به گزارش مرجع ما (پایگاه اطلاع رسانی مراجع شیعه)؛

آیت الله گرامی، این استاد سطوح خارج حوزه علمیه قم با استناد به قرآن و سیره پیامبر و امیرالمومنین (ع) روش کسانی را که به نام دین به خشونت علیه مخالفان خود می پردازند، نفی می کند و می گوید: تکامل هر علمی با همین اظهار نظر کردن حاصل می شود. نمی شود جلوی اظهارنظرها را به بهانه اقدام علیه امنیت حکومت اسلامی گرفت.

درباره برخوردهای قهرآمیز و بحث خشونت در دین با آیت الله گرامی به گفت وگو پرداخته است که در ادمه می خوانید:

* گروهی از مسلمانان بر این باورند که خشونت و جنگ راه گسترش دین است و اگر گروهی هم این سخن را رسما به زبان نیاورد، در عمل گاهی می بینیم که جنگ و خشونت را مباح دانسته و سعی می کنند مخالفان خود را با این روش از سر راه بردارند؛ نظر حضرت عالی در اینباره چیست؟

گرامی: از قدیم الایام عده ای می خواستند دین اسلام را یک دین خشن معرفی کنند و حتی در بین افراد جامعه هم عبارت "شمشیر علی و ثروت خدیجه" شنیده می شد؛ یعنی دین با زر و زور پیشرفت کرده است. متاسفانه گروهی هر چند وقت یکبار این عبارات را از دفینه ها بیرون کشیده و مطرح می کنند و برخی هم قولا و فعلا به نام دین این روش را در پیش می گیرند در حالی که کتاب قانون اساسی ما قرآن است؛ قرآن سیر و روش حرکت را مشخص می کند.

در ابتدای همه سوره های کتاب مقدس "بسم الله الرحمن الرحیم" مشاهده می شود و مکررا اهل بیت -علیهم السلام- تصریح کرده اند که "بسم الله اعظم آیه فی کتاب الله" است. در این آیه، از میان اسماء الهی، سخن از "رحمانیت" و "رحمیت" است و حتی در سوره "حمد" قبل از اینکه "مالک یوم الدین" بیاید مکررا سخن از "الرحمن الرحیم" است. در سوره توبه هم که در آغاز سوره آیه شریف " بسم الله الرحمن الرحیم" را نداریم برخی احتمال داده اند که این قسمت  سوره جزء سوره انفال باشد و گرچه ما این سوره را سوره مستقلی می دانیم که به خاطر برائت با بسم الله آغاز نشده.

در بسیاری از سوره های قرآن هم هرگاه سخن از قیامت و عذاب پیش می آید در ذیل آیه "غفور"و "رحیم" می آید.

*علاوه بر قرآن، سیره حضرت رسول صل الله علیه و آله هم به عنوان شاخصه حرکتی مسلمانان شناخته می شود. آیا آنچه که راجع به قرآن فرمودید در سنت هم قابل اثبات است؟

گرامی: سیره عملی حضرت رسول و مولا امیرالمومنین علیهما السلام هم همینگونه بوده است. شما می بینید که حضرت محمد صل الله علیه و آله در روزهای آخر عمر شریفشان به مسجد می آیند و از مردم حلالیت می طلبند، پیامبری که قدرت مطلق و حاکم زمان است و هیچ کسی امروز نمی تواند خدمات او را به جامعه انکار کند از مردمی که بسیاریشان در ابتدای حرکت و بعثت در کنار ایشان نبودند حلالیت می طلبد. نیاز به توضیح مفصل نیست و همه شنیده یا خوانده ایم که در این ماجرا یکی از میان جمعیت تصمیم می گیرد به اصطلاح، پیامبر را قصاص کند و حضرت دستور می دهد برای این شخص عصایی که آن روز واقعه در دست پیامبر بوده را بیاورند. شما در کجای تاریخ در بین حاکمان چنین رفتاری را سراغ دارید؟ ناصرالدین شاه در میان شاهان معروف به  علاقه مندی به خاندان وحی بود اما وقتی شخصی یک سنگ به طرف کالسکه او می زند از این شاه چه رفتاری را می بینیم؟ چند نفر در این ماجرا کشته شدند؟

*اما گاهی این سوال مطرح می شود که جنگ های بسیاری در مدت زمان کوتاه حکومت حضرت رسول –صل الله علیه وآله- به وقوع پیوست...

