موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی

 

احكام قبله

«مسأله 804» خانه كعبه كه در مكه معظّمه مى‏باشد قبله است و بايد روبروى آن نماز خواند، ولى كسى كه از آن دور است، اگر به نحوى بايستد كه بگويند رو به قبله نماز مى‏خواند، كافى است. اعمال ديگرى مانند سربريدن حيوانات كه بايد رو به قبله انجام گيرند نيز همين حكم را دارند.

1 ـ انبياء(21):87 و 88.

2 ـ انعام(6):59.

(153)

 

«مسأله 805» كسى كه نماز واجب را ايستاده مى‏خواند، بايد به گونه‏اى بايستد كه بگويند رو به قبله ايستاده و لازم نيست زانوها و انگشتان پاى او نيز رو به قبله باشند.

«مسأله 806» كسى كه بايد نشسته نماز بخواند، بايد به گونه‏اى بنشيند كه صورت، سينه و شكم او رو به قبله باشد، ولى لازم نيست زانوهاى خود را به سمت قبله قرار دهد، ولى اگر نتواند به نحو معمول بنشيند و هنگام نشستن، كف پاها را به زمين بگذارد، بايد به نحوى بنشيند كه پاهاى او نيز رو به قبله باشد.

«مسأله 807» كسى كه نمى‏تواند نشسته نماز بخواند، بايد در حال نماز به گونه‏اى به پهلوى راست بخوابد كه جلوى بدن او رو به قبله باشد و اگر ممكن نباشد، بايد به نحوى به پهلوى چپ بخوابد كه جلوى بدن او رو به قبله باشد و اگر به اين نحو نيز نتواند قرار گيرد، بايد به گونه‏اى به پشت بخوابد كه كف پاى او رو به قبله باشد.

«مسأله 808» نماز احتياط و سجده و تشهّد فراموش شده را بايد رو به قبله بجا آورد و سجده سهو نيز بنا بر احتياط واجب بايد رو به قبله بجا آورده شود.

«مسأله 809» نماز مستحبّى را مى‏توان در حال راه رفتن و سواره خواند و اگر انسان در اين دو حال نماز مستحبّى بخواند، لازم نيست رو به قبله باشد؛ ولى اگر در حال استقرار نماز مى‏خواند، بنا بر احتياط بايد رو به قبله باشد.

«مسأله 810» كسى كه مى‏خواهد نماز بخواند، بايد براى پيدا كردن قبله كوشش نمايد تا يقين يا اطمينان كند كه قبله كدام طرف است و اگر علم يا اطمينان به قبله براى او حاصل نشود، مى‏تواند به گفته دو شاهد عادل كه از روى نشانه‏هاى حسّى شهادت مى‏دهند يا به قول كسى كه از روى قاعده علمى قبله را مى‏شناسد و مورد اطمينان است، عمل كند و اگر از اين راه‏ها ممكن نشد، بايد به گمانى كه به وسيله محراب مسجد مسلمانان يا قبرهاى آنان يا از راههاى ديگر پيدا مى‏شود، عمل نمايد و حتّى اگر از گفته فاسق يا كافرى هم كه به واسطه قواعد علمى قبله را مى‏شناسد گمان به قبله پيدا كند، كافى است.

«مسأله 811» اگر كسى كه گمان به قبله دارد بتواند گمان قوى‏ترى پيدا كند، نمى‏تواند به گمان خود عمل نمايد؛ مثلاً اگر ميهمان از گفته صاحب خانه گمان به قبله پيدا كند ولى

(154)

 

بتواند از راه ديگر گمان قوى‏ترى پيدا نمايد، نبايد به حرف او عمل كند.

«مسأله 812» اگر براى پيدا كردن قبله وسيله‏اى نداشته باشد يا با اين كه كوشش كرده گمان او به هيچ جهتى تمايل پيدا نكرده باشد، بنابر احتياط چهار نماز به چهار طرف مى‏خواند، اگرچه بعيد نيست خواندن يك نماز به هر جهتى كه خواست، كافى باشد.

«مسأله 813» اگر يقين يا گمان كند كه قبله در يكى از دو طرف است، بايد به هر دو طرف نماز بخواند.

«مسأله 814» كسى كه به چند طرف نماز مى‏خواند، اگر بخواهد نماز ظهر و عصر يا مغرب و عشاء را بخواند، مى‏تواند نماز اوّل را به تمام جهات بخواند و بعد نماز دوم را شروع كند و يا آن كه هر دو نماز را به يك جهت بخواند و سپس هر دو را در جهات ديگر تكرار كند، اگرچه روش اول بهتر است.

«مسأله 815» اگر كسى كه يقين به قبله ندارد بخواهد غير از نماز عملى انجام دهد كه بايد رو به قبله صورت گيرد، مثلاً بخواهد سر حيوانى را ببرد، در صورت ضرورت، مى‏تواند به گمان عمل نمايد وگرنه در صورت امكان بايد آن عمل را به تأخير اندازد و پس از حصول اطمينان به جهت قبله آن را به جا آورد.