موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی
استحاضه
یكى از خونهایى كه از زن خارج مى شود خون استحاضه است ، و زن را در موقع دیدن خون استحاضه ، مستحاضه مى گویند.
مسأله ۳۹۸ ـ خون استحاضه در بیشتر اوقات زرد رنگ و سرد است و بدون فشار و سوزش بیرون مى آید و غلیظ هم نیست ، ولى ممكن است گاهى سیاه یا سرخ و گرم و غلیظ باشد و با فشار و سوزش بیرون آید.
مسأله ۳۹۹ ـ استحاضه سه قسم است: قلیله و متوسطه و كثیره.
استحاضه قلیله آن است كه خون فقط روى پنبه اى را كه زن با خود بر مى دارد آلوده كند و در آن فرو نرود.
استحاضه متوسطه آن است كه خون در پنبه فرو رود اگر چه در یك گوشه آن باشد ، ولى از پنبه به دستمال و مانند آن كه معمولا زنها براى جلوگیرى از خون مى بندند نرسد.
استحاضه كثیره آن است كه خون پنبه را فرا گرفته و به دستمال برسد.
احكام استحاضه
مسأله ۴۰۰ ـ در استحاضه قلیله باید زن براى هر نماز یك وضو بگیرد ، و بنابر احتیاط واجب پنبه را عوض كند ، و باید ظاهر فرج را اگر خون به آن رسیده آب بكشد.
مسأله ۴۰۱ ـ در استحاضه متوسّطه باید زن براى هر نماز صبح غسل كند و تا صبح دیگر براى نمازهاى خود ، كارهاى استحاضه قلیله را كه در مسأله پیش گذشت انجام دهد ، و هرگاه این حالت قبل از نماز دیگر برایش پیش آید براى آن نماز غسل كند و تا صبح دیگر براى نمازهاى خود ، كارهاى استحاضه قلیله را انجام دهد.
و اگر عمداً یا از روى فراموشى قبل از نمازى كه باید غسل نماید غسل نكند ، قبل از نماز بعد غسل نماید ، چه آن كه خون بیاید یا قطع شده باشد.
مسأله ۴۰۲ ـ در استحاضه كثیره علاوه بر آنچه كه در استحاضه متوسطه در مسأله قبل گذشت ، باید براى هر نماز ـ بنابر احتیاط واجب ـ دستمال را عوض كند یا آب بكشد ، و لازم است یك غسل براى نماز ظهر و عصر و یكى براى نماز مغرب و عشاء به جا آورد ، و بین نماز ظهر و عصر و همچنین مغرب و عشاء فاصله نیندازد ، و اگر فاصله انداخت باید براى نماز دوم ـ چه عصر باشد و چه عشاء ـ دوباره غسل كند ، و در استحاضه كثیره غسل از وضو كفایت مى كند.
مسأله ۴۰۳ ـ اگر خون استحاضه پیش از وقت نماز هم بیاید ، چنانچه زن براى آن خون وضو یا غسل به جا نیاورده باشد ، باید در موقع نماز وضو یا غسل به جا آورد اگر چه در آن موقع مستحاضه نباشد.
مسأله ۴۰۴ ـ مستحاضه متوسطه كه باید وضو بگیرد و غسل كند ، هر كدام را اوّل به جا آورد صحیح است ، ولى بهتر آن است كه اوّل وضو بگیرد.
و امّا مستحاضه كثیره اگر بخواهد وضو بگیرد ، باید قبل از غسل وضو بگیرد.
مسأله ۴۰۵ ـ اگر استحاضه قلیله زن بعد از نماز صبح متوسطه شود ، باید براى نماز ظهر و عصر غسل كند ، و اگر بعد از نماز ظهر و عصر متوسطه شود ، باید براى نماز مغرب و عشاء غسل نماید.
مسأله ۴۰۶ ـ اگر استحاضه قلیله یا متوسطه زن بعد از نماز صبح كثیره شود ، باید براى نماز ظهر و عصر یك غسل ، و براى نماز مغرب و عشاء غسل دیگرى به جا آورد ، و اگر بعد از نماز ظهر و عصر كثیره شود ، باید براى نماز مغرب و عشاء غسل نماید.
مسأله ۴۰۷ ـ مستحاضه كثیره یا متوسطه در صورتى كه تا داخل شدن وقت نماز بر آن حالت باقى باشد ، اگر پیش از داخل شدن وقت نماز براى نماز غسل كند ، غسل او باطل است ، ولى نزدیك اذان صبح جایز است به قصد رجاء غسل نماید و نماز شب را بخواند ، و بنابر احتیاط بعد از طلوع فجر براى نماز صبح باید غسل را اعاده كند.