گرامی: اینها همه زمینه داشته است. هیچ کجای دنیا کسی نمی نشیند که یک عده بیایند حکومت را به هم بزنند و براندازی کنند. جنگ هایی که برای پیامبر و حضرت امیر علیهما السلام نقل می کنند در واقع دفاع حضرات در مقابل جریان های برانداز است. سال ها طول کشیده تا یک حکومت حق محقق شده حالا عاقلانه است که حضرات در مقابل کسانی که قصد تعدی دارند سکوت کنند؟

*اغلب بیان می شود، حکومت ها با مخالفان خود با عنوان "برانداز" و " اقدام علیه امنیت" و... برخورده کرده اند.  درحکومت اسلامی دایره این مفهوم تا کجاست؟

گرامی: اقدام علیه امنیت معنای مشخصی دارد. کسی که برای براندازی دست به مبارزه مسلحانه می زند علیه امنیت حکومت اقدام کرده؛ اما اظهار نظر کردن یک بحث علمی و در جهت آگاهی است. تکامل هر علمی با همین اظهار نظر کردن حاصل می شود. نمی شود جلوی اظهارنظرها را به بهانه اقدام علیه امنیت حکومت گرفت.

* اظهارات سیاسی یا در حوزه سیاست بحث کردن ممکن است مشمول این مساله شود؟

گرامی: سیاست هم جدای از علم نیست. کسانی که بدون علم و آگاهی وارد مسایل سیاسی و حتی مبارزات می شوند مسلما شکست می خورند.

اقدام علیه امنیت را قرآن و حضرات معصومین علیهم السلام برای ما معنا کرده اند. قرآن می فرماید: "الَّذينَ يُحارِبُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ يَسْعَوْنَ فِي الْأَرْضِ فَسادا" دو جمله "جنگ با خدا و رسول" و "سعی در فساد "در کنار هم آمده است؛ می شود از این عبارت به براندازی و اقدام علیه امنیت تعبیر کرد.

در اوج قدرت امیرالمومنین (ع) "ابن کوا" که یکی از منافقان است وارد مسجد می شود و درحالی که حضرت مشغول نماز جماعت است با صدای بلند فریاد می زند "لئن اشرکت لیحبطن عملک" ( اگر شرک بورزی قطعا کردارت تباه خواهد شد) اشاره او به قضیه حکمیت است و به حضرت می گوید تو کافر شده ای. حضرت در نماز سکوت می کند تا او آیه را بخواند گویا حضرت می خواهد همه صدای مخالف او را بشنوند. این منافق تا سه بار این حرکت را تکرار می کند.

حرکت این منافق مساله علمی و آگاهی دادن به جامعه نبود، مساله ای بود که از قبل مشخص بوده و حتی بهم زدن نماز جماعت رییس حکومت محسوب می شد؛ اما هیچ تاریخی هم ننوشته که بعد از نماز حضرت کسی را فرستاد که او را بگیرید و دستگیرش کنند.

در ماجرای طلحه و زبیر هم با اینکه حضرت می دانست که اینها قصد جنگ دارند اما چون هنوز دست به شمشیر نبرده بودند حضرت علیه آنها اقدامی  نکرد. آیا شما به این دین می توانید دین خشونت بگویید؟!

لذا در حاکمیت اسلامی هر اظهار نظر مخالف و منتقد، چه سیاسی و چه علمی، براندازی و اقدام علیه امنیت معنا نمی شود و می بینیم که حضرات چقدر با دشمنان خود با سعه صدر برخورد می کردند و هرگز حقوق آنها را نادیده نمی گرفتند.

*نگاه اسلام در برخورد با مخالفان و منتقدان چگونه است؟

گرامی: اسلام دین فطرت است یعنی اگر درست برای افراد تبیین شود همه فطرتا به آن گرایش پیدا می کنند. پیامبر به دنبال این نبود که بخواهد دایره سلطه خودش را افزایش دهد بلکه دعوت به توحید داشت و می گفت"قولوا لا اله الا الله تفلحوا". مسیر اسلام همین است اما اگر کسی بخواهد با براندازی به آن معنایی که گفته شد جلو این جریان بایستد اسلام از خود دفاع خواهد کرد.