موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی
قربانی
مسأله 171. واجب دوم از واجبات منی در حج تمتع بعد از رمی جمره عقبه قربانی كردن يك شتر، يا يك گاو يا يك گوسفند در روز عيد است، و از دو نفر يا بيشتر يك قربانی كفايت نمي‌كند، بلكه بر هر حاجی يك قربانی واجب است.
مسأله 172. اگر كسی از روی جهل يا نسيان يا بواسطه عذری در روز عيد قربانی نكرد، بايد تا آخر ذی حجه قربانی نمايد، و احوط آن است هر چه ممكن است زودتر قربانی كند.
مسأله 173. در قربانی نيت قربانی شرط است، پس اگر خودش قربانی را ذبح می‌كند بايد در حج تمتع قصد كند ذبح يا نحر قربانی را، كه در حج تمتع حجةالاسلام واجب است برای اطاعت امر خداوند متعال، و اگر برای ذبح نايب می‌گيرد بايد نايب نيت كند كه ذبح می‌كنم قربانی واجب حج تمتع حجةالاسلام كسی را كه مرا نايب نموده برای اطاعت فرمان خداوند متعال، و احوط آن است كه علاوه بر نايب، خودش هم اگر در وقت ذبح حاضر باشد نيت كند و اگر حاضر نيست موقعی كه نايب يا وكيلی را كه از طرف او برای ذبح نائب می‌گيرد می‌فرستد، نيت كند و نيت را تا وقت ذبح مستمر بدارد، و چنان كه به آن اشاره شد لازم نيست نيت را در دل خطور دهد، بلكه همين قدر كه داعی او بر اين كار اطاعت خداوند متعال باشد كافی است و همين قدر كه غفلت از حج و وظيفه نباشد بطور عادی اين امور با نيّت و قصد قربت واقع می‌شود و مشكلی نيست.
مسأله 174. اگر قربانی پيدا نشود بايد پول آن را نزد شخص
مورد اعتمادی بگذارد كه در بقيه ماه ذی الحجه بگيرد و ذبح كند، و اگر در اين سال ممكن نشد در سال آينده بگيرد و ذبح نمايد.
مسأله 175. اگر قربانی شتر باشد، شرط است كه پنج سال آن تمام شده باشد، و داخل در سال ششم شده باشد، و اگر گاو يا بز باشد احوط آن است كه دو سالش تمام و داخل در سال سوم شده باشد، و اگر ميش باشد احوط آن است كه سال اولش تمام و داخل در سال دوم شده باشد.
مسأله 176. قربانی بايد صحيح باشد و اعضايش ناقص نباشد، پس قربانی كور و لنگ و ناخوش و بسيار پير كافی نيست، حتی اگر كمی از گوش آن را بريده باشند يا از شاخ داخلی او چيزی كم باشد كفايت نمي‌كند، و نيز بايد لاغر نباشد، و مشهور آن است كه همين قدر كه در گرده آن پيه باشد كافی است، و احوط آن است كه علاوه بر اين طوری باشد كه عرفاً آن را لاغر نگويند.
مسأله 177. اگر گوش قربانی شكافته يا سوراخ باشد ضرر ندارد.
مسأله 178. احتياط واجب آن است كه حيوانی را كه شاخ يا گوش يا دم در اصل خلقت ندارد قربانی نكند.
مسأله 179. قربانی كردن حيوانی كه بيضتينش را كشيده‌اند كفايت نمي‌كند و احتياط آن است كه حيوانی كه عروق و بيضتين او را ماليده باشند قربانی نكند.
مسأله 180. اگر حيوانی را خريد و ذبح كرد، به گمان آن كه صحيح است، و بعد معلوم شد ناقص است كفايت نمي‌كند.
مسأله 181. اگر قربانی را بگمان چاقی ذبح كرد و لاغر درآمد كافی است.
مسأله 182. اگر قربانی را با گمان لاغری ذبح كرد به احتمال آن كه چاق باشد و چاق درآمد كافی است، ولی اگر لاغر درآمد كافی نيست.