مسأله ۴۰۸ ـ زن مستحاضه براى هر نمازى ـ غیر از نماز یومیه كه حكم آن گذشت ـ چه واجب باشد چه مستحبّ ، و همچنین اگر بخواهد نماز یومیه اى را كه خوانده احتیاطاً دوباره بخواند ، یا بخواهد نمازى را كه تنها خوانده است دوباره با جماعت بخواند ، باید تمام كارهایى را كه براى استحاضه ذكر شد انجام دهد ، و مستحاضه كثیره بنابر احتیاط وضو هم بگیرد ، و اگر آن نماز را در وقت فریضه یومیه اى كه براى آن غسل كرده بجا آورد ، بنابر احتیاط واجب دوباره غسل كند ، امّا براى خواندن نماز احتیاط و سجده و تشهّد فراموش شده و دو سجده سهوى كه براى تشهّد فراموش شده باید به جا آورد ، در صورتى كه آنها را بعد از نماز فوراً انجام دهد واجب نیست كارهاى استحاضه را انجام دهد ، و براى سجده سهو نماز ، انجام كارهاى استحاضه لازم نیست.
مسأله ۴۰۹ ـ زن مستحاضه بعد از آن كه خونش قطع شد ، فقط براى نماز اوّلى كه مى خواند باید كارهاى استحاضه را انجام دهد ، و براى نمازهاى بعد لازم نیست.
مسأله ۴۱۰ ـ اگر زن نداند استحاضه او چه قسم است ، موقعى كه مى خواهد نماز بخواند یا باید بر وفق احتیاط عمل كند و یا این كه خود را وارسى نماید ، مثلا مقدارى پنبه داخل فرج نماید و كمى صبر كند و بیرون آورد ، و بعد از آن كه فهمید استحاضه او كدام یك از آن سه قسم است ، كارهایى را كه براى آن قسم دستور داده شده انجام دهد ، ولى اگر بداند تا وقتى كه مى خواهد نماز بخواند استحاضه او تغییر نمى كند ، پیش از داخل شدن وقت هم مى تواند خود را وارسى نماید.
مسأله ۴۱۱ ـ زن مستحاضه اگر پیش از آن كه خود را وارسى كند مشغول نماز شود ، چنانچه قصد قربت داشته و به وظیفه خود عمل كرده ـ مثلا استحاضه اش قلیله بوده و به وظیفه استحاضه قلیله عمل نموده ـ نماز او صحیح است ، و اگر قصد قربت نداشته یا عمل او مطابق وظیفه اش نبوده ـ مثل آن كه استحاضه او متوسطه بوده و به وظیفه قلیله رفتار كرده ـ نماز او باطل است.
مسأله ۴۱۲ ـ زن مستحاضه اگر نتواند خود را وارسى نماید و نداند استحاضه او از چه قسم است ، احتیاط واجب آن است كه وظیفه بیشتر را انجام دهد تا یقین كند كه به تكلیف خود عمل كرده است ، مثلا اگر نمى داند استحاضه او قلیله است یا متوسطه كارهاى استحاضه متوسطه را انجام دهد ، و اگر نمى داند متوسطه است یا كثیره كارهاى استحاضه كثیره را انجام دهد و براى هر نماز وضو هم بگیرد ، ولى اگر بداند سابقاً كدام یك از سه قسم بوده باید به وظیفه همان قسم رفتار نماید.
مسأله ۴۱۳ ـ اگر خون استحاضه در اوّل ظهورش در باطن باشد و بیرون نیاید وضو یا غسلى را كه زن داشته باطل نمى كند ، و اگر بیرون بیاید ـ هر چند كم باشد ـ وضو و غسل را باطل مى كند.
مسأله ۴۱۴ ـ زن مستحاضه ا گر بعد از نماز خود را وارسى كند و خون نبیند ، اگر چه بداند دوباره خون مى آید با وضویى كه دارد مى تواند نماز بخواند.
مسأله ۴۱۵ ـ زن مستحاضه اگر بداند از وقتى كه مشغول وضو یا غسل شده ، خونى از او بیرون نیامده مى تواند خواندن نماز را تا وقتى كه مى داند بر این حال باقى است تأخیر بیندازد.
مسأله ۴۱۶ ـ اگر مستحاضه بداند كه پیش از گذشتن وقت نماز بكلّى پاك مى شود ، یا به اندازه خواندن نماز خون بند مى آید ، باید صبر كند و نماز را در وقتى كه پاك است بخواند.
