودشان یا مثلاً سپاه یا ارتش یا نیروی انتظامی؟
ج. در فرض سؤال با تمکّن مالی فطره را باید خودشان بپردازند. والله العالم
فطره‌دادن میهمان و اسقاط ذمه میزبان
س. اگر میهمان با اجازه صاحب خانه، فطره‌ی خودش را بدهد، آیا از عهده صاحب خانه ساقط می‌شود؟
ج. ساقط نمی‌شود. والله العالم
دادن زکات فطره به واجب النفقه
س. آیا می‌شود زکات فطره را به افرادی، مانند فرزند، زن، پدر یا مادر (اگر مستحقّ باشند) داد یا نه؟
ج. زکات فطره را نمی‌توان به واجب النفقه داد. والله العالم
پرداخت زکات فطره به مؤسسات
س. پرداخت زکات فطره به کمیته امداد، سازمان بهزیستی و بعض مؤسسات خیریه چه صورتی دارد؟
ج. بنظر اینجانب، زکات فطره بنابراحتیاط واجب باید به فقرای شیعه اثنی عشری برسد و مکلّف باید آنچه را تحت عنوان زکات فطره به اینگونه سازمان‌ها و مؤسسات می‌دهد یقین کند که بدون کم و زیاد در مورد مصرف، (فقیر شیعه اثنی عشری) صرف شده و الا ذمّه‌اش برئ نمی‌شود. پس برای هر کس این یقین حاصل شود، اشکال ندارد، مثلاً کسی که زکات فطره می‌دهد و سیّد نیست باید یقین کند که به مصرف فقیر غیر سیّد رسیده، نه سیّد و نه مدرسه و مسجد و حسینیه. والله العالم
زکات فطره بچه در شکم مادر
س. بچه‌ای که در شکم مادر است، آیا فطریه‌اش واجب است یا نه؟
ج. واجب نیست. والله العالم
