موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی

 

 

▲احکام استطاعت (مسئله 1734 تا 1746)

مسأله 1734ـ کسى که بدون خانه ملکى رفع احتیاجش نمى شود هنگامى حج بر او واجب است که پول خانه را هم داشته باشد، ولى اگر با خانه اجاره اى یا وقفى و مانند آن مى تواند زندگى کند مستطیع است.

مسأله 1735ـ هرگاه زن مالى دارد که مى تواند با آن حج برود ولى بعد از بازگشت نه شوهرش قادر بر تأمین زندگى اوست و نه خودش، حج بر او واجب نمى شود.

مسأله 1736ـ هرگاه کسى مخارج رفتن به مکّه را ندارد، ولى دیگرى مالى به او مى بخشد یا در اختیار او مى گذارد که با آن حج برود و مخارج زن و فرزند او را در این مدّت نیز مى پردازد بر چنین کسى حج واجب است، هر چند بدهکار باشد و در موقع بازگشت نیز وسیله کافى براى امرار معاش نداشته باشد و قبول کردن چنین هدیه اى واجب است، مگر این که در آن منّت یا ضرر یا مشقّت غیر قابل تحمّلى باشد و این حج کفایت از حجّ واجب او مى کند.

مسأله 1737ـ شخص بدهکار هرگاه مخارج حج را داشته باشد ولى با پرداخت بدهى خود توانایى بر حج ندارد چنین کسى مستطیع نیست، مگر این که طلبکار عجله اى نداشته باشد و او هم مطمئن باشد که بعداً قادر به اداء دین است.

مسأله 1738ـ هرگاه کسى را اجیر کنند که در سفر حج خدمت شخص یا کاروانى را کند و به این صورت حجّ خود را به جا آورد حجّ واجب او حساب مى شود; ولى قبول چنین کارى واجب نیست.

مسأله 1739ـ کسى که مى تواند با قرض کردن حج به جا آورد، مستطیع نمى باشد و حج بر او واجب نیست; ولى اگر چند نفر مخارج حجّ کسى و نفقه عیال او را بپردازند حج بر او واجب مى شود.

مسأله 1740ـ هرکس مى تواند از طرف دیگرى براى انجام حج اجیر شود، به شرط این که از مسائل حج آگاه باشد، خواه قبلاً حج به جا آورده باشد یا نه، ولى اگر خودش نتواند حج را به جا آورد نمى تواند آن را به دیگرى واگذار کند مگر به اجازه صاحب پول.

مسأله 1741ـ با اجیر کردن کسى براى حج از طرف میّت ذمّه او ادا نمى شود، مگر زمانى که اطمینان حاصل شود او حج را به جا آورده است.

مسأله 1742ـ جایز است از مال زکات یا سهم امام بگیرند و حج به جا آورند، و این حج، حج واجب محسوب مى شود.

مسأله 1743ـ کسى که نیاز به ازدواج دارد و بیش از مخارج آن، پولى براى حج ندارد، مستطیع نیست و حج بر او واجب نمى شود.

مسأله 1744ـ هرگاه حج بر کسى واجب شود و انجام ندهد و استطاعتش از دست برود باید به هر طریق که مى تواند حج را به جا آورد، ولو با قرض گرفتن یا اجیر شدن باشد.

مسأله 1745ـ هرگاه شخص مستطیع حج به جا نیاورد سپس توانایى جسمانى را از دست بدهد، بطورى که نا امید باشد از این که خودش حج را به جا آورد، باید شخص دیگرى را از طرف خود به حج بفرستد، امّا هرگاه کسى قدرت مالى پیدا کند ولى بر اثر پیرى یا بیمارى، توانایى نداشته باشد، حج بر او واجب نیست، ولى احتیاط مستحب این است که اجیر بگیرد.

مسأله 1746ـ کسى که حجّ واجب را به جا آورده مستحبّ است دوباره حج به جا آورد، ولى اگر ازدحام بیش از حدّ حجّاج براى کسانى که هنوز حج به جا نیاورده اند تولید مزاحمت شدید کند بهتر است موقّتاً از انجام حجّ مستحبّى خوددارى نمایند، همچنین در مقام نوبت بندى بهتر است نوبت را به کسانى دهند که حجّ واجب را به جا مى آورند و اگر خانه خدا فرضاً یک سال از زوّار خالى بماند بر حاکم شرع واجب است عدّه اى را به حج بفرستد هرچند حجّ واجب خود را انجام داده باشند.