مسأله ۴۱۷ ـ اگر بعد از وضو و غسل خون در ظاهر قطع شود ، و مستحاضه بداند كه اگر نماز را تأخیر بیندازد به مقدارى كه وضو و غسل و نماز را به جا آورد بكلّى پاك مى شود ، باید نماز را تأخیر بیندازد و موقعى كه بكلّى پاك شد دوباره وضو و غسل را به جا آورد و نماز را بخواند ، و اگر وقت نماز تنگ شد ، لازم نیست وضو و غسل را دوباره به جا آورد ، بلكه بنابر احتیاط واجب به جهت غسل و همچنین به جهت وضو تیمّم بنماید و نماز بخواند.
مسأله ۴۱۸ ـ مستحاضه كثیره و متوسطه وقتى كه به كلّى از خون پاك شد باید غسل كند ، ولى اگر بداند از وقتى كه براى نماز پیش مشغول غسل شده ، دیگر خون نیامده و به كلّى پاك شده ، لازم نیست دوباره غسل نماید.
مسأله ۴۱۹ ـ مستحاضه قلیله و متوسطه و كثیره بعد از انجام وظیفه ، باید نماز را تأخیر نیندازند ، مگر در موردى كه در مسأله «۴۱۵» گذشت ، ولى گفتن اذان و اقامه قبل از نماز اشكال ندارد ، و در نماز هم مى تواند كارهاى مستحبّ مثل قنوت و غیر آن را به جا آورد ، و احتیاط مستحبّ آن است كه اگر به مقدار اجزاى واجب نماز پاك است ، مستحبات را ترك كند.
مسأله ۴۲۰ ـ زن مستحاضه اگر بین وظیفه اى كه دارد ـ از وضو یا غسل ـ و نماز فاصله بیندازد ، باید مطابق وظیفه اش دوباره وضو گرفته یا غسل كند و بلافاصله مشغول نماز شود ، مگر آن كه بداند بر حالتى است كه در مسأله «۴۱۵» گذشت.
مسأله ۴۲۱ ـ اگر خون استحاضه زن جریان دارد و قطع نمى شود ، چنانچه براى او ضرر ندارد ، باید بعد از غسل از بیرون آمدن خون جلوگیرى نماید ، و چنانچه كوتاهى كند و خون بیرون بیاید ، باید دوباره غسل كند و اگر نماز هم خوانده باید دوباره بخواند.
مسأله ۴۲۲ ـ اگر در موقع غسل خون قطع نشود غسل صحیح است ، ولى اگر در بین غسل ، استحاضه متوسطه كثیره شود ، لازم است غسل را از سر بگیرد.
مسأله ۴۲۳ ـ احتیاط مستحبّ آن است كه زن مستحاضه در تمام روزى كه روزه است به مقدارى كه مى تواند از بیرون آمدن خون جلوگیرى كند.
مسأله ۴۲۴ ـ روزه زن مستحاضه كثیره ، در صورتى صحیح است كه غسل هایى را كه براى نمازهاى روز واجب است انجام دهد ، و همچنین ـ بنابر احتیاط واجب ـ غسل نماز مغرب و عشاء شبى كه مى خواهد فرداى آن را روزه بگیرد به جا آورد.
مسأله ۴۲۵ ـ اگر بعد از نماز عصر مستحاضه شود و تا غروب غسل نكند ، روزه او صحیح است.
مسأله ۴۲۶ ـ اگر استحاضه قلیله زن پیش از نماز ، متوسطه یا كثیره شود ، باید كارهاى متوسطه یا كثیره را كه گذشت انجام دهد ، و اگر استحاضه متوسطه كثیره شود ، باید كارهاى استحاضه كثیره را انجام دهد ، و چنانچه براى استحاضه متوسطه غسل كرده باشد فایده ندارد ، و باید دوباره براى كثیره غسل كند.
مسأله ۴۲۷ ـ اگر در بین نماز ، استحاضه متوسطه زن كثیره شود ، باید نماز را بشكند و براى استحاضه كثیره غسل كند و كارهاى دیگر آن را انجام دهد ، و همان نماز را دو مرتبه بخواند ، و بنابر احتیاط استحبابى قبل از غسل وضو بگیرد ، و اگر براى غسل وقت ندارد ، لازم است وضو گرفته و عوض غسل تیمّم كند ، و اگر براى تیمّم نیز وقت ندارد بنابر احتیاط واجب نماز را به همان حال تمام كند ، ولى باید در خارج وقت قضا نماید.
و همچنین اگر در بین نماز ، استحاضه قلیله متوسطه یا كثیره شود باید نماز را بشكند و وظایف مستحاضه متوسطه یا كثیره را انجام دهد.
