احكام ظهار و ايلاء

احكام ظهار

مسأله 2927: ظِهار، يعنى مرد زن خود را به پشت مادر خويش تشبيه كند و اگر مرد با زن خود « ظهار » كرد، آن زن بر او حرام مى شود، و اگر بخواهد به او رجوع نمايد، بايد كفّاره بدهد.

مسأله 2928: صيغه ظهار آن است كه مرد به زن بگويد: « أَنْتِ عَلَىَّ كَظَهْرِ اُمِّى » يعنى: تو بر من مانند پشت مادرم هستى، يا به جاى « أَنْتِ » بگويد: « زَوْجَتِى » يا « هذِه » يا « فاطمة » اگر اسم زن فاطمه باشد و چنانچه به غير از پشت تشبيه كند، مثلا بگويد: « أَنْتِ عَلَىَّ كَبَطْنِ اُمِّى » يعنى: تو بر من مانند شكم مادرم هستى، بنابر احتياط واجب ظهار واقع مى شود.

مسأله 2929: اگر زن خويش را به يكى از محارم، غير از مادر تشبيه كند، مثلا بگويد: « أنتِ عَلَيَّ كَظَهْرِ اُخْتي » يا « عمّتي » يا « خالَتي » ظهار واقع مى شود على الأقرب.

مسأله 2930: كسى كه با زن خود ظِهار مى كند بايد بالغ و عاقل باشد و از روى قصد و اختيار ظهار كند و بايد زنى كه با او ظِهار مى كند در حال حيض يا نفاس نباشد و در آن پاكى با او نزديكى نكرده باشد، چنانچه در احكام طلاق ذكر شد. و بنابر احتياط واجب بايد بعد از عقد با او نزديكى كرده و دو مرد عادل، صيغه ظهار را بشنوند.

مسأله 2931: در ظِهار لازم نيست، زن را به عقد دائم گرفته باشد، بلكه زنى كه در عقد موقّت او مى باشد يا كنيز انسان است، ظهار او صحيح مى باشد.

مسأله 2932: كسى كه ظهار مى كند نمى تواند پيش از آنكه كفّاره بدهد، با زن خود نزديكى نمايد و چنانچه بدون كفّاره با او نزديكى كند، بايد دو كفّاره بدهد، امّا بعد از كفّاره، نزديكى مانعى ندارد.

مسأله 2933: كفّاره كسى كه ظهار مى كند، يك برده آزاد كردن است و اگر نمى تواند دو ماه پى در پى روزه بگيرد و اگر از اين نيز عاجز است، بايد شصت فقير را اطعام دهد.

مسأله 2934: اگر كسى با زن خود ظهار كند، چنانچه زن صبر كند، چيزى بر شوهر واجب نيست، ولى اگر صبر نكند، بايد به حاكم شرع مراجعه نمايد و حاكم شرع در اين مورد، شوهر را نسبت به يكى از دو امر مخيّر مى سازد: يا كفاره بدهد و به زن خود رجوع نمايد و يا زن را طلاق دهد، امّا اگر هيچ يك را اختيار نكند، او را زندان نموده تا يكى از آن دو را اختيار نمايد و اگر زندان نيز نتيجه نداشت، در صورتى كه زن مطالبه طلاق كند، حاكم شرع مى تواند او را طلاق دهد.

احكام ايلاء

مسأله 2935: ايلاء يعنى مرد قَسَم بخورد با همسر دائمى خود كه بعد از عقد با او نزديكى كرده، تا ابد يا بيشتر از چهار ماه، به قصد ضرر رساندن به او، نزديكى نكند، بنابراين اگر قسم بخورد با همسر موقّت خود يا كنيز خود نزديكى نكند، يا قسم بخورد كمتر از چهار ماه با او نزديكى نكند، يا زنى را كه هنوز با او نزديكى نكرده، ايلاء كند و يا به قصد ضرر رساندن نباشد، بلكه براى مصلحتى بوده، مثلا اگر آبستن شدن براى زن ضرر دارد، قسم بخورد كه با او نزديكى نكند، ايلاء نخواهد بود.

مسأله 2936: اگر شرايط ايلاء موجود نباشد، قَسَم او صحيح است، ولى حكم ايلاء ندارد، بلكه آثار قَسَم كه در احكام قسم خوردن گفته مى شود بر آن مترتّب مى گردد.

مسأله 2937: در ايلاء بايد به يكى از اسمهاى خداوند، كه به غير ذات مقدّس او گفته نمى شود قسم بخورد، مانند « اللّه » و همچنين اگر به اسمى قسم بخورد كه غالباً بر خدا گفته مى شود اگرچه گاهى به غير خدا نيز بگويند، صحيح است.

مسأله 2938: اگر ايلاء انجام شود، مرد نمى تواند با زن خود نزديكى كند و در اين صورت، چنانچه زن صبر كند، چيزى بر شوهر واجب نيست، وگرنه بايد به حاكم شرع مراجعه كند و حاكم شرع چنانكه در احكام ظهار گفته شد، عمل مى نمايد.

مسأله 2939: اگر شوهر بعد از ايلاء با زن خود نزديكى كند، بايد كفّاره بدهد، زيرا به قسم خود عمل نكرده است.

مسأله 2940: كسى كه ايلاء مى كند بايد بالغ و عاقل باشد و از روى قصد و اختيار ايلاء كند.