موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی

 

 

▲نــیّـت (مسئله 1316 تا 1334)

مسأله 1316ـ روزه از عبادات است و لازم است با نیّت به جا آورده شود، در موقع نیّت لازم نیست به زبان بگوید، یا از قلب خود بگذراند همین اندازه که در نظرش این باشد که براى اطاعت فرمان خدا از اذان صبح تا مغرب کارهایى که روزه را باطل مى کند ترک نماید کافى است.

مسأله 1317ـ باید احتیاطاً کمى قبل از اذان صبح و کمى هم بعد از مغرب، از انجام این کارها خوددارى کند تا یقین حاصل کند که تمام این مدّت را روزه داشته است.

مسأله 1318ـ کافى است که در هر شب از ماه مبارک رمضان براى روزه فردا نیّت کند، ولى بهتر است که در شب اوّل ماه، علاوه براین، نیّت روزه همه ماه را نیز بنماید.

مسأله 1319ـ نیّت وقت معیّنى ندارد، بلکه هر موقعى تا قبل از اذان صبح نیّت کند کافى است و همین که براى خوردن سحرى برمى خیزد و اگر از او سؤال شود منظورت چیست؟ بگوید: «قصد روزه دارم» کافى است.

مسأله 1320ـ وقت نیّت براى روزه مستحبّى در تمام روز نیز ادامه دارد حتّى اگر مختصرى به مغرب باقى مانده باشد و تا آن موقع کارهایى که روزه را باطل مى کند انجام نداده است مى تواند نیّت روزه مستحبّى کند و روزه او صحیح است.

مسأله 1321ـ اگر در ماه رمضان نیّت را فراموش کند چنانچه تا قبل از اذان ظهر یادش بیاید و فوراً نیّت کند و کارى که روزه را باطل مى کند انجام نداده باشد روزه اش صحیح است، امّا اگر بعد از ظهر نیّت کند صحیح نیست.

مسأله 1322ـ هرگاه کسى بخواهد روزه اى غیر از روزه ماه رمضان به جا آورد باید آن را معیّن کند، مثلاً نیّت کند روزه قضا مى گیرم، یا روزه نذر به جا مى آورم ولى در ماه مبارک رمضان همین اندازه که نیّت کند فردا را روزه مى گیرم کافى است، بلکه اگر نداند ماه رمضان است یا بداند و فراموش کند و روزه دیگرى را قصد کند روزه ماه رمضان حساب مى شود، ولى اگر عمداً در ماه مبارک رمضان نیّت روزه غیر ماه رمضان را کند (در حالى که مى داند در ماه رمضان روزه غیر ماه رمضان صحیح نیست) روزه او باطل است، یعنى نه از رمضان حساب مى شود و نه از غیر آن.

مسأله 1323ـ لازم نیست در موقع نیّت، معیّن کند که روز اوّل ماه است یا دوم یا غیر آن، حتّى اگر روزى را تعیین کند مثلاً بگوید به نیّت روز دوم ماه روزه مى گیرم بعد معلوم شود سوم بوده، روزه او صحیح است.

مسأله 1324ـ اگر پیش از اذان صبح نیّت روزه کند و بعد بیهوش یا مست شود و در بین روز به هوش آید در حالى که هیچ کار خلافى به جا نیاورده، احتیاط واجب آن است روزه آن روز را تمام کند و قضاى آن را هم به جا آورد.

مسأله 1325ـ اگر نداند یا فراموش کند ماه رمضان است و روزه نگیرد و بعد از ظهر ملتفت شود و یا قبل از ظهر در حالى که افطار کرده باشد، باید به احترام ماه رمضان تا مغرب کارهایى که روزه را باطل مى کند ترک نماید و بعد از ماه رمضان آن روز را قضا کند.

مسأله 1326ـ اگر کودکى پیش از اذان صبح بالغ شود باید روزه بگیرد و اگر بعد از اذان بالغ شود و کارى که روزه را باطل کند انجام نداده باشد احتیاط واجب آن است که روزه را بگیرد و بعد هم قضا کند.

مسأله 1327ـکسى که روزه قضاى ماه رمضان یا روزه واجب دیگرى بر ذمّه دارد جایز نیست روزه مستحبّى بگیرد و اگر فراموش کند و روزه مستحبّى بگیرد چنانچه قبل از ظهر یادش بیاید مى تواند نیّت خود را به روزه واجب برگرداند، ولى اگر بعد از ظهر باشد روزه او باطل است.

مسأله 1328ـ کسى که براى روزه شخص مرده اى اجیر شده مى تواند روزه مستحبّى براى خودش بگیرد.

مسأله 1329ـ اگر غیر از روزه ماه مبارک روزه دیگرى بر انسان واجب باشد، مثلاً نذر کرده که روز معیّنى را روزه بگیرد، چنانچه عمداً تا اذان صبح نیّت نکند روزه اش باطل است، ولى اگر یادش برود و پیش از ظهر یادش بیاید مى تواند نیّت کند.

مسأله 1330ـ هرگاه روزه واجب غیر معیّن بر ذمّه دارد (مانند روزه قضاى ماه رمضان یا روزه کفّاره) وقت نیّت آن تا ظهر باقى است، یعنى چنانچه چیزى که روزه را باطل مى کند انجام نداده باشد وقبل از ظهر نیّت کند روزه او صحیح است.

مسأله 1331ـ هرگاه کافرى در ماه رمضان پیش از ظهر مسلمان شود چنانچه تا آن وقت کارى که روزه را باطل مى کند انجام نداده، بنابر احتیاط واجب روزه بگیرد و قضا هم ندارد، همچنین اگر مریض پیش از ظهر خوب شود و کارى که روزه را باطل مى کند انجام نداده باشد باید نیّت روزه کند و احتیاطاً قضا هم نماید، ولى اگر بعد از ظهر خوب شود روزه آن روز واجب نیست فقط باید قضاى آن را به جا آورد.

مسأله 1332ـ یوم الشّک یعنى روزى که انسان شک دارد آخر ماه شعبان است یا اوّل ماه رمضان، روزه آن واجب نیست و اگر بخواهد روزه بگیرد باید نیّت ماه شعبان کند، یا اگر روزه قضا به ذمه دارد نیّت قضا کند و چنانچه بعداً معلوم شود ماه رمضان بوده از رمضان حساب مى شود، ولى اگر در اثناء روز بفهمد باید فوراً نیّت خود را به روزه ماه رمضان برگرداند.

مسأله 1333ـ هرگاه در ماه رمضان یا هر روزه واجب معیّن دیگر، از نیّت روزه برگردد، یا مردّد شود که روزه بگیرد یا نه، روزه اش باطل مى شود، همچنین اگر نیّت کند چیزى که روزه را باطل مى کند به جا آورد، مثلاً تصمیم بر خوردن غذا بگیرد، روزه اش باطل مى شود، هرچند اصلاً غذا هم نخورد، مگر این که در آن حال توجّه نداشته باشد که فلان عمل روزه را باطل مى کند.

مسأله 1334ـ در روزه مستحب و روزه واجبى که وقت آن معیّن نیست (مانند روزه قضا) اگر قصد کند یکى از مبطلات روزه را انجام دهد یا مردّد شود که به جا آورد یا نه، چنانچه به جا نیاورد و پیش از ظهر دوباره نیّت کند روزه اش صحیح است.