مسأله ۴۲۸ ـ اگر در بین نماز خون بند بیاید و مستحاضه نداند كه در باطن هم قطع شده یا نه ، چنانچه بعد از نماز بفهمد قطع شده بوده ، لازم است وظیفه اى را كه داشته از وضو و غسل انجام دهد و نماز را دوباره به جـا آورد.
مسأله ۴۲۹ ـ اگر استحاضه كثیره زن متوسطه شود ، باید براى نماز اوّل عمل كثیره و براى نمازهاى بعدى عمل متوسطه را به جا آورد ، مثلا اگر پیش از نماز ظهر ، استحاضه كثیره متوسطه شود ، باید براى نماز ظهر غسل كند ، و براى نماز عصر و مغرب و عشاء وضو بگیرد ، ولى اگر براى نماز ظهر غسل نكند و فقط به مقدار نماز عصر وقت داشته باشد ، باید براى نماز عصر غسل نماید ، و اگر براى نماز عصر هم غسل نكند ، باید براى نماز مغرب غسل كند ، و اگر براى آن هم غسل نكند و فقط به مقدار نماز عشاء وقت داشته باشد ، باید براى نماز عشاء غسل نماید.
مسأله ۴۳۰ ـ اگر پیش از هر نماز خون مستحاضه كثیره قطع شود و دوباره بیاید ، در صورتى كه زمان قطع شده وسعت براى غسل و نماز داشته باشد ، در آن فاصله باید غسل كند و نماز بخواند ، و اگر زمان قطع شده وسعت براى نماز با طهارت ندارد ، همان یك غسل كفایت مى كند ، و اگر براى غسل و بعض نماز وسعت داشته باشد ، احتیاط واجب آن است كه در آن فاصله غسل كند و نماز بخواند.
مسأله ۴۳۱ ـ اگر استحاضه كثیره قلیله شود ، باید براى نماز اوّل عمل كثیره و براى نمازهاى بعدى عمل قلیله را انجام دهد ، و نیز اگر استحاضه متوسطه قلیله شود ، باید براى نماز اوّل عمل متوسطه ، و براى نمازهاى بعدى عمل قلیله را به جا آورد.
مسأله ۴۳۲ ـ اگر مستحاضه یكى از كارهایى را كه بر او واجب مى باشد ترك كند ، نمازش باطل است.
مسأله ۴۳۳ ـ مستحاضه اى كه براى نماز وضو گرفته یا غسل كرده بنابر احتیاط نمى تواند در حال اختیار جایى از بدن خود را به خط قرآن برساند ، و در حال اضطرار جایز است ولى بنابر احتیاط باید وضو بگیرد.
مسأله ۴۳۴ ـ مستحاضه اى كه غسل واجب خود را به جا آورده ، رفتن او در مسجد و توقّف در آن و خواندن آیه اى كه سجده واجب دارد و نزدیكى شوهر با او حلال است ، اگر چه وظایف دیگرى را كه براى نماز انجام مى داد مثل عوض كردن پنبه و دستمال انجام نداده باشد ، و اقوى این است كه این كارها بدون غسل نیز جایز است ، اگر چه احوط ترك است.
مسأله ۴۳۵ ـ اگر زن در استحاضه كثیره یا متوسطه بخواهد پیش از وقت نماز ، آیه اى را كه سجده واجب دارد بخواند یا مسجد برود ، یا شوهرش بخواهد با او نزدیكى كند ، احتیاط مستحبّ آن است كه غسل نماید.
مسأله ۴۳۶ ـ نماز آیات بر مستحاضه واجب است ، و باید براى نماز آیات همه كارهایى را كه براى نماز یومیه گذشت انجام دهد ، و بنابر احتیاط در استحاضه كثیره وضو هم بگیرد.
مسأله ۴۳۷ ـ هرگاه در وقت نماز یومیه نماز آیات بر مستحاضه واجب شود ، اگر چه بخواهد هر دو را پشت سر هم به جا آورد ، باید براى هر یك از نماز یومیه و آیات ، وظایف مستحاضه را جداگانه انجام دهد.
مسأله ۴۳۸ ـ زن مستحاضه نماز قضا را باید تأخیر بیندازد تا پاك شود ، و در صورتى كه وقت قضا تنگ باشد ، باید براى هر نماز كارهایى را كه براى نماز ادا بر او واجب است ، به جا آورد.
مسأله ۴۳۹ ـ اگر زن بداند خونى كه از او خارج مى شود خون زخم نیست ، و شرعاً حكم حیض و نفاس را ندارد ، باید به دستور استحاضه عمل كند ، بلكه اگر شكّ داشته باشد كه خون استحاضه است یا خونهاى دیگر ، چنانچه نشانه آنها را نداشته باشد ، بنابر احتیاط واجب كارهاى استحاضه را انجام دهد.
