موضوع: کتب استفتائی
مرجع: حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

 

▲طوافهاى مستحبّى

 

يكى از مستحبّات بسيار مؤكّد براى كسانى كه در مكّه هستند طواف خانه خداست، كه مانند طواف واجب هفت دور است، و بعد از آن دو ركعت نماز طواف خوانده مى شود; ولى سعى صفا و مروه ندارد.

 

و اين از افضل عبادات در مسجد الحرام است و در حديث معتبر از امام صادق(عليه السلام) آمده است كه: «در اطراف كعبه صد و بيست رحمت الهى وجود دارد كه نيمى از آن مخصوص طواف كنندگان و چهل قسمت ديگر از آن مربوط به نمازگزاران و بيست قسمت ديگر، از آنِ نگاه كنندگان به كعبه است»(1)

 

و انسان مى تواند به نيّت خود يا به نيّت دوستانى كه در مكّه نيستند، اعم از اموات و غير اموات، اين طواف را به جا آورد و بر عمره هاى متعدّد كه به قصد رجا به جا مى آورند ترجيح دارد.

 

طواف مستحب مانند طواف واجب است; ولى در موارد زير تفاوت دارد.

 

1- در طواف مستحب طهارت شرط نيست; هرچند افضل آن است كه با وضو باشد; ولى براى نماز طواف بايد وضو بگيرد.

 

2- نماز طواف مستحب را در هر جايى از مسجد الحرام مى توان انجام داد.

 

3- موالات در طواف مستحب لازم نيست.

 

4- قطع طواف نافله بدون عذر و ضرورت جايز است; اگرچه نخواهد بقيّه اشواط را به جا آورد. و امّا در طواف واجب بنا بر احتياط واجب در غير موارد ضرورت قطع نشود.

 

5- شك در نقصان دورهاى طواف مستحب اشكالى ندارد و بنا را بر كمتر مى گذارد.

 

6- در طواف واجب، قِران جايز نيست (يعنى جايز نيست طواف واجب را با طواف ديگر دنبال هم آورد، بدون آن كه بين دو طواف، نماز طواف فاصله شود) ولى در طواف مستحب مكروه است.

 

 

 

7- قطع طواف مستحب در غير موارد ضرورت نيز جايز است و بعداً از هر كجا قطع كرده باشد بقيّه را به جا مى آورد و احتياج به گذشتن از دور چهارم نيست.

 

بهتر است در مواقعى كه گروه زيادى مشغول انجام طواف واجب هستند و ازدحام شديد است، از طواف مستحب خوددارى شود تا مطاف در اختيار كسانى كه طواف واجب مى كنند قرار گيرد.

 

طواف مستحب وقت معيّنى ندارد و در هر موقع از شب يا روز مى توان انجام داد، همچنين تعداد معيّنى ندارد ولى هر طواف بايد هفت دور باشد.

 

طواف مستحب لباس احرام نمى خواهد و سكوت يا سخن گفتن و يا ذكر گفتن در آن جايز است، مانند طواف واجب; هرچند بهتر است كه مشغول ذكر خدا باشد و يا دعا بخواند.

 

بلند خواندن دعاها در طواف مستحب و واجب بطورى كه مزاحمت براى ديگران فراهم شود كار خوبى نيست.

 

ــــــــــــــــــــــــــــ

 

1- وسائل الشّيعه، جلد 9، صفحه 398.