مسأله 183. اگر حيوانی را با علم به اين كه لاغر است از راه ندانستن مسأله قربانی كند، و بعد معلوم شود چاق است كفايت می‌كند، ولی اگر با علم به لاغر بودن و دانستن مسأله آن را ذبح نمايد هر چند چاق در آيد كفايت نمي‌كند.
مسأله 184. اگر قربانی با خود نداشته باشد، و پول هم ندارد، كه بتواند آن را بخرد، بايد ده روز روزه بگيرد سه روز پی درپی در حج، و آن روز هفتم و هشتم و نهم ذيحجه است، و بعد از آن كه به وطنش برگشت هفت روز ديگر روزه بگيرد، و احتياط مستحب در اين هفت روز روزه آن است كه پی درپی و متوالی باشد.
مسأله 185. اگر كسی كه نمي‌تواند قربانی بخرد نتواند روز هفتم را روزه بگيرد، بايد روز هشتم و نهم و يك روز هم بعد از برگشتن از منی روزه بگيرد، و احتياط مستحب آن است كه در اين صورت بعد از برگشتن از منی سه روز متوالی روزه بگيرد كه اول آن سه روز، روز كوچ كردن و حركت از منی باشد، و قصدش انجام تكليف سه روزه در ضمن پنج روز باشد. و اگر روز هشتم را روزه نگرفت روز نهم را نگيرد، بلكه صبر كند بعد از مراجعت از منی بگيرد، و احتياط آن است كه بعد از مراجعت از منی هر چه زودتر بگيرد، اگر چه اشهر آن است كه تا آخر ذی حجه می‌شود بجا آورد.
مسأله 186. اگر بعد از روزه سه روز قادر بر خريدن قربانی شد احتياط آن است كه بخرد و ذبح نمايد.
مسأله 187. اگر قربانی ناقص و مريض يافت شود و گوسفند بی عيب و سالم نباشد، واجب است ناقص را قربانی كند و به آن اكتفا می‌شود، و احتياط مستحب آن است كه سه روز در حج و هفت روز پس از حج به شرحی كه گفته شد روزه بگيرد.
مسأله 188. احتياط واجب آن است كه قدری از قربانی را خودش بخورد و قدری را هديه دهد، و مقداری را به فقير مؤمن صدقه بدهد، و احتياط آن است كه هديه را هم به مؤمن دهد، و اين كه هر يك از صدقه و هديه كمتر از ثلث قربانی نباشد، و در هديه فقر شرط نيست.
مسأله 189. لازم نيست كه سهم هر يك را جدا كند، بلكه اگر همين طور هديه و تصدق كند، و بعد آن فقير مؤمن، و مؤمنی كه هديه را قبول كرده سهم خود را به ديگری صدقه بدهد اشكال ندارد، و اگر پيش از عمل كردن به اين احتياط، افرادی قربانی را به دزدی يا غارت ببرند، لازم نيست دوباره قربانی كند. ولی اگر قربانی را به آن‌ها بدهد، بايد قيمت گوشت قربانی سهم فقرا را به فقرا برساند، نه قيمت گوسفند زنده را.
مسأله 190. چون ممكن است در منی بواسطه حاضر نبودن فقير مؤمن، تصدق دادن ثلث قربانی به مؤمن فقير و هم چنين هديه دادن ثلث آن به مؤمن ممكن نباشد، بهتر اين است كه از بعض برادران دينی خود، و از بعض فقرای مؤمن كه آن‌ها را می‌شناسد در شهر خود، وكالت بگيرد كه از جانب آن‌ها ثلث قربانی را به هديه، و ثلث آن را به صدقه قبول كند، و هم چنين وكالت بگيرد كه بعد از قبول كردن از جانب آن‌ها هر عملی می‌خواهد انجام دهد، در اين صورت در منی ثلث آن را به فقير مؤمنی كه از طرف او وكالت دارد صدقه دهد، و ثلث ديگر را بمؤمن ديگری كه از جانب او وكيل است هديه بدهد،
و از طرف آن‌ها قبول كند و بعد به هر كس خواست بدهد يا همانجا بگذارد و برود.
مسأله 191. اگر حاجی عمداً خودش از گوشت قربانی نخورد، گناه كرده ليكن به حج او ضرر نمي‌رساند.
